DIY voorversterker phono met RIAA corr.

Slechts twee losse bedenkingen:

-) buizen en FET's zijn goed voor een heel hoge ingangsimpedantie, maar dat is hier geen punt: voor moving magnet wil je een ingangsimpedantie van enkele tientallen KΩ, of zo meen ik me te herinneren.

-) voor de laagste ruis DENK ik dat je nog altijd het beste af bent met bipolaire transistoren, en om het betaalbaar te houden kun je dan eens bij de HF-types rondkijken.

Bij veel gevoelige ingangen worden FET's gebruikt en geen IC's omdat die toch meer ruis produceren dan discrete componenten.
Ik zou beginneen om eens goed naar de normen van RIAA te kijken en naar filterschakelingen en kantelfrekwenties en hoe je die berekent, want daar staat of valt de reproductie kwalitiet mee.
De conventie is dat die kantelfrekwenties in µs worden berekend, niet in Hz.
Je zou aan de uitgangskant wel met actieve filters kunnen werken, als je uitgangsspanning voldoende ver van het ruisgetal af ligt.

@b_f_m:
De impedantie van een MD-element ligt in de orde van 50kΩ
De gevoeligheid ligt tussen de 2 en 10 mV Bij een gegeven snijsnelheid van het signaal in de groef. Hoe beter het element, hoe lager de gevoeligheid.

[Bericht gewijzigd door Tidak Ada op zaterdag 22 maart 2014 23:34:44 (18%)

Ik heb er inmiddels een aantal gebouwd, en meestal is het resultaat la la. Technisch is het prima, maar klinkt niet vgl met een erg goede CD speler. Mijn 4e/5e is Ok, maar high-end prijs.

1e Hoe belangrijk vind je ruis? Zodra de miziek speelt wordt de ruis gemaskeerd...

2e Hoe belangrijk vind je RIAA nauwkeurigheid. Drijft de prijs op voor nauwkeurige C's (vooral de grotere), vooral als je ook de nieuwere LF correctie wilt. Let wel je MM element is verre van nauwkeurig!

Hi offie,

Download de datasheet van de LME49710, daar staat een passieve RIAA versterker in, een stukje verder op ook nog een actieve.

Je kan ook op RIAA zoeken met als extra AD797.
Zowel de AD797 als de LME49710 zijn zeer goede opamps.
Als deze goed worden toegepast is de ruis van de plaat altijd hoger dan die van de RIAA versterker.

Zelfs mijn RIAA trapje met een MAT02 Dual transistor en een "Ortophon MC30" moving coil element is stiller dan de beste plaat.

Gegroet,
Blackdog

Hi,
heel fijne reacties en nog maar net de vraag gesteld! super!
het cartridge dat ik nu gebruik .. dat wordt niet zo moeilijk... die verwacht 47k Ohm. qua ingangscapaciteit, denk ik niet veel toe te voegen. Je hebt per slot van rekening ook de kabellengte he. (zal wel anders zijn bij een MC element).

Mercikes blackdog ik ga deze eens doorspitten.
@marcke. ja dat bedoel ik....het mag echt niks ruis geven als de naald niet op de plaat staat. Echt niks, want dan ga ik teleurgesteld zijn.

Qua voedingsdeel, geraken we wel uit, helpende handen genoeg hier, dus daar gaat geen oorzaak van brom of ruis liggen.

en inderdaad, MM is niet the top of the bill, maar ergens gaat er een zwakke schakel zijn. In mijn geval mag dat de cartridge en de luidspreker zijn. De rest mag niet de oorzaak zijn van een verkeerde weergave.

de eindtrap heeft een heel lage vervorming, evenals de toonregeling bij de VV. De phono pre, mag dat niet veranderen, dus..geen naald op de plaat -> geen hoorbare ruis. Dat heb ik nu ook niet als ik een cd op pauze zet en de eindtrap aanstaat. (dat is in klasse A...en het klinkt identiek alsof ik de ingangen kortsluit..dat wens ik)

Gezien je antwoord, lijkt me simpel. Ga voor de opamp met de laagste noise fig. OP27 deed dat prima, maar er zijn vast wel modernere met betere specs.

