Theremin

Dat deel rond Q1 en de schakelaar klopt toch wel hoor, al is het een bizarre schakeling en dan nog bizar getekend bovendien. Maar als de schakelaar gesloten wordt dan kan er via de weerstand basisstroom gaan lopen en darmee geleidt Q1 en daarmee krijgen de oscillaroren voeding. Lijkt erop alsof Q1 een soort van stroombron moet zijn. Hiervoor kun je nmbm iedere pnp-tor gebruiken, bv. een BC557 of zo.

Maar ik kan niet laten me af te vragen hoe je ooit denkt dit project aan de praat te krijgen zonder electronicakennis..?

Wow ... dat is wel een heel ... grondstoffelijke constructie.

Het dingetje rond Q1 is een stroombron, ERG afhankelijk van de HFE van die tor.

Ik zou op zoek gaan naar een ander schema, dit brouwsel heeft een beperkte kans van heel slecht werken. ( en veel kans van niet werken )

-edit-

Zonder elektronica ervaring zou ik naar een kitje kijken, die zijn vast te vinden.

[Bericht gewijzigd door Sine op woensdag 20 november 2013 20:44:24 (14%)

Scheef gekeken omdat die tor op zijn kop staat dat is een stroombron van ongeveer 3 mA denk ik..

Edit, ik had hem te lang open staan, Sine was me voor zie ik nu.

[Bericht gewijzigd door fred101 op woensdag 20 november 2013 20:49:44 (26%)

@big_fat_mama, we hebben natuurlijk wel redelijk wat basiskennis over electronica en de werking van schakelingen.

@Sine, we hebben vooral voor deze schakeling gekozen, omdat deze niet al te hoge kosten met zich meebrengt, we hebben al gezocht naar kitjes, maar deze zitten al gauw tegen de 100 euro aan, wat wij persoonlijk een beetje veel vinden voor een profielwerkstuk.

Op het forum waar we dit plaatje vonden stonden twee reacties van personen die het was gelukt om deze schakeling succesvol te bouwen, het plaatje komt oorspronkelijk uit een Elektronicablad, dus het zou toch gewoon moeten werken?

Voor de bouw zijn we verder van plan om, waar nodig, hulp in te schakelen.

Een adapter gaat met dit schema een probleem worden.

Daarnaast zal hij niet werken als een klassieke theremin, ik zie alleen maar twee toon antennes, en geen volume antenne.

Ik zie nog nergens de opmerking dat je het geluid moet beluisteren op een AM middengolfradio die je ernaast zet.

Er zijn niet twee antennes nodig; het schema wil alleen aangeven dat de antenne òf hier, òf daar aangesloten kan worden; het maakt niet uit welke oscillator je beïnvloedt (al gaat na het omprikken de toon natuurlijk wel andersom lopen).

De linkertor is inderdaad een hoogohmige voeding voor de oscillatoren. Als je hun voedingen 'apart gaat ontkoppelen' zullen ze niet oscilleren.

Dit is nu al de zoveelste keer dat ik iemand lukraak een schema zie bouwen zonder dat hij de verklarende tekst erbij neemt.
Niet dat wij die tekst hebben - ook niet -, maar voor een beginner lijkt het me toch lastig.

FET, bedankt, ik vroeg me al af hoe men met dergelijke kleine C's hoorbare frekwenties ging produceren.

Beetje rare thevenin inderdaad. Het lijkt op een verschilversterker met een stroombron in de staart, waarbij de twee transistoren dus ook elk als een oscillator zijn geschakeld.

Die configuratie zorgt dus ook dat beide opgewekte frequenties met elkaar gemengd worden. Eigenlijk best wel een slimme schakeling. Uitgedacht in een tijd dat een transistor heel erg duur was en je met zoweinig mogelijk onderdelen zo veel mogelijk wilde doen. Het nadeel van dit soort schakelingen was dat het nabouwen heel lastig is doordat de individuele eigenschappen van de onderdelen erg belangrijk zijn voor de werking van de schakeling.

