machinerichtlijn, machineveiligheid, risico-beoordeling

Beste,

Op het moment ben ik bezig met een stageopdacht waarbij ik van een tweetal machines een CE zelfkeurig traject moet doorlopen.

Ik loop nogal vast op de risico-beoordeling (eigenlijk vooral de inventarisatie van de risico's) en de terugkoppeling naar de machinerichtlijn.

Het bedrijf waarvoor ik deze opdracht doe houdt zich niet bezig met CE-keuringen, machinerichtlijn, normen e.d. Ze hebben in eigen beheer enkele machines gemaakt voor eigen gebruik. Echter voor eigen gebruik, blijven ze als fabrikant verantwoordelijk voor de veiligheid van de machine en zal er dus alsnog een zelfkeuring traject moeten worden doorlopen.

Het bedrijf heeft dus vrijwel geen ervaring in dit traject, zeer beperkte informatie, en er zijn geen normen beschikbaar. Wat ik ongeveer heb, is de machinerichtlijn met de bijbehorende gids. Thats it.

Ik vroeg mij af of hier mensen zijn die ervaring hebben met de machinerichtlijn, hoe een machine aan de richtlijn wordt getoetst en hoe een risicobeoordeling eruit moet komen te zien.

Op internet, en in kleine boekjes is wel veel informatie te vinden over welke stappen er in een CE-keurings traject moeten worden doorlopen. Maar niet precies in welke vorm. Hoe streng moet ik wezen? Hoe moet ik het vastleggen, zodat ik me later kan verantwoorden voor de keuzes die ik maak?

Ik heb een checklist opzet aan de hand van de essentiële gezondheids- en veiligheidseisen uit bijlage 1 van de machinerichtlijn. Deze checklist bestaat uit ongeveer 350 punten. Hiervan heb ik wel het een en ander kunnen wegstrepen op een aantal basis aannamen, maar dan nog valt het tegen hoe lang de lijst blijft.

Daarnaast heb ik een checklist met gevarengroepen, ondersteund met wat lappen tekst om te onderbouwen welke soort gevaren er wel of niet optreden en waarom.

Ik krijg het nog niet voor elkaar om uit deze informatie die ik nu beschikbaar heb, een goede risico-inventarisatie samen te stellen. Ik kan natuurlijk wel een lijstje maken met risico's die ontstaan door diverse mechanische gevaren. Maar dan ben ik er nog lang niet, er zal die ook nog zeker niet aan de machinerichtlijn voldoen.

Het uiteindelijke kiezen van risicoreducerende maatregelen, samenstellen van het technisch constructie dossier en het opstellen van de gebruiksaanwijzing gaat wel lukken. Het gaat mij dus vooral om de risico-inventarisatie, het toetsen aan de machinerichtlijn zodat de machine uiteindelijk aan alle punten voldoet, en hoe dat moet worden vastgelegd.

Iemand die hier ervaring in heeft en mij een beetje de goede kant op kan sturen?

Groeten,
Bart

Er is een aantal normen die je kunnen helpen.
Bijvoorbeeld de EN12100: hierin staat de methodiek voor een risicobeoordeling. Je hebt zelf al een lijst met "vragen" opgezet en als die dekkend zijn mag je die gebruiken.
Er zijn op het www ook wel dergelijke lijsten te vinden, met scoringstabellen (kans, effect, frequentie etc.)

Naast de risicobeoordeling zul je vermoedelijk ook nog iets electrisch moeten doen; bijv. het hanteren van de EN60204. Daar is ook voldoende over te vinden, en het beste is natuurlijk om deze standaard aan te schaffen.

Let tenslotte ook op je constructiedossier, zoals te lezen is in de richtlijn.

Uiteindelijk moet je verklaren dat je doormiddel van een aantal gehanteerde geharmoniseerde normen "een vermoeden van overeenstemming" hebt met de richtlijn.

EDIT: als "nieuwkomer" kun je ook overwegen via je stage-werkgever een 1-daagse introductie te volgen in risicobeoordelingen. er zijn diverse commerciele aanbieders die dat doen.

[Bericht gewijzigd door FastFolkert op donderdag 26 november 2015 11:42:38 (10%)

Es wäre gut Bücher kaufen, wenn man die Zeit, sie zu lesen, mitkaufen könnte. (Arthur Schopenhauer)

FastFolkert, thanks voor je snelle antwoord.