[Bericht gewijzigd door markce op zondag 23 maart 2014 00:56:39 (31%)

Op 23 maart 2014 00:01:02 schreef offie:
het mag echt niks ruis geven als de naald niet op de plaat staat. Echt niks

Definieer 'niks'. Werkelijk 0,00000000 is onmogelijk.
En daar is je vorige uitspraak mee in tegenspraak:

of het nu om een buizen pre gaat (wat ik heel mooi vind)

Buizen zijn uit de préhistorie, die moet je niet willen gebruiken als het om hoge eisen gaat.

'Niks' kan wel, als het maar beneden de gehoordrempel ligt. Het is dan alleen nog meetbaar

[Bericht gewijzigd door Tidak Ada op zondag 23 maart 2014 11:45:08 (21%)

Als het technisch zo goed mogelijk moet zou ik het ontwerp van Douglas Self aanraden. Allicht ook online wel te vinden, hij heeft over de schakeling en de theoretische achtergrond veel gepubliceerd.
Niet alles is wat het lijkt wat betreft ruis bij opamps.

Het ontwerp is niet duur of spannend, voor MD gewoon een NE5534 en standaard C'tjes, voor MC aangevuld met drie 2SB737 torren, wel erg goed. Interessant veel beter wordt het denk ik niet.

MM noise < -95 dB(u), RIAA binnen 0.1 dB, voor alle specificaties zie alhier: http://www.signaltransfer.freeuk.com/RIAAunbal.htm

Als uw eindtrap onhandig veel gain heeft voor de toepassing is dat ongunstig qua ruis.

Linear Technology maakt ook mooie ruisarme opamps, deze bijvoorbeeld met RIAA schema:
http://cds.linear.com/docs/en/datasheet/lt1115fa.pdf

Op 23 maart 2014 11:44:37 schreef Tidak Ada:
'Niks' kan wel, als het maar beneden de gehoordrempel ligt. Het is dan alleen nog meetbaar

De gehoordrempel ligt voor iedereen anders. Mij zou een beetje ruis niet opvallen of storen door mijn tinnitus.
Het is ook afhankelijk van het omgevingsgeluid. Als er een paar ventilatoren van een pc staan te draaien valt een ruisende versterker ook niet op.
Voor een objectieve bepaling van het niveau van de ruis is dan toch echt een meting noodzakelijk. Het geeft ook de mogelijkheid om verbeteringen aan te brengen die op het gehoor veel moeilijker, zo niet onmogelijk, te beoordelen zijn.

Als ik het over de gehoordrempel heb bedoel ik natuurlijk de fysiologischwe gehoordrempel. Dat impliceert de individuele fysiologische spreiding. eigenlijk net zoals je over een weerstand van 1kΩ spreekt, wetende dat de tolerantie bijv. 10% is.
Het niet meer horen bij omgevings gedruis wordt maskering genoemd en heeft niets met de gehoordrempel van de betreffende persoon te maken.
Tinitus beínvloed het gehoor alleen maar bij een bepaalde frekwentieband. De drempel blijft defacto gelijk. De pulsen, die tinitus in het binnenoor (en hoger) laten manivesteren vezadigen slechts de perceptie en vormen daarmee een interne vorm van maskering. Daar wordt bijvoorbeeld bij de afregeling van hoorapparaten gebruikt van gemaakt

Hi Heren,

Ik denk dat het enige wat voor offie van belang is, is dat de ruisvloer van de RIAA versterker gehoormatig voldoende beneden die van de plaat zit.

Met de moderne IC is dit vrij makkelijk te bereiken.
Er zijn hier al verschillende links getoond met goed opgebouwde schema's.

Hij moet er gewoon één gaan bouwen!
En gaat hij ruis horen als de naald niet op de plaat staat, YES!
Als dit ruisniveau maar laag genoeg is t.o.v. dus deplaat ruis.
Dan is het project geslaagt

Gegroet,
Blackdog

Op 23 maart 2014 11:50:56 schreef Aart:
Als het technisch zo goed mogelijk moet zou ik het ontwerp van Douglas Self aanraden.

