Houdbaarheid soldeertin

Goed dat je ons daarop attent maakt.
Ik gebruik nog steeds een rol soldeer die ik halverwege de jaren '80 heb gekocht. Die is nu dus zo'n 33 jaar oud.
Nu soldeert het nog goed, maar verouderen schijnt toch ook te kunnen.
Dan moet ik de rest van die klos, iets minder 1/2 kilo, maar weggooien.
Kan dat bij het restafval of moet het bij het chemisch afval?

Hier ligt ook nog een bejaarde klos tin, nooit gemerkt dat daar iets mis mee zou zijn.
Volgens mij iets van stannol, het label is al lang niet meer leesbaar.

nog originele Biliton rol 0,7mm uit jaren 80
non_ROHS compliant ( dat moest toen nog worden uitgevonden )
soldeert nog prima
en heb nog een nieuwe liggen uit dezelfde tijd.
tevens 0,46mm Multicore van 1990, werkt ook nog prima.

die flux zit toch helemaal erin verwerkt, kan toch niets mee gebeuren ?

Als je de vorige posts van de TS bekijkt wil hij ons doen geloven dat hij voor een vermogen aan soldeerapparatuur heeft staan. Maar de prille beginselen van het solderen schijnt hij niet onder de knie te krijgen.

In de 60 jaar dat ik met elektronica bezig ben heb ik nog nooit iemand getroffen die vanaf scratch niet binnen een uur een paar draadjes aan elkaar kon solderen zonder daar tientallen merkwaardige vragen bij te bedenken.

Dit is gewoon een trol.

Ik vond onlangs mijn rolletje multicore soldeer terug van halfweg de jaren 70. (is dus meer dan 40 jaar zoek geweest..). Ziet er nog steeds hetzelfde uit en soldeert als voorheen (met de nostalgische geur erbij)

Ik ken wel andere soldeerdraad types met andere fluxen die met de jaren ouderdomsverschijnselen gaan vertonen, bvb het aluminiumsoldeer.

Hier ook nog een oud rolletje, niets mis mee. Soldeert nog prima, met de heerlijke hars geur.

Op 4 juli 2018 08:37:48 schreef evdweele:
Als je de vorige posts van de TS bekijkt wil hij ons doen geloven dat hij voor een vermogen aan soldeerapparatuur heeft staan. Maar de prille beginselen van het solderen schijnt hij niet onder de knie te krijgen.

In de 60 jaar dat ik met elektronica bezig ben heb ik nog nooit iemand getroffen die vanaf scratch niet binnen een uur een paar draadjes aan elkaar kon solderen zonder daar tientallen merkwaardige vragen bij te bedenken.

Dit is gewoon een trol.

Nou, het lang in allerlei theorie blijven hangen kan een leerproces zijn, dan is mijn advies om er wat meer praktijk bij in te mixen - gewoon doen (kijken hoe goed het soldeert) in plaats van eerst te filosoferen over het rolletje tin. In dit geval wekt hij wel de indruk van iemand die denkt dat vakmanschap veroorzaakt wordt door onbeperkt geld aangooien tegen willekeurige (*) apparatuur. Prima als je het geld hebt en er plezier in schept, maar verre van efficient. Natuurlijk ook prima voor mensen die het dan tweedehands van hem kunnen kopen als hij er achter komt dat hij toch wat anders nodig had of denkt dat het aan het materiaal ligt als er iets niet lukt.

Maargoed, dat is een beetje kort door de bocht. Misschien dat hij zelfs eens kan uitleggen hoe dat nou zit.

Tin op rol gaat bij mij in elk geval ook een eeuwigheid mee. Flux is inderdaad kauwgomachtig, veel stroperiger dan wat je in een spuitje koopt, anders zou het er meteen uitlopen. Soldeerpasta heeft trouwnes wel een duidelijk gedefinieerde houdbaarheid. Dat droogt uit.