Ik heb zoveel mogelijk geprobeerd op internet inhoudelijke informatie te vinden over EN12100-1, maar helaas tot nu toe heel beperkt. Eigenlijk kom ik dan neer op; bepaal grenzen, inventariseer, beoordeel, reduceer. Dat beoordelen met een risicograaf bijvoorbeeld gaat ook wel lukken, en het recuderen is het punt ook niet.

Die normen zou ik wel aan willen schaffen, maar ik ga 't niet uit m'n eigen zak betalen. En het bedrijf wil eigenlijk ook niet, omdat machinebouw niet hun markt is en die richtlijnen dus verder niet meer gaan gebruiken. Heb wel al wat boekjes gekocht, zoals 'CE markeren van machinerie', 'CE-markering van machines', 'Risicobeoordeling in het kader van de Machinerichtlijn'. Maar daar staat vooral in wat er allemaal ook op internet staat, en schiet er gewoon niet zoveel mee op.

Wat er staat komt neer op; de machine moet voldoen aan de essentiële gezondheids- en veiligheidseisen uit de machinerichtlijn. Met als stap voor het CE-markerings traject 'toets machine aan machinerichtlijn'.

Ik kan de machine nu wel toetsen aan de machinerichtlijn, met die checklist die ik heb gemaakt. Maar dan zullen de meeste punten dus worden afgevinkt als 'nee voldoet niet' of 'onduidelijk'. Daar schiet ik dus niets mee op.

Het gaat dus om een machine dat wordt gebruikt om de montage van grote silo's te vergemakkelijken. Het gaat dan om alu en rvs silos, voor opslag van bulk kunststoffen. Met een maximale diameter van 10 m en tot tientallen meters hoog. Het is een stationaire machine, die wordt vervoerd naar de bouwplaatsen van de projecten. De machine bestaat uit meerdere delen, die ruimer of krapper ten opzichte van elkaar worden gepositioneerd afhankelijk van de diameter van de te monteren silo (min 3,5m diameter, max 10). Er is dus een behoordelijke flexibiliteit vereist, wat het toepassen van risico reduceren maatregelen toch iets ingewikkelder maakt. De machine zorgt ervoor dat de silo gaat roteren. Bij deze rotatie worden onder en bovensegement ten opzichte van elkaar uitgelijnd. Het is dus een zodanig specifieke machine, dat er ook geen C-norm beschikbaar is.

Vermoeden van overeenstemming gaat dus nu niet aantoond worden aan de hand van normen, die heb ik namelijk niet. En ook al vind ik hier en daar snipper op internet. Zonder de hele norm ingelezen te kunnen hebben kan ik niet het vermoeden afgeven dat de machine aan een bepaalde norm voldoet.

Hoe streng moet ik zijn bij het identificeren van risico's?
Wat ik wil voorkomen is, dat ik straks door onwetendheid nattevinger werk ga toepassen en verkeerde aannames doe.

Is het 't handigst om de risico's te identificeren vanuit de lijst van gevarengroepen; mechanische gevaren, elektrische gevaren etc.?
En dan, wanneer er het vermoeden is, dat alle risico's genoeg zijn gereduceerd, opnieuw te de checklist van de machinerichtlijn langs te lopen, als zijnde een soort van follow-up check?

GJ_

Moderator

Op 26 november 2015 11:30:46 schreef LMR:
Het bedrijf waarvoor ik deze opdracht doe houdt zich niet bezig met CE-keuringen, machinerichtlijn, normen e.d. Ze hebben in eigen beheer enkele machines gemaakt voor eigen gebruik.

"Eigen gebruik" is precies het zelfde als "in de EU in de handel brengen", een CE markering en EC verklaring is dus inderdaad gewoon heel erg verplicht.

Risico's moet je wegnemen of zo klein mogelijk maken. De verplichte volgorde:
1) identificeren
2) evalueren
3) maatregelen
Er is dus een complete lijst nodig van alle denkbare gevaren. Daarna ga je per risico bedenken hoe gevaarlijk het is: hiervoor zijn verschillende manieren denkbaar. Als laatste ga je dan bedenken per risico hoe je dit risico kunt wegnemen. En als dit niet mogelijk is hoe je de risico's tot een aanvaardbaar niveau kunt terugbrengen.
Voor de bepaling van de ernst van de risico's zijn diverse methodes. Welke je ook neemt: reken je niet veiliger dan het in werkelijkheid is, ben realistisch.

