Meetzender met dipjes in de output

Het apparaat werkt verder goed, zal mischien toch ergens komen door die losse bedrading, lijkt me ook niet echt goed, als je daar aan komt moet je wel wat zien gebeuren mischien.

Er zit een terugkoppelsysteem in t.b.v. het gelijkhouden van het uitgangsniveau (via D1 en D2) kun je nameten of dat functioneert?

Heel fraai spoelenblok! Nix mis mee.

Kortsluiten van de naastliggende spoel(en) zal weinig uithalen, hier is sprake van een repeterend verschijnsel:

het lijkt een serieresonantie (zuigkring) te zijn rond de 1.7MHz, met al zijn harmonischen.
Er zouden er nog een paar moeten zijn: 7.8MHz, 9.5MHz en 11.5MHz (alles ± 150kHz of zo).

Zeer wel mogelijk dat de potmeter de boosdoener is; dat valt eenvoudig te testen door de potmeter op 50% te zetten en te kijken of de dips er nog steeds zijn (zowel in frequentie als diepte). Als de potmeter de boosdoener is, zou de frequentie iets moeten wijzigen (en de diepte ook). Een betere test is de potmeter helemaal loskoppelen en het signaal direct van de uitgangscondensator afnemen: dips weg → potmeter is de boosdoener.

Om te testen of het de bedrading naar de schakelaar is kun je die tijdelijk voorzien van een ferrietkraal, dat zou de frequentie van de dips een stuk lager moeten leggen. Je bereiken zullen dan alleen niet meer helemaal kloppen.
Ik geloof niet zozeer in de bedrading-is-de-boosdoener-theorie omdat je voor 1.7MHz aanmerkelijk meer zelfinductie nodig hebt dan een stukje draad...

Het lijkt mij dat je hier last hebt van spoelen op het spoelblok, die elkaar beïnvloeden. Zelfresonantie van een losse spoel vlak naast een spoel die deel uitmaakt van een oscillatorkring, ontrekt namelijk energie uit deze kring. Met als gevolg een dip, in feite dan een ongewenste dipmeter.

Het beste is het om alle spoelen op het spoelblok af te schermen en spoelen die niet in gebruik zijn, kort te sluiten.

Dit ga je nooit over de hele range vlak krijgen. Alle onderdelen hebben een frequentie afhankelijk gedrag. De uitgang verzwakkers, de bedrading, zelfs de transistors en veel passieve onderdelen.
Maar ook bv je scoop ingang. Bij DC zal die 1 Mohm zijn maar bij 10 MHz is hij vaak al minder dan 100 Ohm. En die afbouw is ook niet vlak.

Tweede is de manier van meten, dit echt goed meten is lastiger dan veel mensen denken.
Gebruik coax tussen meetzender en scoop en zet tussen de scoop en de coax een 10x verzwakker gevolgd door een 50 ohm inline terminator. Of minimaal 1 van de 2. Dit is de enige echt goede manier om geen meetfouten te krijgen.

Als bovenstaande niet aanwezig is: Gebruik in ieder geval geen 1x probe, dat is vragen om ellende, maar gebruik een 10x zonder zo'n aard draadje. Gebruik in plaats daarvan een veertje om de probetip.

Beste mensen,

Ik heb voor de komende dagen genoeg werk om al jullie suggesties na te pluizen:

- serieresonantie rond 1.7 ??? bedoel je niet 1.19 of ontgaat er mij echt iets ? Meen dat ik nog wel meer echt kleine minidipjes gezien heb; ik heb tot nu alleen de duidelijkste germeld. Ga ik nog eens meten.

- kortsluiten van niet gebruikte spoelen kan ik waarschijnlijk wel handmatig proberen maar in de praktijk is dat niet (meer) uitvoerbaar.

- potmeter check is zo gedaan

- uitgangsspanningsstabilisatie met de diodes: ik meen dat ik daar al eens gemeten heb maar zal nog eens kijken

- afschermen van de spoelen is lastig maar moet te doen zijn; ik zou busjes kunnen maken van dunne koperfolie, die aan een ring solderen, er omheen schuiven en de boel aarden neem ik aan.

- ik meet met een 10x probe maar idd: de aarde is een (lang) los meetsnoer. Dat kan ik makkelijk aanpassen. Zou ik dan binnenin tussen uitgangscondensator en de verzwakkers ook korte stukjes coax moeten nemen ? Dat is nu gewoon draad, weliswaar kort maar toch.

