Op 15 maart 2014 ben ik na een bezoek aan de 39e radiomarkt in Rosmalen met een Racal 836 frequentie teller onder de arm naar huis getogen. Eerlijk gezegd niet helemaal het type teller waar ik naar op zoek was / ben maar het lukte mij niet om een modernere voor een schappelijke prijs te vinden. Zonder echt te weten wat ik in huis haalde besloot ik het 7,5 kilogram zware apparaat toch mee te nemen. De beslissing was enkel gefundeerd op mijn ondeskundige argumenten.
- De geadverteerde 32MHz op het frontpanel leek mij voldoende voor het meten aan schakelingen voor radio ontvangers tot 30MHz.
- Ergens meende ik mij te herinneren dat Racal een vooraanstaand Brits bedrijf was wat degelijke elektronische apparatuur op de markt bracht.
- Vanuit technisch perspectief volledig nutteloos maar wat wel meetelde in mijn overweging was de esthetische / nostalgische vormgeving. Geen tiptoetsen maar robuuste draaiknoppen en natuurlijk die Nixielampen.
Door het ontbreken van een netsnoer kon er ter plaatse ook geen spanning op het apparaat gezet worden om te kijken of er überhaupt leven in zat. De gok werd enkel groter. Na een kleine onderhandeling kwamen we tot een prijs waarvan ik dacht dat ik mij er geen buil aan zou vallen. Op z'n slechts zou ik de onderdelen kunnen verkopen of hergebruiken.
Tot mijn hilariteit constateerde ik dat er een Racal 836 in een online radio museum is terug te vinden. Daar wordt het jaartal 1972 aangehaald als productiejaar. Deze apparaten komen inderdaad uit die periode getuige de sticker met daarop de datum van laatste kalibratie namelijk 05-03-'73.
Tijd om de boel eens nader te inspecteren. Eenmaal op keukentafel viel op dat het apparaat in het verleden een flinke klap moet hebben gehad. Er zit een aardige torque in de behuizing. Dat deed enige hoop vervliegen dat alles nog zou functioneren. Wat mij verder op viel was dat dit exemplaar voorzien is van een serienummer (3293). Iets wat toch mag duiden op de intentie van een gecontroleerde productie en onderhoudscyclus. De behuizing is vernuftig geconstrueerd en zoals later blijkt ook het binnenwerk. De voorzijde is zo geconstrueerd dat het frontpanel op de grond geplaatst kan worden zonder dat de bedieningsknoppen de last van het apparaat dragen. Hierdoor is het eenvoudig de vier schroeven, welke in de plastic pootjes verwerkt zijn, aan de achterzijde los te draaien om vervolgens het chassis in één keer van de behuizing te ontdoen.
[img=*,150]http://www.uploadarchief.net/files/download/racal_836_001_500x750.jpg[/img] [img=*,150]http://www.uploadarchief.net/files/download/racal_836_002_500x750.jpg[/img] [img=*,150]http://www.uploadarchief.net/files/download/chassis_001_500x750.jpg[/img] [img=*,150]http://www.uploadarchief.net/files/download/chassis_002_500x750.jpg[/img]
Plaatjes zijn klikbaar.
Merkwaardig, daar lag een onderdeel los in het apparaat. Volgens de tekst op het onderdeel betreft het een zogenaamde crystal oven. Gemaakt door Cathodeon crystals LTD. De specs zeggen mij nu nog niet zoveel: 6/12v.75°. Naar mijn idee wordt dit onderdeel met een spanning van 12 Volt tot 75° graden opgewarmd om tot een stabiele referentie frequentie van 10MHz te komen? De 6 staat voor het aantal kristallen wat er in het omhulsel zitten?
Wat ziet het geheel er schoon uit. Vermoedelijk zit er meer stof in mijn radio tuner / versterker dan in dit apparaat. De printplaten zitten allemaal in een soort van PCI slots en zijn met de nog altijd aanwezige haken er uit te vissen. De printplaten vertonen geen sporen van corrosie of breuk. Ook de condensatoren zien er als nieuw uit wat mij verbaasd voor een apparaat van ruim 40 jaar oud. Hier is in het verleden zorgvuldig mee om gesprongen. Dit in tegenstelling tot wat de buitenzijde deed vermoeden. Stuk voor stuk de Nixielampen bekeken. Geen spoor van beschadiging te vinden. Zelfs de fijnste draden waarmee ze aan de printplaat zijn bevestigd zijn nog in tact. Ook het plastic in de kabelbomen lijkt nog prima in orde. Verschillende printplaten zijn voorzien van een provisorisch stickertje met daarop een handgeschreven, wat lijkt, part nummer.