Voor het bepalen van je veiligheidscircuits ben je bijna gebonden aan de Pl. Dat is een heleboel rekenwerk waar wel software voor te krijgen is: Sistema is bv een goed en gratis pakket. Eenvoudig is dit echter niet.

Vergeet ten slotte niet dat ook manuals en dergelijke er bij horen. Als die er niet zijn moeten die wel gemaakt worden. En in jouw specifieke geval ook een duidelijke omschrijving hoe de hele installatie opgebouwd en afgebroken moet worden.

Het TD hoef je niet fysiek op de plank te hebben, maar als er iets gebeurt mogen de bevoegde instanties wel naar de relevante delen vragen. En dan ben je ook verplicht deze binnen een redelijke termijn op te hoesten.
Verder mag niemand ooit naar het TD vragen. En zelfs bij ongelukken mogen de instanties ook nooit zomaar het hele TD opvragen.

Zoals ik het begrijp hebben jullie de installatie wel al in gebruik terwijl dat dus eigenlijk nog niet mag. Daarmee lopen de gebruikers maar ook de werkgever een zeer groot risico.

Hoe het CE-markerings traject in elkaar steekt, evalueren en maatregelen treffen, dat snap ik allemaal.

Ik heb een excel sheet opgesteld waarin ik straks de gevaren in kan inventariseren en evalueren.

- Nr
- gevaargroep / oorzaak
- gevarenzone
- gevaarlijke situatie
- gevaarlijke gebeurtenis
- onderbouwing parameters
- parameters (effect/ernstgraad, blootstelling, waarschijnlijkheid, gevaar afwending)
- gekozen parameters
- risiconiveau / risicogetal

Na het evalueren van de risico's kunnen deze bijvoorbeeld op risiconiveau worden gesorteerd.

Het omschrijven hoe de machine vervoerd, gemonteerd en afgebroken moet worden komt ook goed. Dat moet o.a. omdat er veilig met de machine gewerkt dient te worden gedurende de gehele levensduur.

Het technisch constructie dossier moet bevatten
- algemene beschrijving
- overzichtstekening / (sub)samentstellingen
- gedetailleerde ontwerp en fabricagetekeningen
- elektrische schemas
- aansluitschemas
- risicobeoordeling
- controlelijst MR
- overzicht en beschrijvingen van de beschermingsmaatregelen
- gebruiksaanwijzing
- onderdelenlijst
- service handleiding
- EG-verklaring

Voor het TCD heb ik ook het een en ander aan ondersteunende documenten inclusief checklists opgesteld om uiteindelijk tot een volledig (digitaal) dossier te komen>

Gebruiksaanwijzing
- Naam en adres van de fabrikant
- Typeaanduiding van de machine
- EG-verklaring van overeenstemming (of de inhoud)
- Overzichtstekening
- Tekeningen en beschrijvingen nodig voor gebruik, onderhoud, herstellen en controle
- Beschrijving van werkplekken en beoogde gebruik
- Waarschuwingen tegen ontraden gebruik
- Instructies voor montage, installatie en aansluiting
- Instructies om geluid en trillingen te beperken
- Instructies voor inbedrijfstelling, gebruik en opleiding
- Informatie over restrisico’s
- Instructies beschermende maatregelen die gebruiker moet treffen
- Kenmerken van te monteren gereedschappen
- Voorwaarden voor stabiliteitseisen
- Voorwaarden voor veilig vervoer, verplaatsen en opslag (massa vermelden)
- Werkwijze bij ongevallen of storingen
- Beschrijving van afstellings- en onderhoudswerkzaamheden
- Instructies voor veilig afstellen en onderhoud
- Specificaties van vervangingsonderdelen
- Geluidsemissies
- Informatie over trillingen of niet-ioniserende straling

Sommige dingen zullen niet van toepassing zijn op de machine en andere dingen zullen niet beschikbaar zijn en waarvan het niet mijn verantwoordelijkheid is om die op te stellen.

De machine wordt gebruikt in landen buiten de EU, toch willen ze het CE-markerings traject doorlopen om de machine veilig te maken. Ze zijn zich er wel van bewust dat er nu teveel risico's aan hangen. Service en onderhoud doen ze wel in Nederland, na iedere voltooide klus.