- ik kan best leven met deze dipjes; het is vooral nieuwsgierigheid en een leermoment voor toekomstige projecten waar dit wel van serieus belang is. Een volledig vlakke curve is natuurlijk mooi maar voor mij geen halszaak.

De eenvoudiger testen heb ik nu gedaan:

Gemeten met een 10x probe op de uitgang met een aardveertje om de tip geeft geen verschil (kwam er zo wel achter dat de aarde van een van mijn probes inwendig los zit...).
Een in-line 50 ohm terminator heb ik niet. Is dat een coax plug met daarin een niet inductieve 50 ohm weerstand, geheel afgeschermd ?

Vervolgens op dezelfde manier achter de uitgangscondensator gemeten zonder potmeter etc.. Ook geen verschil. De potmeter is dus niet het probleem.

Vervolgens opnieuw naar dipjes gezocht. De veronderstelde op 7.5 9.5 en 11.5 kan ik absoluut niet vinden. Wel nog een klein dipje op 4.05 maar dat heeft niet het karakter van alle eerder genoemde. Het signaal gaat gelijkmatig iets omlaag en vervolgens weer omhoog. De voor mij vreemde sprong die vooral zo duidelijk is bij de 13.0xx MHz dip is er niet.

Nu aan het werk met het spoelenblok. Afschermhulsje fabrieken, wat klooien met de bedrading.

Op 8 december 2014 22:56:57 schreef fatbeard:
Hhet lijkt een serieresonantie (zuigkring) te zijn rond de 1.7MHz, met al zijn harmonischen.

Een 'discrete' (LC-)zuigkring heeft geen harmonischen.

Allerlei stukjes schakeling kunnen wel allerlei verschillende resonanties opleveren, en die kunnen allemaal hun eigen dip veroorzaken.
Die rond 13 MHz is de gemeenste; die is zo zwaar gekoppeld dat hij de oscillator zelfs wat meetrekt. Misschien kun je die resonantie opzoeken en verhelpen, daar heb je wel wat aan. Die andere zijn niet zo erg.

Uit de prehistorie van ethernet zijn nog een heleboel van die BNC-dummyloadjes over. Normaal zijn die 50 ohm; dat kun je trouwens gewoon met de ohmmeter checken.

Ik zou een losse spoel op de afstem C proberen.

Ok, ik heb een eerste test gedaan met een afschermhulsje.
Van koperfolie een ronde huls gemaakt van een cm of 3 lang en 1 cm diameter. Een uitsparing erin geknipt om de spoeldraad door te laten.

In eerste instantie de huls los om de spoel van het 6 - 20MHz bereik geschoven, nog zonder te aarden. De freq springt gelijk van 13.xx naar 17.xx MHz. Teruggedraaid naar 13.xx
Waar eerst de dip van 670 -> 580mV ging gaat ie nu van 540 naar 480.
Hij lijkt ook iets scherper. Omhoog gaand was de freq 13.3 en omlaag 12.7 is dat nu 13.1 versus 12.9
Aarden van de huls ging niet. De oscillator slaat af, juist in het 13 Mhz gebied. Wel oscilleert ie wat sterker vanaf 17Mhz en hoger. (Aarden was in dit geval naar de +12. De common ring van het spoelblok hangt daar aan).

Vervolgens de huls, ongeaard, om de naastliggende spoel van het eerstvolgende lagere bereik geschoven. Nu springt de dip naar maar liefst 17.xx MHz!! Op 13MHz zit geen dip meer.
Mag ik constateren dat het idd onderlinge beinvloeding van de spoelen is ?

Ga nu verder wat stoeien. Het zal mechanisch wel heel lastig worden om afschermhulzen om alle spoelen te maken. Met name de spoel voor het hoogste bereik omdat die van blank draad is gemaakt.

als ik naar de foto kijkt.
kan het niet zijn dat juist die dikke ring/spoel de oorzaak is?
al de spoeltjes zitten vlak bij die ring/spoel.
dat je misschien via die dikke ring een dip met de andere spoeltjes hebt?

VrGr Rob.
je hebt nu de multi trippel dip uitgevonden

Een oude Philips VHF kanalenkiezer is ook ideaal om een multiband 'iets' in te bouwen.
Heeft 12 standen, en voor iedere stand een los 'broodje' in een ronddraaiende trommel met de frequentiecomponenten.