The Preamp 2012:
http://www.hifi.nl/artikel/19715/The-Preamp-2012-Deel-1-Inleiding-en-h…
http://www.hifi.nl/artikel/19734/The-Preamp-2012-Deel-2-Moving-Coil-Mo…

Hi Heren,

The Preamp 2012
Ik moet een beetje lachen om dat ontwerp...
De uitgang met 8 stuks Ic's uitrusten om de ruis laag te houden!!!
Maar hij vergeet dat de ruis wordt bepaald door de inganstrappen.
Typisch een geval van "overdesign"
Balans regeling, gewoon ieder kanaal van je eindrap een volume potmeter.
Toonregeling echt nodig? andere luidsprekers kopen
Loudness, hahahahaha. zit er gelukkig niet in, anders had ik de hele avond hier zitten lachen.
Een paar goed gekozen opamps, en je doet het met een kwart van de onderdelen.
Het zal wel aan mij liggen.

Voor het geval dat men wil weten waar ik muziek op luisterde.
4x 80 Watt + 2x 150 Watt Mark Alexander eindversterkers,
4x Keff B300 Bass kasten, Focal Breedband midden een zeer duur type gebruikt in studio monitoren, en Dyn Audio Esotar T330t Tweeter.
De eindversterkers aangestuurd door een fase lineair scheidingsfilter.

Verder als voorversterker meestal een buizen type, alhoewel de transistor versie net iets beter was.
De buizen voorverster alleen omdat ik het leuk vond die zo goed mogelijk te bouwen met moderne bediening zoals tiptoetsen.

En hoe klinkt het, geweldig met maar een paar CD's, ieder foutje in de productie hoor je.
Kon het luid spelen, bij overture 1812 kwamen de buren vragen of het oorlog was....
Op 5 meter afstand over de 120dB voordeel van hoog rendament speakers.
Het was dan ook nog afgeregeld met het MLSSA systeem, de echte van DRA Laboratories.
Ik heb veel audio aparatuur gebouwd en afgeregeld, maar dit vind ik overdreven wat er gepresenteerd wordt.
Riekt naar "audio foolery"

Mijn 2 cent!

Gegroet,
Blackdog

Op 24 maart 2014 18:58:52 schreef blackdog:
Balans regeling, gewoon ieder kanaal van je eindrap een volume potmeter.

Er is wel wat voor eenknopsbediening te zeggen.

Toonregeling echt nodig? andere luidsprekers kopen

Bijna niemand heeft de ideale luisterruimte, een toonregeling is dan ook zeker niet overbodig. Anders doe je jezelf toch echt te kort.

En dan is er ook nog de WAF...

Loudness, hahahahaha. zit er gelukkig niet in

Gelukkig niet.

Riekt naar "audio foolery"

Als je Self maar een beetje kent, dan weet je al dat hij anti-audio foolery is.

Ca. 10 jaar geleden heb ik deze gekocht, de Lehmann Black Cube. Dat was toen DE RIAA voorversterker. Heb er 400 euro's voor betaald. Dit ding klinkt echt helemaal prima en is zo ruisvrij als maar mogelijk.

Heb 'm open gemaakt, voor 400 euro, tsja...niet al teveel onderdelen, wel alles van goede kwaliteit. Opampje een Burr Brown OPA2604.

Een OPA2134 werkt ook prima en een NE553x zal ook perfect functioneren. Zover het mij bekend is, is de schakeling van de Black Cube niks bijzonders verder.

edit, vond zojuist deze post in een ander forum, zou een kloon van de Black Cube moeten zijn, kan ik verder niet over oordelen:
http://www.head-fi.org/t/501046/the-lovely-cube-headphone-amp-lehmann-…

[Bericht gewijzigd door Roy B op maandag 24 maart 2014 19:56:51 (17%)

Hi Henry S.

Volgens mij heb jij voldoende ervarig en inzicht en dit dan samen met wat boeren verstand.
Denk je dan echt, dat dit ontwerp zoveel beter geluid gaat opleveren dan een paar goed gekozen opamp schakelingen?

Als men toonregeling wil, dan kan dat natuurlijk, kan gewoon met een NE5532, deze heeft voldoende stuurcapaciteit voor beide filter elementen.
Daar is hij voor gemaakt, wil je wat meer stuurcapaciteit, dan gebruikte ik een buffer zoals de LH0002 of BUF634 Elantec enz.
Door deze buffer achter de opamp haal je de beste spec uit die opamp, simpel en effectief.
Gain, die heb je tegenwoordig bijna niet meer nodig.
De meeste voorversterkers die ik bouwde, voerde ik uit met maximaal 10 a 12dB.
Voordeel, je gebuikt een groot deel van je potmeter, en niet alleen het rotte begin stukje.
Zodat je niet bij de "10 voor" stand al aan het clippen bent
Verder scheeld die lage gain ook in je "overall" ruis.
Dat Self veel moois heeft gepresenteerd betekend niet dat ik alles van hem als zoete koek aanneem.