De risicoinventarisatie moet dus alle denkbare gevaren bevatten. Toch blijft dit mijns inziens redelijk vrij interpreteerbaar. Ik moet het namelijk zelf zien als zijnde een gevaar, wil ik het opnemen in de risico-inventarisatie. Of het zijn gevaren, waarvan al met zekerheid verwacht kan worden dat bij evaluatie het risiconiveau zodanig laag is, dat er verder niets mee gedaan hoeft te worden.

Als voorbeeld;
- Er ontstaat een lek in een hydraulische leiding, dit lek veroorzaakt een nevel. De machine zelf heeft geen ontstekingsbronnen (hete oppervlakken of open vuur). Maar de machine staat voor onderhoud in de werkplaats. In die werkplaats is een monteur aan het lassen. De nevel komt in contact met de las, met een steekvlam als gevolg.

Is dit een realistisch scenario?

Of;
- De kast met daarin de elektrische installatie/besturing, bevindt zich onder een bordes. Dit bordes zit op een hoogte van ongeveer 1,5 meter. Is het realistisch dat een bediener die de hoofdschakelaar wil omzetten, zijn hoofd stoot, zodanig dat dit moet worden opgenomen in de risicobeoordeling?

Of;
- Om de verschillende machinedelen ten opzichte van elkaar, en op een oneffen ondergrond goed af te stellen (horizontaal en hoogte) worden dommekrachten gebruikt die aan de buitenkant van de constructie van de verschillende delen zijn gemonteerd. Rond de machine ligt bekabeling, het gaat namelijk om een bouwplaats. Stroom komt van een generator. Er wordt tevens in de buurt gewerkt met hydraulisch handgereedschap. Een persoon op de bouwplaats struikelt, en valt met zijn hoofd op de punt van de dommekracht met een schedelbasisfractuur als gevolg. Is diit realistisch?

Kijk, van bewegende delen, de mechanische gevaren zegmaar. Dat gaat allemaal wel. Maar dat is maar zo'n klein stukje van de machinerichtlijn.

Gezien er bij het ontwerp en constructie van de machine nooit is nagedacht over veiligheid, zou ik van ieder puntje wel lijst met risico's kunnen bedenken? Maar is dat wel zo realistisch?

Zo het voor mij niet logischer zijn, om de machine naar eigen weten conceptueel veilig te maken. En dan dat concept te gaan beoordelen aan de hand van de machinerichtlijn?

Zoals GJ ook al zegt: het gaat om je eigen beoordeling aan de hand van de min of meer gestandaardiseerde lijst van gevaren.
Jij moet aangeven of een "gevaar" reëel is, gegeven de ernst, frequentie en de mogelijkheid tot "ontwijken". Soms is een waarschuwingslabel genoeg, soms een veiligheidscircuit met een hoog Performance Level en van een bepaalde categorie.

Veel hangt af van je eigen interpretatie. Wij maken bijvoorbeeld kleine machines (ongeveer 1 kubieke meter) maar wel honderden per jaar. Voor mechanische risico's gebruiken we deels de 61010-1; daar staan nl. handige concrete getallen in voor toegestane krachten en openingen waarin je vingers kan steken etc.
Maar soms kun je ook gewoon pragmatisch zijn: als bij ons een handbediende vertikale kap waardoor je met je hand naar binnen moet, bij het dichtvallen een potlood laat breken, "weten" wij dat daar een te groot mechanisch risico voor je vingers ligt. En daar doe je dan wat aan. (gasveer, demper etc.).
Noodstop is ook zoiets; als je kunt aantonen dat een noodstop geen risico's vermindert, mag hij er best af. Maar je moet het dus wel kunnen aantonen in de risicobeoordeling.

Het wordt natuurlijk moeilijk als de machine zoals jij zegt, niet met veiligheid in het achterhoofd is ontworpen. De kans bestaat dat je dan veel over de kop moet halen...

Es wäre gut Bücher kaufen, wenn man die Zeit, sie zu lesen, mitkaufen könnte. (Arthur Schopenhauer)

Zoals ik er nu naar kijk, is het inderdaad het geval dat er heel veel over de kop zal moeten. Ik kan daar dan alleen een notitie van maken eigenlijk. Het is ook een machine die door trail en error een beetje z'n werking heeft verkregen in de afgelopen pak 'm beet 8 jaar.