(*) willekeurig - naar de keur van de wil, niet persé random

Dat is toch iets typisch voor die EU Brussel malloten om te bepalen wat de houdbaarheidsdatum van soldeertin is? Het al zelfs zover dat bepaalde USA HP apparatuur niet de EU in mag wegens loodhoudend....
Overigens vraag ik me af of de NL cq. de EU de USA geen gevoelige klap kunnen toebrengen in de handelsoorlog door de UV technology van ASML niet naar de USA te exporteren. Dat zullen Intel en AMD niet leuk vinden...
Maar ik dwaal af....

Op 4 juli 2018 02:30:42 schreef evdweele:
Goed dat je ons daarop attent maakt.
Ik gebruik nog steeds een rol soldeer die ik halverwege de jaren '80 heb gekocht. Die is nu dus zo'n 33 jaar oud.
Nu soldeert het nog goed, maar verouderen schijnt toch ook te kunnen.
Dan moet ik de rest van die klos, iets minder 1/2 kilo, maar weggooien.
Kan dat bij het restafval of moet het bij het chemisch afval?

Als je van een rolletje na 33 jaar nog 1/2 kg overhoudt, dan ben je al die tijd toch niet zo intensief bezig geweest als je wil doen geloven

Grapje hoor, ik heb ook nog enkele redelijk volle rolletjes. Dat was indertijd de ziekte van vele elektronici. Zorgen dat je van alles voldoende voorraad had dat je zeker nooit te kort kwam. Had je een gekende transistor nodig, dan kocht je meteen een heel zakje, kwam altijd van pas. Probleem daarbij was dat vele elektronici erg veel rommel bijhielden en niet zo ordelijk waren ingesteld, zodat ze vaak dingen dubbel kochten zonder te beseffen dat er nog voorraad was.

Ik heb niet de indruk dat die hars erg veroudert. De soldeerdraad wordt wel dof na vele jaren en smelt dan moeilijker door het slechte contact met de bout. lMaar even een vodje halen over een metertje soldeer, en die blinkt weer als nieuw.
Alleen over die heel erg dunne soldeer heb ik enige twijfel.

Ik heb er nog nooit last van gehad. Als het nog goed soldeert: gewoon blijven gebruiken...
Enige waar tin last van heeft is verval bij temperaturen onder 16 °C tot grijs poeder.
(hoe lager de temperatuur, hoe sneller het gaat, z.g. Tinpest )
Daarom beginnen in apparatuur die onder nul gebruikt wordt na tientallen jaren ook (soms) alle solderingen los te zitten...

@GD
Je hebt blijkbaar het sarcasme in mijn eerste bericht niet opgemerkt

Die klos soldeer was er ooit een van 1 kilo en als je alleen repareert zoals ik doe en geen productielijn opzet, verbruik je maar weinig soldeer.
Er staan overigens nog 2 klossen 1mm soldeer van 1kg en 2 klossen van 0,5mm van 500 gram.
Ik moet minstens 250 jaar oud worden en dagelijks solderen om dat te verbruiken.

Dat heel dunne soldeer van 0,5mm is net zo oud, >33 jaar, als dat van 1mm. Het soldeert nog perfect.
Van dof soldeer dat niet wil vloeien heb ik nog nooit last gehad.

Op 4 juli 2018 11:47:50 schreef RAAF12:
Dat is toch iets typisch voor die EU Brussel malloten om te bepalen wat de houdbaarheidsdatum van soldeertin is?

Van levensmiddelen wil men juist zoveel mogelijk die houdbaarheidsdatum laten vervallen.
Italiaanse pasta en ander droog spul kan veel langer worden bewaard dan nu op de verpakking staat, net als groente in glazen potten.

Het al zelfs zover dat bepaalde USA HP apparatuur niet de EU in mag wegens loodhoudend....

Dat is al minstens 12 jaar zo.
Het bedrijf waar ik vroeger werkte moest uitwijken naar andere apparatuur toen er moest worden uitgebreid omdat de zelfde niet RoHS compliant was.

Ik heb ooit hier een partij van 5kg soldeer uit de jaren 60 tot 80 gekocht. 2kg zelf gehouden, rest verspreid onder vrienden. Soldeert nog perfect. Heb alleen niet stilgestaan bij het tinpestverhaal. Het ligt in de onverwarmde garage...