Is de FET Sourcevolger T4 soms parasitair aan het oscilleren? Dit kan gebeuren wanneer de FET door T2 capacitief belast wordt, deze belasting vormt dan samen met de interne gate-source capaciteit van T4 een capacitieve spanningsdeler en je hebt zo een parasitaire Colpitts-oscilator in je schakeling zitten. Om dat te voorkomen, doe dan direct aan de gate van deze FET een stopweerstandje van 100 Ohm om dat nare verschijnsel te voorkomen.

Op http://qrp.gr/20KHz-65MHzSineOsc/20KHz-65MHzSineOsc.htm staat ook deze meetzender beschreven. Alleen is daar de MOS-FET T5 aan de uitgang vervangen door de J-FET BF 256.

@Rob007: ik begrijp uit een eerdere reactie dat een stuk draad volstrekt onvoldoende inductie heeft om dit soort verschijnselen op te roepen.

@Arco: ik heb er geen ervaring mee maar het klinkt goed. Hoef ik alleen maar opnieuw te beginnen Maar ergens denk ik ook ooit een griddipper te gaan bouwen. Zwerven die kiezers nog steeds rond op marktplaats of beurzen etc.? Hoe herken ik zo'n type of hebben ze allemaal zo'n constructie ?

@dawmast: geen idee. Ik heb daar wel met de scoop opgehangen maar niets gezien. Moet ik daar dan andere frequenties zien of rare golfvormen ? Een stopweerstandje erbij wordt natuurlijk ook een probleem. Indachtig dat bedrading bij hf kort gehouden moet worden zit dat hele circuit in de finale uitvoering op een paar cm2. Wordt frummelwerk.

Ik heb me ook afgevraagd waarom Elektuur die 3N211 dual gate met aan elkaar geknoopte gates 3N211 gebruikt heeft. Is nu nergens meer te koop maar ik heb bij Hendriksen Barend wel een replacement gevonden, de MFE201. Mijn vermoeden is dat de aanwezigheid van protectiediodes op de gates de reden is.
In die oscillator waar je naar verwijst hebben ze het ook over die stroombron in de source van die fet. Ik vond het ook een dubieuze 'elektuur' constructie maar het werkt wel, vermoedelijk....die led is normaal uit maar ik heb hem een keer zien flikkeren.

Ik heb er trouwens nog zon uitgangstrap aan parallel staan (waar ik het nog niet over heb gehad) bedenk ik nu. Aan die uitgang hangt een frequentiemeter printje van Kent Electronics om de freq. te duiden. Bij de hogere frequenties vormde die een iets te zware belasting waardoor ik geen uitlezing meer had. Voor nog geen twee tientjes heb je een schaalverdeling die altijd klopt mits je zo nu en dan die teller calibreert. Aan de achterkant van de meetzender zit een omschakelaar met coax plug waarop je een calibratiesignaal kunt zetten. Bovenkant van de behuizing losnemen en de trimmer bijregelen.

@allen: iets te veel geklooid..hij doet niets meer; denkelijk ergens even een sluitinkje teveel gemaakt. Morgen verder

Meetzender werkt weer. Om niet te veel zaken door elkaar te laten lopen houd ik me voorlopig alleen bezig met de zwaarste 13MHz dip (zolang de rest maar niet in negatieve zin verandert).
In alle rust de test met een afschermhuls om één spoel herhaald.

Hulsje om spoel 5.2-20MHz (waar de 13MHzdip zich manifesteert):
Huls zwevend (bij aarden slaat oscillator af). De afscherming heeft een behoorlijk dempend effect op de output in het onderste deel van het bereik; de dip blijft.

Nu de huls om de naastliggende spoel(2.0-6.8MHz), eveneens zwevend. Ook hier een dempend effect in het lage deel van de band. Het bereik verschuift substantieel (naar 2.5-8.7). Maar de dip in de 5-20MHz band schuift naar circa 17MHz en wordt minder diep.

Blijkbaar is de spoel van het 2 - 6.8 MHZ bereik een boosdoener.
Een zwevende afscherming lijkt me geen goed id maar aarden laat de osc. afslaan. Bovendien heb ik nog steeds een behoorlijke dip. Terugkoppelcondensator vergroten ?

Ik moet dan ook nog zien dat ik weer overlappende bereiken krijg, liefst zonder alle andere te moeten schuiven.

Er zijn twee zaken die ik zou veranderen:
- de uitgangspot.
- de spoelen...