Ze kunnen niet van mij verwachten, dat ik aan het elektrische schema kan zien of de gehele installatie en bediening voldoet aan de MR.

Ik denk dat ik me voorlopig maar beperk tot de mechanische gevaren.

Bedankt dat jullie de tijd hebben genomen om me een beetje te helpen. :)

Gr Bart

Om de risico's te reduceren moet ik verschillende concepten maken. Uit die concepten moet ik vervolgens gaan kiezen, en me voor die keuze verantwoorden.

Wat zijn volgens jullie geschikte criteria om concepten van risicoreduceren maatregelen op te beoordelen?

Ik kom nu een beetje op het volgende:
- mate waarin risico tot het laagste praktische niveau wordt gereduceerd en parallel hieraan de overblijvende rest-risico's
- nieuwe gevaren die een bepaalde maatregel met zich meebrengt
- effect op de werkomstandigheden
- flexibiliteit, wat betreft monteren, demonteren, afstellen (gezien de machine met regelmaat naar een andere locatie moet worden verplaatst, en de silodiamaters verschillen en daardoor de opstelling van de machine ruimer of krapper is)
- kosten / economische haalbaarheid

Op 26 november 2015 15:24:35 schreef GJ_:
[...]...

Eerder heb ik al een vraag gesteld, en ben ik daarbij goed geholpen. Ik heb een uitgebreide risicobeoordeling opgesteld bestaande uit het stellen van grenzen, inventariseren en inschatten. Het evalueren van de risico's ben ik nog mee bezig. En daar gaat mijn volgende vraag eigenlijk over, waar ik nog geen duidelijk antwoord op heb kunnen vinden.

De machinerichtlijn verplicht een fabrikant om de machine zo veilig mogelijk te maken, voor zover dat mogelijk is met de stand van de techniek, technische, praktische en economische haalbaarheid. De machinerichtlijn verplicht het uitvoeren van een risicobeoordeling, maar niet de manier waarop en wanneer een risico mag worden geaccepteerd als restrisico.

Er worden in de essentiële gezondheids en veiligheidseisen geen criteria genoemd waarop iedere eis kan worden beoordeel of eraan wordt voldaan of niet.

Ik raak nogal in de war, aan de ene kant ben je als fabrikant verplicht zoveel mogelijk te doen om de machine veilig te maken. Aan de andere kant bepaald je eigen interpretatie of je iets veilig genoeg vindt of niet.

Bedrijven kunnen restrisico's gaan accepteren op basis van maatschappelijke acceptatie of ze vinden het niet belangrijk voor hun bedrijfsimago.

Hoe kun je beoordelen of een door het bedrijf geaccepteerd restrisico, eigenlijk niet geacceptereed had mogen worden?

Bijvoorbeeld de volgende gevaarlijke situatie:
-Een hydraulische cilinder beweegt rischting een stilstaand object. De bediening bestaat uit een enkele knop, die ingehouden moet worden om de beweging in stand te houden. Een persoon (of een ander persoon) zou zijn hand tussen het object en de cilinder kunnen houden. Er is dan dus een knelgevaar.

- De fabrikant vindt dit een acceptabel risico. Iemand met gezond verstand stopt iemand niet zijn hand tussen cilinder en object en blijft dan op de knop drukken om de beweging in stand te houden.

- Ik denk; Een fout in de elektronica of in het hyraulisch systeem kan de beweging in stand houden terwijl daar iemand met een ledemaat tussen zit. Of er is een bediener met een onderhoudsmonteur tegelijkertijd bezig en door een miscommunicatie, of door het persongeluk bedienen van een verkeerde knop kan er nogsteeds iemand bekneld raken.

Wat voor restrisico is hier nou reeël?

Op 10 december 2015 15:55:33 schreef LMR:
[...]

- Ik denk; Een fout in de elektronica of in het hyraulisch systeem kan de beweging in stand houden terwijl daar iemand met een ledemaat tussen zit. Of er is een bediener met een onderhoudsmonteur tegelijkertijd bezig en door een miscommunicatie, of door het persongeluk bedienen van een verkeerde knop kan er nogsteeds iemand bekneld raken.