Ik heb als het goed is nog een goeie 5 decennia te gaan. Ik krijg die 2kg denk ik wel op.

Ik heb hier zeker nog 3 rollen staan.
Met het verbruik dat ik nu heb, moet ik zeker 300 jaar worden om het op te maken.. gewoon loodhoudend, werkt als een tierelier..(en als het niet mag, zeg ik gewoon dat het luchtvaart gerelateerd is, dan mag het wel
)

De houdbaarheid is vooral afhankelijk van de snelheid waarmee het verbruikt wordt.

Jullie solderen gewoon te weinig, ik doe een half tot 3/4e jaar met 500 gram (0,8mm)

Op 4 juli 2018 11:49:23 schreef grotedikken:
Grapje hoor, ik heb ook nog enkele redelijk volle rolletjes. Dat was indertijd de ziekte van vele elektronici. Zorgen dat je van alles voldoende voorraad had dat je zeker nooit te kort kwam. Had je een gekende transistor nodig, dan kocht je meteen een heel zakje, kwam altijd van pas. Probleem daarbij was dat vele elektronici erg veel rommel bijhielden en niet zo ordelijk waren ingesteld, zodat ze vaak dingen dubbel kochten zonder te beseffen dat er nog voorraad was.

Herkenbare ziekte

Wat de tinpest betreft:

Sommige elementen komen voor in wat men noemt allotrope toestanden.
Dat zijn verschijningsvormen waarbij de kristalstructuur of moleculaire structuur anders gerangschikt is en hetzelfde element totaal andere eigenschappen geeft .
Zo heb je witte en rode fosfor, waarbij de eerste zwaar giftig is en de tweede niet. Ook grafiet en diamant hebben dezelfde samenstelling, zuivere koolstof.
Tin kent twee allotropen, de metallische vorm, en de witte niet metallische vorm.
Beneden de 13.2°C gaat het metaal langzaam over in de witte poedervorm.
Dit is geen oxidatie of zo. Hoe lager de temperatuur hoe rapper dat gaat.

Volgens de heer Michiel Langeveld, restaurateur , komt dit evenwel bijlange niet zo vaak voor als gedacht. Bovendien is oud soldeertin een legering met vrij veel lood 30-40% wat de kans nog verkleint.

Ik heb daar al meer voor gewaarschuwd op CO, bepaalde weinig voorkomende fenomenen hebben een grote anecdotewaarde, en worden op de scholen gretig gebruikt als voorbeeld. Zo kent iedereen dat soort verschijnselen alhoewel ze in werkelijkheid zeldzaam zijn. Dat geeft een vertekend beeld van de kans dat het voorkomt. Zinken dakgoot derdegraads intermod is een gekend voorbeeld.

Zelf heb ik enkele rolletjes soldeertin dat jaren in een onverwarmde schuur gestaan heeft in een afgesloten doosje, en geen daarvan is tot stof en as wedergekeerd. Ook op printen van radarscanners die vaak lange tijd onverwarmd in de gure wind staan heb ik nog nooit tinpest waargenomen.

In oude mechanische telefooncentrales kwam het regelmatig voor.

In denhaag stond een 60 jaar oude centraledeel, waar men alleen in uiterste noodzaak voor onderhoud of reparatie naar binnen mocht.
De solderingen waren zo ver 'verkruimeld', dat aanraken alleen al soms meerdere losse solderingen veroorzaakte...
(alles opnieuw solderen was ook geen optie: voor elke draad die gesoldeerd werd schoten er 5 andere los...)

Mijn ervaring is anders om, een oude rol tin van een radiorommelmarkt soldeert beter dan een nieuw rollertje, en daarbij durf ik ook te beweren dat je aan de geur van de tin kan ruiken of het goed is of rommel, die oude tin heeft een bepaalde typische geur, en daar heb ik nooit problemen mee. Op de hackers space kom ik alle soorten en maten tin tegen, met de bijbehorende frustraties van de eigenaren met mislukte soldeer verbindingen. Neem ik dan een rol van thuis mee kunnen ze in 1x wel solderen. Die troep pakt niet en vloeit niet (gewoon lood houdend, volgens de verpakking).