[img=*,150]http://www.uploadarchief.net/files/download/crystal_oven_001_500x750.jpg[/img] [img=*,150]http://www.uploadarchief.net/files/download/crystal_oven_002_500x750.jpg[/img] [img=*,150]http://www.uploadarchief.net/files/download/nixie_001_500x750.jpg[/img] [img=*,150]http://www.uploadarchief.net/files/download/nixie_002_%20500x750.jpg[/img]
Plaatjes zijn klikbaar.
Aan de onderzijde van het chassis valt direct op dat er nog altijd een aantal authentieke reserve zekeringen aanwezig zijn. Goed punt, wellicht handig de zekeringen te vervangen. Blijkt dat de waarden die ik bij de verkoper op geef niet overeenkomen met de huidige standaard waarden. Mijn beste gok is dat we te maken hebben met oude Britse waarden en vraag daarom naar zekeringen met waarden die in de buurt komen van de originelen.
Eenmaal geïnspecteerd en voorzien van nieuwe zekeringen wil ik graag het apparaat aanzwengelen. Dat is een domper, ik beschik niet over een snoer met de juiste stekker. Dan maar een snoer direct er op solderen? Nee, ik wil het apparaat geen geweld aan doen door er in om te gaan knoeien. Daarvoor verkeert alles in een te goede en nog originele staat. Liever herstel het ik naar hoe het was. Maar om wat voor stekker gaat het hier? Na enig Googlen blijkt dat we wederom te maken hebben met een oude Britse maatvoering. Het betreft een drie polige Bulgin stekker. Een interessante wetenswaardigheid is dat er ook in de audio / muziek wereld nog vraag is naar deze stekker om vintage buizen versterkers op het spanningsnet aan te sluiten. Via E-bay enkel nog verkrijgbaar in Groot-Brittannië.
Ondertussen ben ik ook een service manual op het internet tegengekomen. Helaas niet volledig maar des al niet te min erg informatief. Het wordt mij al snel duidelijk dat er van dit model twee versies in omloop zijn. De eerste wordt aangeduid met het type nummer RACAL 9036 en de ander met RACAL 836. De laatste, waar het om gaat, is een zogenaamde ruggedized military version en is zelfs voorzien van een NAVO stocknummer. Ook de afzonderlijke printplaten zijn in het manual van een dergelijk nummer voorzien. Deze milspec versie is beter beschermd tegen stoten, zand en vocht onder extreme omstandigheden. Wellicht verklaart dit waarom het apparaat de tand des tijd zo goed heeft doorstaan.
Ondertussen raak ik steeds meer geïnteresseerd in deze frequentie teller en zijn herkomst en ontdek dat het bedrijf RACAL in 1950 is opgericht en in 1954 is verhuisd naar Berkshire, Engeland waar o.a. de RACAL 836 gemaakt is. Het bedrijf heeft inderdaad opdrachten van het Britse Ministerie van Defensie gehad. Als resultaat leverde dat o.a. onder de RA-17 op.
Mijn doel voor dit apparaat is inmiddels gewijzigd. Inmiddels heb ik het nodige respect gekregen voor het feit dat dit apparaat na 40 jaar in zo'n conditie verkeert. Wilde ik het in de eerste plaats als een goedkope oplossing als meetinstrument gebruiken nu zou ik het mooi vinden dat het in oude glorie wordt hersteld.
Daarmee ben ik een project rijker en mijn zoektocht naar een schappelijk geprijsde frequentieteller nog niet afgerond.
Het verhaal is iets uitgebreider geworden dan ik van te voren bedoeld had. Rest mij nog jullie aandacht te vragen voor onderstaande vragen.
- Wie kan mij helpen aan een geschikte Bulgin stekker voor dit apparaat.
- Wie heeft er een volledige handleiding beschikbaar van de Racal 836. Zodat ik ook weet waar de uitgangen voor dienen aan de achterzijde.
- Maakt het uit of ik aan de achterzijde 220V of 240V als input opgeef gelet op de 220 / 230V netspanning.
- Hoe kun je veilig zware condensatoren leeg laten lopen om ellende te voorkomen.
Met vriendelijke groet,
HF-DIY