Edit: Pff moet sneller typen geloof ik.

@Sine, Wat is een classieke Thevenin? Bij mijn weten was Thevenin een natuurkundige en een musicus die te lui was om op de meetinstrumenten te kijken. (Een echte techneut dus.) Daarom hing hij aan elk meetapparaat een een oscillator zodat hij kon horen hoe zijn experimenten verliepen. Alleen gingen destijds primitieve onafgeschermde oscillatoren elkaar beinvloeden. Een beetje hobbyboppen met die spullen leverde de eerste thevenin op die aanvankelijk gewoon uit twee oscillatoren bestond. Naderhand werd die nog verbeterd en veranderd. De Beachboys hadden bijvoorbeeld een vrij bijzonder exemplaar. Die weer anders was en ik meen een tannerin genoemd werd. Naar meneer Tanner.

[Bericht gewijzigd door Ex-fietser op woensdag 20 november 2013 21:55:33 (34%)

Ik ben op zoek gegaan naar een bijbehorende tekst, kon de site niet meer vinden (bestaat niet meer) maar de tekst had ik nog in een tekstdocument staan. De bijbehorende tekst is als volgt:

The Coolidge has been host to several Theremin concerts in the past, and surely will host more in the future. Here is some technical info about how to build this musical instrument of the radio age.

Perhaps you've heard recordings of this eerie musical instrument, or maybe you've heard its wailing sound in science fiction movies. At any rate, you can construct your own Theremin without too much trouble. Enjoy some strange "outer space" music and experiment with the effect capacitance can have on an oscillator circuit's frequency.
Our Theremin is constructed in a 7-in. x 5-in. x 2-in. metal box with a punched board as the chassis.
Parts are standard: two whip antennas are connected to 5 way binding posts J1 and J2. Vari-loopsticks are used as antenna tuning coils. The leads should be as short as possible, the shield connections on the two 2N1264 transistors should be cut off, and care should be taken not to let the circuit wiring come in contact with the cabinet box. The loopsticks should be in the center of the chassis. J1 and J2 mount on opposite sides of the 7-in. length of the chassis.
When the unit is constructed, the two whip antennas are placed in the binding posts in a vertical position. The unit is then placed near the back of an AM broadcast radio. The loopstick slugs are set about halfway in. Now adjust the 200-pf capacitor at J1 until a hissing noise is heard over the radio, at about the center of the band. Next adjust the 200-pf capacitor at J2 until you hear a very loud whistle. The AM radio's dial setting should not be changed.
Go back to the 200-pf capacitor at J1 and readjust it for the lowest pitch. You are now ready for playing the instrument.
To play the Theremin just move your hands around in the air a few inches away from the antennas. It is not necessary to touch the antennas. With a little practice you might be able to play a recognizable melody.
Parts List
Symbol
Description
Radio Shack No
Q1 transistor, 2N1097
276-405
Q2,Q3 transistor, 2N1264
276-412
R1
resistor, 180,000 ohms 70-0195
R2,R3
resistors, 56,000 ohms 70-0195
C1,C2
capacitors, 220 pf 71-5111
C3, C4
capacitors, 200 pf, variable 71-4035
C5, C6
capacitors, 0.01 mfd.
71-5194
L1, L2
vari-loopstick
270-1430
J1, J2
5-way binding post
274-333
S1
switch, SPST
275-602
B1
9volt battery
23-464

antenna: miniature whip, 38" long

EDIT: Graag wil ik duidelijk maken dat het profielwerkstuk niet zozeer om het eindproduct zal draaien, maar meer om het bouwproces en de techniek erachter ( de oscillatoren, resistoren etc.) Het is een leuke bijkomstigheid als het toestel perfect werkt, maar onze prioriteit ligt toch bij het bouwen en er ook maar een enkele vorm van geluid uit te krijgen.