Die linkse rode klos van Multicore op de foto gebruik ik alleen voor VHF\UHF werk(bijvoorbeeld kastjes van printplaat maken)Zeg maar loodgieterswerk.
Die klos heb ik al een jaartje of 30,soldeert als een jekko.Dus er is niets mis mee.

Ik denk weer een broodje aap verhaal van de TS.
Heb nog een paar van die klossen in een lade liggen,dus moet ik net als evdweele een jaartje of 250 oud worden,gaat niet lukken denk ik.

Op 4 juli 2018 14:33:22 schreef fred101:
Jullie solderen gewoon te weinig, ik doe een half tot 3/4e jaar met 500 gram (0,8mm)

Heel grote klodders?

Ik doe nu al zo'n twintig jaar met een klos van 500 gram. Inderdaad, geen grootgebruiker maar elektronica is dan ook niet mijn belangrijkste hobby. Ben nu aan de laatste meters bezig en die zijn nog net zo fris en fruitig als het begin.

Nog even over "tinpest".

Hoe heet / wat is / waardoor wordt veroorzaakt / het verschijnsel dat in apparaten dofgrijze solderingen voorkomen met scheuren rondom de through hole bedrading van weerstanden, condensatoren, transistors enz.?
Toen ik dit verschijnsel als jonge snotneus voor het eerst zag noemde een 30 jaar oudere collega het "tinpest", maar als ik het bericht van @GD lees is dat niet de correcte benaming.

Een voorbeeld.
Omstreeks 1985 had ik mijn eerste nieuwe kleuren-tv gekocht (daarvoor was het zelfbouw samengesteld uit overtollige fabrieksvoorraad van 4 of 5 verschillende merken).
Na enkele jaren traden in die Grundig tv steeds vaker defecten op die te wijten waren aan van de print losgescheurde draden van componenten.
Ongeveer 1 maal per maand moest de tv op tafel om op slechte soldeerverbindingen te worden gecontroleerd en deze opnieuw te solderen.
De hele tv opnieuw solderen heb ik overwogen, maar dat was wel heel veel werk en zou een enorme hoeveelheid desoldeerlitze kosten. Het chassis bestond uit een hoofdprint met daarop een stuk of 10 forse modules, waarvan enkele waren ingeblikt.
Met een kunststof staafje overal op tikken en duwen en dan met een loep de krakende plek bekijken was makkelijker.
De tv was ver verwijderd van antarctische temperaturen, die komen in de woonkamer hoogstzelden voor

Dus... hoe heet dat verschijnsel en wat is de oorzaak?

Op 4 juli 2018 15:10:05 schreef Arco:
In oude mechanische telefooncentrales kwam het regelmatig voor.

In denhaag stond een 60 jaar oude centraledeel, waar men alleen in uiterste noodzaak voor onderhoud of reparatie naar binnen mocht.
De solderingen waren zo ver 'verkruimeld', dat aanraken alleen al soms meerdere losse solderingen veroorzaakte...
(alles opnieuw solderen was ook geen optie: voor elke draad die gesoldeerd werd schoten er 5 andere los...)

Maar was dat wel tinpest?
De oude elektromechanische centrales verbruikten heel wat stroom. Het was daar dan ook zo goed als nooit onder de 13°C.
Tinpest komt vooral voor bij zeer lage temperaturen.
Boven de 13°C kan geen tinpest optreden omdat de metallische vorm dan de stabiele toestand is.
Volgens de heer Langeveld, expert in metaalrestauraties, wordt corrosie door een vochtige , agressieve of vervuilde omgeving vaak verward met echte tinpest.
Ik meen me ook te herinneren dat die hele oude telefoonkabels verniste aders had. Die vernis was moeilijk te verwijderen zonder de dunne ader te beschadigen.
Misschien dat daar de oorzaak lag van de vele breuken..
Was de vernis niet voldoende verwijderd had je slechte solderingen, was er teveel aan geschraapt dan was het draaduiteinde bros en breekbaar. En die centrales maakten ook veel trillingen.