Vreemde wisselschakeling

Ik ben aan het prutsen geweest met een wisselschakeling. De schakeling zou ooit goed gefunctioneerd hebben tot iemand een schakelaar verving voor een nieuwe. Ik had me enigszins voorbereid door een schema van een aderbesparende wissel te bestuderen, maar ik kom er zelfs na wat speurwerk online niet uit. Ik hoop dat een expert me wijzer kan maken. Of een duidelijk plan van aanpak kan geven.
Waar het om gaat is het volgende:
Met de schakelaar op de overloop is de lamp op zolder aan en uit te zetten. Maar na de schakelaar op zolder bediend te hebben (lamp uitzetten) is bediening vanaf de overloop niet meer mogelijk.
Op het eerste gezicht lijkt dit dus een kwestie van draadje omzetten en klaar, maar na wat doormeten snap ik het niet meer. Voordat ik kwam is er iemand geweest die alles heeft los gehad zonder te markeren dus wat waar oorspronkelijk zat is niet meer terug te halen...
De situatie:
Op de overloop zitten twee wisselschakelaars (voor boven en beneden). Ik heb voorlopig alleen naar het probleemgeval gekeken die bevat drie draden 1 bruin en twee zwart. (beneden werkt naar behoren).
Boven zit 1 wisselschakelaar. Hier zitten 6 draden: 4 stuks zwart, blauw en bruin. Bruin wordt niet gebruikt momenteel. Blauw loopt samen met een zwarte weg in 1 pijp. Als ik die zwarte met de bruine draad verbind gaat de lamp aan.
De andere drie draden heb ik doorgepiept (multimeter weerstand) door beide schakelaars compleet los te halen. Twee van de drie zijn verbonden met de draden beneden op de overloop.
Opzich zou nu een 'normale' wisselschakeling mogelijk moeten zijn. Ware het niet, dat als ik de schakelaar op de overloop aansluit, (bruin op P) ik in de ene stand stroom krijg op de ene draad, maar in de andere stand op beide draden. Stroom is trouwens gemeten met een spanningszoekertje (Dom |:( las ik al op dit forum). Bij het doorpiepen meet ik niet dat er een verbinding tussen de draden zit. Schakelaar heb ik ook doorgepiept en gewisseld met een andere maar die is goed...
Als ik de lamp aansluit krijg ik bijpassende verschijnselen: in de ene stand op de overloop is ie op zolder aan en uit te doen in de andere stand kan ie op zolder niet meer uit...

Wat ik me nu afvraag: hoe is dit te verklaren en heeft die extra zwarte draad op zolder er iets mee te maken. Zie ik iets helemaal over het hoofd?
Ik las ergens op dit forum iets over inductie, maar kan dat maar 1 kant op werken en kan daar een lamp op branden? Ik hoor graag jullie mening...
O ja het is niet bij mij thuis, dus ik kan niet nu even snel volt meten o.i.d.

Alvast bedankt voor jullie reactie.

Arco

Special Member

Vier zwarte draden zie je normaal niet bij een wisselschakelaar, maar bij een kruisschakelaar.
Die worden toegepast als je 3 of meer schakelaars hebt...

Om alles zeker te weten zul je toch moeten kijken waar alle draden heen lopen...

Arco - "Simplicity is a prerequisite for reliability" - hard-, firm-, en software ontwikkeling: www.arcovox.com

Heb je ook iets anders dan een spanningszoeker om mee te meten ?

Lijkt er haast op de schakelaar op de overloop een rot contact heeft of verkeerd is aangesloten.

Je zit met je schema zover als ik lees wel goed.

Overloop, bruine op de P en 2 zwarte op de andere contacten.
Zolder, 1 zwarte draad op de P naar de lamp en een blauwe naar de lamp toe en de 2 zwarte van beneden op de overgebleven 2 contacten.

benleentje

Golden Member

Ik denk ook wat Arco zegt.
Eerst bepalen hoeveel schakelaars er nu samen voor 1 lamp zitten.
Als dat er meer dan 2 zijn.
Dan bepalen welke de eerste is dat zou die met de bruine draad moeten
De laatste is waar de schakeldraad naar de lamp gaat.
De overige schakelaar zitten er dan tussenin en dit moet ook een kruis schakelaar zijn. Hij schakelt de draden rechtdoor of gekruist. Hier horen enkel 4 zwarte draden naar toe te gaan.