Dus niet precies Theremin, maar meer het idee van een Theremin, zolang er maar iets van geluid uit komt

In elk geval kun je nu commentaar leveren op de tekst. Hoe denk je dat dit ding werkt?
Wat zou er gebeuren als je met je hand beide antennes evenveel beïnvloedt?

Tip: leer wat technisch Engels, zodat je weet wat je leest en het ook correct kunt vertalen. Je rapport zal ervan opknappen als je geen resistoren meer laat slingeren.

bump

Zonder de details van de spoelen gaat dit nooit werken:

L1, L2 vari-loopstick

Ik neem even aan dat men die toen ook bij RadioShack kocht, dan kom ik met Google op het volgende uit:

The loopstick that Radio Shack sold under part number 274-1430 was a variable inductor with a ferrite core. The value range was approx 150uH to 350uH. It had a tap terminal connected at approx 5uh or roughly about a 10th of the way into the windings. (These are rough figures but close enough).

http://www.thereminworld.com/Forums/T/27782/coolidge-schematic---vari-…

En uitaard zijn die "loopsticks" inmiddels unobtainium

Valt reuze mee. In het nederlands heten die dingen ferrietstaven of ferrietantennes.
Die verkoopt Conrad nog gewoon. Misschien zelfs kant en klaar met spoeltje voor de middengolf, en anders zelf even volwikkelen.

In plaats van de variabele condensatoren (kostbaar en zeldsaam) kan je een vaste C met trimmer gebruiken.

De germaniumtorren zul je moeten vervangen door siliciumtypes; meestal moet je daarvoor wel de tor correct instellen. Ook 'leuk' om te berekenen; alleen het nabouwen van een schema is wel een beetje karig voor een profielwerkstuk (uurtje werk?)

Ik geef het project best een kans van slagen. Probeer anders eerst de oscillatortjes apart aan de praat te krijgen.

Kosten? Kan best beneden de 10 euro gehouden worden.

[Bericht gewijzigd door Ledlover op vrijdag 6 december 2013 14:40:45 (56%)

Replica van de bekende 402 spoelen zijn nog te koop:

http://www.roehrentechnik.de/html/einzelspulen.html

kunnen mi ook prima in dit project ingezet worden.

We hebben, in overleg met de begeleidende docent, besloten om over te stappen naar een ander, meer up-to-date schema, wel wat uitgebreider, maar de spullen zijn makkelijker te verkrijgen. Tot nu toe gaat bij dit schema alles goed

Welk ontwerp gebruiken jullie nu?

Op 6 december 2013 14:35:34 schreef Ledlover:
Valt reuze mee. In het nederlands heten die dingen ferrietstaven of ferrietantennes.
Die verkoopt Conrad nog gewoon. Misschien zelfs kant en klaar met spoeltje voor de middengolf, en anders zelf even volwikkelen.

In plaats van de variabele condensatoren (kostbaar en zeldsaam) kan je een vaste C met trimmer gebruiken.

De germaniumtorren zul je moeten vervangen door siliciumtypes; meestal moet je daarvoor wel de tor correct instellen. Ook 'leuk' om te berekenen; alleen het nabouwen van een schema is wel een beetje karig voor een profielwerkstuk (uurtje werk?)

Ik geef het project best een kans van slagen. Probeer anders eerst de oscillatortjes apart aan de praat te krijgen.

Kosten? Kan best beneden de 10 euro gehouden worden.

Ik kan nergens een vaste condensator vinden met trimmer die een waarde van 200 pf haalt.
Is het een mogelijkheid om twee condensatoren parallel te zetten, om zo een waarde van 200 pf te halen?

Eerste hit op het web,

http://www.elektrodump.nl/lang-en/48-draaicondensator?orderby=price&or…

Maakt het veel uit wat voor transistor er wordt gebruikt in een schakeling?

Ik wil namelijk een kleine schakeling bouwen, maar de bijbehorende transistors zijn nergens meer te verkrijgen, aangezien ze nog van germanium zijn gemaakt.

Nou kan ik gewoon een silicium transistor kopen, maar welke moet ik dan nemen, maakt dat uberhaupt veel uit bij zo'n kleine schakeling?