Wat voor restrisico is hier nou reeël?

dit is geen restrisico maar een reeel risico waar de machine op beveiligd moet worden. hoe, dat is aan jullie maar een paar suggesties:
1. afschermen cylinder zodat niemand erbij kan
2. tweehand bediening op verschillende bronnen, bv 1 hand voor de inschakeling, 2de hand op vrijgave hydrauliekpersklep. laat je de laatste los dan wordt de hydrauliektoevoer naar de cyl afgesloten. dat kan je ook met een vodoende groot overstortventiel realiseren.

mocht de opdrachtgever/leverancier daar niets voor voelen dan stel ik altijd voor dat hij/zij op de desbetreffende positie gaat staan en wij de situatie (onderhoudswerkzaamheden of zoiets) naspelen op het gemiddelde intelligentieniveau van zijn medewerkers.

en dan komt de voorziening er altijd in.

succes A

Op 10 december 2015 15:55:33 schreef LMR:
[...]

Bijvoorbeeld de volgende gevaarlijke situatie:
[...]
Wat voor restrisico is hier nou reeël?

Probeer het te kwantificeren (welke kracht, welke snelheid heeft die cilinder). Probeer te bepalen of je "uitgenodigd wordt" om een ledemaat voor die cilinder te houden; of "hoor je daar helemaal niet te zijn" ? Etc.

Daarmee bepaal je wat je nivo van beveiliging wordt.

Er zijn overigens commerciele adviesburo's op dit gebied die met "scoringen" werken in hun modellen. Daar rolt dan het soort beveiliging uit dat je nodig hebt. (varierend van "niks" tot een Cat 4, PL-E volgens de ISO 13849)

Es wäre gut Bücher kaufen, wenn man die Zeit, sie zu lesen, mitkaufen könnte. (Arthur Schopenhauer)
GJ_

Moderator

Op 10 december 2015 16:37:07 schreef FastFolkert:..tot een Cat 4, PL-E...

even wat verwarring voorkomen:
Cat4 heeft niks meer met de uiteindelijke veiligheid te maken zoals in de tijd van de 954-2. De categorie is nu puur en alleen de gebruikte architectuur. Ook met een CAT3 kun je PLe behalen.

Restrisico's zijn eigenlijk pas mogelijk acceptabel als er echt niks anders meer mogelijk is. En daar moet dan nog wel het een en ander tegenover staan: waarschuwingen, scholing enz enz.

Op 10 december 2015 15:55:33 schreef LMR:
- Ik denk; Een fout in de elektronica of in het hyraulisch systeem kan de beweging in stand houden terwijl daar iemand met een ledemaat tussen zit.

Dat risico kun je berekenen. Als het om een veiligheids schakeling gaan is het zelfs wel aan te raden, ander kom je nooit achter je bereikte performance level.

Ik beweer dat m.i. ook niet ;-).
Wat ik bedoel is dat sommige risico's een combinatie van category en performance level vereisen. In onze machines is dat bijvoorbeeld Cat 3 en PL-d

Es wäre gut Bücher kaufen, wenn man die Zeit, sie zu lesen, mitkaufen könnte. (Arthur Schopenhauer)
GJ_

Moderator

Dan heb ik je verkeerd begrepen :-)
Performance level vereist idd normaal wel het gebruik van een zekere categorie. Met CAT2 ga je nooit PLe halen bijvoorbeeld. Maar de categorie zelf is nooit een eis, alleen een middel. Het is alleen nog maar toegestaan om een architectuur mee aan te geven.

Een categorie die de bereikte veiligheid bepaald bestaat niet meer met het vervallen van de 954-2

Bijvoorbeeld de volgende gevaarlijke situatie:
-Een hydraulische cilinder beweegt rischting een stilstaand object. De bediening bestaat uit een enkele knop, die ingehouden moet worden om de beweging in stand te houden. Een persoon (of een ander persoon) zou zijn hand tussen het object en de cilinder kunnen houden. Er is dan dus een knelgevaar.

- De fabrikant vindt dit een acceptabel risico. Iemand met gezond verstand stopt iemand niet zijn hand tussen cilinder en object en blijft dan op de knop drukken om de beweging in stand te houden.