Maar ik zal stoppen anders wordt dit een "audio oorlog" *grin*

Gegroet,
Blackdog

Gooi in dit schema je favoriete opamp, en je zit op hetzelfde nivo.

Op 24 maart 2014 19:55:24 schreef blackdog:
Hi Henry S.

Volgens mij heb jij voldoende ervarig en inzicht en dit dan samen met wat boeren verstand.
Denk je dan echt, dat dit ontwerp zoveel beter geluid gaat opleveren dan een paar goed gekozen opamp schakelingen?

Natuurlijk gaat het hier om tig getallen achter de komma, en daar doe ik zelf niet aan mee. Ik hou het nog steeds bij de NE5532.

Als men toonregeling wil, dan kan dat natuurlijk, kan gewoon met een NE5532, deze heeft voldoende stuurcapaciteit voor beide filter elementen.

Dat klopt.

Gain, die heb je tegenwoordig bijna niet meer nodig.
De meeste voorversterkers die ik bouwde, voerde ik uit met maximaal 10 a 12dB.
Voordeel, je gebuikt een groot deel van je potmeter, en niet alleen het rotte begin stukje.

Oftewel de Europese aanpak ipv Japanees .

Ik gebruik ook oude bronnen, dus een beetje gain komt me wel van pas.

[Bericht gewijzigd door Henry S. op maandag 24 maart 2014 20:00:44 (81%)

Hi Henry S.

Kijk, nu ben je goed bezig, de heer Eliot ziet het in mijn ogen goed met die RIAA versterker.
Bij voldoende voeding kan hij het meest hard schreeuwende MD element aan.
Verder helpt de RC comby aan de uitgang om de ruis van de opamps nog verder te onderdrukken.
Natuurlijk wel rekening houden met welke belasting deze schakeling gaat aansturen.
Het filter aan de uitgang is daar natuurlijk gevoelig voor.
Maar in een voorversterker ingebouwd ziet hij maar een kort stukje kabel en altijd de zelfde belasting.

En natuurlijk zoals je al aangeeft, LME49710 of mooie OPA modellen er in, AD797 liever niet i.v.m. de hogere bias stromen en bias ruis.
Dan moeten de weerstandwaarden geschaald worden.

Gegroet,
Blackdog

Dat van Eliot spreekt mij ook fel aan. Ook mede dankzij zijn uitleg.

Ik ga een velleman kitje wat hier ligt en zelfs nog moet worden opgebouwd ook eens aanpassen naar een betere benadering van de RIAA curve. Op het net heb ik daar iets over gelezen.
Wat ik bv niet goed snap aan het schema van Velleman is dat de voedingsspanning ook naar de ingangen van de opamps gaat.

http://www.velleman.eu/downloads/0/user/usermanual_k2573.pdf

Het schema van Eliot lijkt mij wel de moeite.
Deze site vind ik ook zeer interessant
http://beavishifi.com/articles/phono-preamps/

Ik ben zo veel mogelijk aan het lezen....en om toch maar al wat DIY te doen, ben ik maar alvast begonnen aan een behuizinkje.

Wat ik bv niet goed snap aan het schema van Velleman is dat de voedingsspanning ook naar de ingangen van de opamps gaat.

Hoezo? De ingangen hangen aan een "zwevende nul", gevormd door de spanningsdeler R1/R3. Heel gebruikelijk als je maar één voedingsspanning wilt gebruiken.

Aantal jaren geleden een RIAA phono pre gemaakt rond de LM833, pdf incl alle berekeningen:

High-Performance Audio Applications of The LM833

http://educypedia.karadimov.info/library/AN-346.pdf

Maar waarom zo'n oude opamp nemen als er inmiddels veel betere zijn? Of is er niet veel vertrouwen in die nieuwe meuk
OPA1632 ook erg goed:
http://www.ti.com/product/opa1632