De germaniumtor heeft als naam: 2n1264 en 2n1097

Bij voorbaat dank

Zullen we de smoesjes maar even achterwege laten?
http://www.circuitsonline.net/forum/view/message/1564375#1564375

En laat nu toch maar eens zien hoe het hiermee staat (3e keer dat er om gevraagd wordt, en met ontwijkende antwoorden...):

Op 9 december 2013 17:34:40 schreef Matthice:
We hebben, in overleg met de begeleidende docent, besloten om over te stappen naar een ander, meer up-to-date schema, wel wat uitgebreider, maar de spullen zijn makkelijker te verkrijgen. Tot nu toe gaat bij dit schema alles goed

Krijg rare dejavu gevoelens van de TS. Je moet alles 6 keer zeggen en dan komt hij weer met dezelfde vraag.

Lees je gesloten dubbeltopic nog maar eens:

http://www.circuitsonline.net/forum/view/117306

Op 9 december 2013 17:34:40 schreef Matthice:
We hebben, in overleg met de begeleidende docent, besloten om over te stappen naar een ander, meer up-to-date schema, wel wat uitgebreider, maar de spullen zijn makkelijker te verkrijgen. Tot nu toe gaat bij dit schema alles goed

op 9dec dus een nieuw schema gebruikt met spullen die makkelijk verkrijgbaar zijn.
op 3jan zijn die transistoren toch wel weer niet meer verkrijgbaar zeker. t gaat toch rap hé tegenwoordig als een transistor op een maand niet meer verkrijgbaar is.

tips voor de TS: zoek een schema met onderdelen, controlleer of ALLE onderdelen verkrijgbaar zijn, koop ze daadwerkelijk, test het schema en als er iets niet werkt: dan kom je hier, open een topic, post het schema, post fotos van de opbouw en leg duidelijk uit wat er werkt en niet werkt. of wat je verwacht dat het zou doen.

eerst post je dat met die schema alles goed gaat en nu kom je af dat de transistoren niet meer te krijgen zijn. wat ging er dan goed met het schema??? het afdrukken op papier ofzo?

ik had nog nooit van theremin gehoord, maar mijn eerste indruk is: het is een toestel waar geen componenten voor verkrijgbaar zijn

@henry: ik denk dat TS iets heel anders begrijpt dan jij met de term 'het schema nagebouwd'. wij gaan er vanuit dat er een fysieke schakeling is, ik vermoed dat de TS het schema heeft naGETEKENT op de pc

Beste Matthice,

Wij doen ook ons pws over de Theremin. Heb je toevallig ergens nog jullie verslag ergens staan, zodat wij daar nog informatie uit kunnen halen? Je zou ons er erg veel mee helpen aangezien wij het een erg moeilijk onderwerp vinden.

Misschien o.t. maar ik wil het toch even noemen. Het probleem bij al deze Thereminbouwsels is niet alleen de nabouwbaarheid (als het een oud schema betreft) maar ook het resultaat. Ik heb nog nooit een zelfbouwtheremin gezien/gehoord die mooi klinkt. Uiteindelijk maakt dat toch dat je plezier krijgt aan het muziekmaken. Anders verdwijnt het bouwsel na een week in de kast. Luister eens wat ik bedoel. Deze man kan niet alleen spelen, maar heeft ook een (naar mijn smaak) mooi klinkend instrument met een wat 'vollere' toon dan de meeste krijskastjes https://youtu.be/3jIXYGoqTBo

Ik ken twee zelfbouw theremins, 1 van Elex en 1 van Everyday Popular Electronics. De laatste heeft als nadeel dat je spoelen nodig hebt die ik nergens meer kon kopen. Deze schijnt wel te koop te zijn bij Jaycar.
Dan heb je nog een bouwpakket van PAIA. Niet goedkoop, maar wel één van de betere.
En er is ook nog één van Moog.

@TinusTech: dankje voor de link, idd heel mooi