Ik heb zelf eens een machine om soortgelijke reden afgekeurd;
Een container met pakjes werd met de hand een kooi in gereden waarna deze hydraulisch werd gekanteld en geleegd.
In de praktijk zag ik gebeuren dat er soms een pakje uit de container viel en tussen de container en de kooi belandde.
De operators werkten vaak onder druk en houden de bedieningsknop ingedrukt on tijdsverlies te voorkomen en iemand anders haalt even snel het pakje weg.
Op het moment dat je dat ziet gebeuren weet je als waarnemer dat dit onveilig is.
De machines worden meestal bediend door ongeschoold personeel dat vaak niet eens Nederlands spreekt.
Naar mijn mening kun je dan niet zeggen dat deze mensen dan maar beter geïnstrueerd hadden moeten worden en dat dit de verantwoordelijkheid van een leidinggevende is.
Een extra sensor en het probleem was opgelost, maar de fabrikant vond dat maar onzin omdat een verstandig mens dit niet zou doen.
Maar mensen zijn nu eenmaal niet (altijd) verstandig.
Je kunt niet alle situaties voorzien, maar in dit geval kwam dit zo vaak voor dat het een serieus risico vormde.
De aanpassingen zouden aan de fabrikant overigens vergoed worden dus dan snap ik niet wat het probleem was.
Nu kostte het weken van getouwtrek a 100 Euro per uur onder het motto: we maken al 75 jaar machines, dus we weten wel wat we doen en dat hoef jij ons niet te vertellen.

Mijn advies is om jezelf goed in te leven in de situatie waarin de machine wordt gebruikt en jezelf aan de hand daarvan een beeld te vormen van de risico's.

Op 26 november 2015 17:11:09 schreef LMR:
...Als voorbeeld;
- Er ontstaat een lek in een hydraulische leiding, dit lek veroorzaakt een nevel. De machine zelf heeft geen ontstekingsbronnen (hete oppervlakken of open vuur). Maar de machine staat voor onderhoud in de werkplaats. In die werkplaats is een monteur aan het lassen. De nevel komt in contact met de las, met een steekvlam als gevolg.

Is dit een realistisch scenario?

Ja, maar niet gedetailleerd.

Zijn er veiligheidskleppen of mechanische blokkeerinrichtingen die ervoor zorgen dat nadat de operator alles loslaat, de druk wegvalt, de belasting blokkeert, zodat de nevel stopt?

Dit is een belangrijk punt dat telkens terugkomt: houdt de fout zichzelf in stand of niet.

Op 26 november 2015 17:11:09 schreef LMR:
Of;
- De kast met daarin de elektrische installatie/besturing, bevindt zich onder een bordes. Dit bordes zit op een hoogte van ongeveer 1,5 meter. Is het realistisch dat een bediener die de hoofdschakelaar wil omzetten, zijn hoofd stoot, zodanig dat dit moet worden opgenomen in de risicobeoordeling?

Zie de regels over ergonomie, verplichte markeringen, verplichte noodverlichting. Alsook bedieningsniveaus. Zijn het operators of technici die in/bij de kast moeten komen?

Op 26 november 2015 17:11:09 schreef LMR:
Of;
- Om de verschillende machinedelen ten opzichte van elkaar, en op een oneffen ondergrond goed af te stellen (horizontaal en hoogte) worden dommekrachten gebruikt die aan de buitenkant van de constructie van de verschillende delen zijn gemonteerd. Rond de machine ligt bekabeling, het gaat namelijk om een bouwplaats. Stroom komt van een generator. Er wordt tevens in de buurt gewerkt met hydraulisch handgereedschap. Een persoon op de bouwplaats struikelt, en valt met zijn hoofd op de punt van de dommekracht met een schedelbasisfractuur als gevolg. Is diit realistisch?

Nee. Dit valt onder VCA. De werfverantwoordelijke bepaalt het risico. zorgt voor extra beschermingsmiddelen, extra opleiding, of sluit de werf (tijdelijk) af voor niet-gewaarschuwden.
Op basis van o.a. de handleiding die verplicht bij jouw machine zit.

Op 26 november 2015 17:11:09 schreef LMR:
Gezien er bij het ontwerp en constructie van de machine nooit is nagedacht over veiligheid, zou ik van ieder puntje wel lijst met risico's kunnen bedenken? Maar is dat wel zo realistisch?

Daarom is het ook dikwijls zo moeilijk om perfect werkende machines uit de jaren '60 door de procedure te krijgen. Het "bijkladden" van wat "veiligheid" geeft dan dikwijls een onwerkbaar geheel, de enige oplossing is dan: terug naar de tekentafel.

GJ_

Moderator

Op 11 december 2015 12:05:13 schreef RalcoBe:
Nee. Dit valt onder VCA.