Je zou de afweging kunnen maken tussen met heel veel moeite proberen het euvel op te lossen of met het gegeven van enkele dipjes te 'leven'. Het is nu eenmaal geen professionele meetzender.

De ernstigste dip zit op 13 MHz. Hoe vaak zou je die frequentie nodig hebben?
Voor het controleren van de gevoeligheid en het afregelen van een radio volstaat het om een stabiel signaal ter beschikking te hebben op de omroepbanden.
Als je bij het gebruik rekening houdt met de nukken van de generator is het een heel goed bruikbaar instrument.

= Dat is mijn mening =

De oorzaak van de 13MHz dip gevonden:

Parallel aan de spoel voor de 2 - 6.8 MHz band zat een condensator van nominaal 12pF. Bedoeld om de band wat op te schuiven om een nettere overlap te krijgen. Die spoel meet iets over de 9uH....

Ergste is dat dat C-tje daar al die tijd netjes zichtbaar heeft gezeten zonder een kwartje te laten vallen
Op de foto van het spoelenblok nog net zichtbaar half verscholen tussen de twee rechter spoelen.

@evdweele: ik was bijna op dat punt aangekomen. Had al eerder gezegd dat ik er best mee zou kunnen leven. De andere dips geloof ik verder wel.

Wat grappig. Je had dus werkelijk een dipmeter (een apparaat wat aan de hand van een waargenomen dip iets zegt over een andere afstemkring).

Omdat iedere spoel tenslotte altijd nog wat parasitaire capaciteit heeft, resoneren losse spoelen altijd èrgens. Vaak worden de ongebruikte spoelen daarom kortgesloten, maar ik had al begrepen dat die constructie achteraf lastig aan te brengen is.

Tja, kwartjes worden zeldzaam.
Maar goed dat het opgelost is.

Veel meetplezier!

De overige dipjes laat ik voorlopig voor wat ze zijn; blijf met een schuin oog naar die op 6.3 kijken; dat is nu de meest in het oog springende. Ik moet hier prima mee uit de voeten kunnen.

Kortsluiten van de niet gebruikte spoelen zit ik niet op te wachten. Op zich zou er iets mogelijk moeten zijn. Er zit een tweede reeks kontakten in het spoelenblok die gebruikt wordt om de aftakkingen om te schakelen. Maar ik moet het halve apparaat weer uit elkaar halen om daar bij te komen. Mocht er zich daarvoor een echte harde noodzaak voordoen dan gooi ik die boel wel om.

Omdat de frequentiebanden ook wat veranderd zijn kan ik dan gelijk een nieuwe plakplaat op het front monteren. Daarvoor moet het apparaat ook al uit elkaar. Ik ben erg te spreken over de behuizing (Conrad) maar je moet ze niet te vaak demonteren. De gaten voor de zelftappertjes gaan dan teveel slijten.

Ik wil iedereen bedanken voor het meedenken en alle suggesties. Toch een boel van geleerd.

Mooi dat het ernstigste probleem is opgelost. Een griddipper in een meetzender, wie had dat kunnen denken
De overige dipjes zullen wel soortgelijke oorzaken hebben, alleen minder makkelijk op te lossen. Parasitaire capaciteiten en zelfinducties zijn niet zo simpel te vermijden.

Nu lijkt het er dus op dat dat prachtig geconstrueerde spoelenblok mechanisch tip-top is maar elektrisch misschien niet zo geweldig.
De spoelen staan parallel aan elkaar net als in een bandfilter.
Ik denk nu dat een constructie waar de spoelkernen radiaal t.o.v. elkaar liggen (dus onder hoeken van 60 graden) een stuk beter was geweest.

Overigens is het kortsluiten van alle niet gekozen spoelen nog lastiger dan ik al dacht. Het tweede schakelaardek heeft één maakkontakt per spoel. Je kunt op die manier dus slechts 1 spoel kortsluiten. Ik denk dat daarvoor 6 miniatuurrelais nodig zijn

Wat misschien een aardig compromis is: per band uitzoeken welke vermoedelijk naastliggende spoel de ergste dip geeft en dan alleen die kortsluiten.

Eigenlijk moet je in het spoelenblok metalen afschermschotjes tussen de spoelen plaatsen om onderlinge beïnvloeding te minimaliseren. Deze schotjes moeten dan via een korte verbinding met de massa van de meetzender worden verbonden.

Wat lastiger af te regelen maar van nature afgeschermd, zijn spoelen met ringkerntjes.