Het opstellen van een machine valt wel degelijk onder de machinerichtlijn. Rondslingerend gereedschap e.d. niet. VCA is niks officieels, en is dus niks officieel verplichts.

Op 11 december 2015 12:05:13 schreef RalcoBe:
Zijn er veiligheidskleppen of mechanische blokkeerinrichtingen die ervoor zorgen dat nadat de operator alles loslaat, de druk wegvalt, de belasting blokkeert, zodat de nevel stopt?

Dit is een belangrijk punt dat telkens terugkomt: houdt de fout zichzelf in stand of niet.

In de meeste gevallen binnen de besturing van de betreffende machine zullen de hydraulische cilinders in potitie blijven staan na het loslaten van de bediening, de beweging wordt slechts stop gezet. In verschillende delen van het hydraulische systeem zullen toch onder druk bijven staan, anders zullen externe krachten zorgen voor een beweging), daarnaast zit er een hydraulische accumulator verwerkt in het circuit, die de druk helpt in stand te houden.

Het drukloos stellen van het systeem vergt extra handelingen.

Op 11 december 2015 12:05:13 schreef RalcoBe:
Zie de regels over ergonomie, verplichte markeringen, verplichte noodverlichting. Alsook bedieningsniveaus. Zijn het operators of technici die in/bij de kast moeten komen?

Beide operators/bedieners en technici. Operators normaal voor het bedienen van de hoofdschakelaar, maar die zal ook wel eens in de kast zijn om een eenvoudige storing op te lossen.

De huidige situatie valt eigenlijk niet aan te passen, hooguit een stootrandje van rubber of schuim en een sticker.

Ik denk dat ik m'n risicobeoordeling nogmaals ga uitvoeren, maar dit keer met de taak risico analyse methodiek. Misschien wordt de waarschijnlijkheid van de gevaarlijke situaties duidelijker.

De machine valt ook binnen de scope van de laagspanningsrichtlijn en de machinerichtlijn. Nou heb ik de eisen van de laagspanningsrichtlijn doorgenomen, en mijns inziens draagt de machinerichtlijn ook al zorg om dezelfde eisen. Hoe denken jullie hierover?

Reactie op de laatste vraag van LMR:

De Laagspanningsrichtlijn (LSR of LVD)heeft betrekking op de electrische veiligheid van componenten en samengesteld apparaten, zijnde geen machines.
De Machinerichtlijn (MRL) is bedoeld voor de veiligheid van machines, ook electrische machines.Electrische veiligheid wordt hier al afgedwongen onder de MRL.
LSR of LVD komt er(voor 'autonome' machines)op de conformiteits-verklaring niet meer aan te pas, behalve in samenstellen met ook electrische apparaten daarin opgenomen, bedoeld voor een bijdrage aan de productie op die betreffende lijn, c.q. dat betreffende samenstel.

GJ_

Moderator

Op 11 december 2018 00:18:48 schreef Kale Neet:
De Laagspanningsrichtlijn (LSR of LVD)heeft betrekking op de electrische veiligheid van componenten en samengesteld apparaten, zijnde geen machines.

Na 3 jaar zal TS er wel uit zijn. Waar haal jij bovenstaande quote vandaan?

De LVD is bedoeld voor "electric equipment". Deze term word nergens verder gedefinieerd in de richtlijn. Dat betekend niet dat je er zelf wat voor mag bedenken:

The term “electrical equipment” is not defined in the directive. Therefore it is to be interpreted according to
the internationally recognised meaning of this term. The definition of electric equipment in the “International Electrotechnical vocabulary of IEC (International Electrotechnical Commission) is: “item used for such purposes as generation, conversion, transmission, distribution or utilisation of electrical energy, such as machines], transformers, switchgear and controlgear, measuring instruments, protective devices, wiring material, current-using equipment.

Ik lees echt "machines".
Het ligt allemaal net iets genuanceerder, machines moeten wel aan de LVD voldoen, maar de EC verklaring moet verwijzen naar de MD en niet naar de LVD:

Thus, whilst machinery with an electrical supply must fulfil the safety objectives of the Low Voltage Directive, the manufacturer’s EC Declaration of conformity should
not refer to the LVD but to the Machinery Directive.

Maar goed, zoals ik al zei: het is een oud topic. Als er niet echt iets heeeel belangrijks aan toe te voegen is niet meer naar boven halen aub.