Mensen zijn soms net als een gelijkrichter, ze willen graag hun gelijk hebben.

Bedien je één lamp met 3 schakelaars of met 2. Ik begrijp de 6 draden op één schakelaar niet. Post maar eens een paar foto's.

Draadbesparennde wisselschakeling. De bovenste, van de nul blijven we af.

Jinny

Golden Member

Jospop, voor een geroutineerd elec moet dit alles geen probleem zijn.
Als je er niet uitkomt is het misschien iets om aan een pro over te laten?
Indien je in WestFriesland woont kan ik misschien eens kijken.

Hoe doen vrouwen op TV dat toch? Wakker worden met prachtig glanzend haar en mooi gestifte lippen..... Wanneer ik wakker word heb ik een coupe 'Leeg geroofd vogelnest' en een incidenteel straaltje kwijl.. Gaat ook door voor 'Wilt wief' naar horen zeggen

@ arco: maar ook al heeft er ooit een kruisschakelaar gezeten, dan zou die toch nu te vervangen zijn door een wissel en dan 1 draad laten vervallen?

@HD13: Schakelaar is niet rot bij nameten met multimeter en heb ipv deze een andere gemonteerd gehad… zelfde resultaat.
Verder heb ik de draden aangesloten zoals jij beschrijft.

@benleentje: er was ooit een goed functionerende situatie met twee schakelaars. De extra draad zou inderdaad van een vroegere kruis schakelaar kunnen zijn, maar het zou moeten kunnen werken als ik dan die ene draad niet aansluit toch. Nog steeds snap ik niet hoe ik dan toch bij een wissel schakelaar stroom op twee draden krijg die bij weerstandsmeting niet verbonden lijken.

@Pasjomp: Ik begrijp de 6 draden ook niet denk dat er ooit een stopcontact bij zat, maar dan hou ik nog steeds 1 zwarte draad over... Sorry ik heb geen foto's en het is niet bij mij om de hoek..

vergeten

Golden Member

Op 8 juni 2020 17:58:29 schreef pasjomp:
Draadbesparennde wisselschakeling. De bovenste, van de nul blijven we af.

Er staat me nog iets bij dat fase en nul op dezelfde schakelaar niet mag! Het onderste schema mag dus niet denk ik.
Maar werken doet het wel! :)

Doorgaans schrijf ik duidelijk wat ik bedoel, toch wordt het wel anders begrepen.

Op 8 juni 2020 17:58:29 schreef pasjomp:
Draadbesparennde wisselschakeling. De bovenste, van de nul blijven we af.

Ik zou deze bovenste toe kunnen passen door nog een zwarte draad niet te gebruiken en de bruine op zolder te gebruiken. Wellicht dat dat werkt.

Maar dan snap ik nog steeds niet wat voor geks er nu gebeurt...

@ jinny: helaas het is in Utrecht. En het heeft al meer geld gekost dan gewenst...

[Bericht gewijzigd door Jospop op maandag 8 juni 2020 18:27:15 (41%)

Op 8 juni 2020 18:21:15 schreef vergeten:
[...]
Er staat me nog iets bij dat fase en nul op dezelfde schakelaar niet mag! Het onderste schema mag dus niet denk ik.
Maar werken doet het wel! :)
[bijlage]

de franse spaarschakeling, kom je weleens tegen maar mag allang niet meer.

ik had wat ts beschrijft een tijd terug ook in een oud woonhuis. men wilde dat de wisselschakeling het weer deed, die werkte al 10 jaar niet meer. het bleek dat er op de overloop 6 zwarte draden zaten en er dus ooit een wisselwissel schakelaar had gezeten. men had er een serie teruggezet dus werkte het niet meer, ze wisten niet eens dat je de zolder lamp ook op de overloop aan kon doen :P

waar rook was, werkt nu iets niet meer

Op 8 juni 2020 18:21:15 schreef vergeten:
[...]
Er staat me nog iets bij dat fase en nul op dezelfde schakelaar niet mag! Het onderste schema mag dus niet denk ik.
Maar werken doet het wel! :)
[bijlage]

Daarom gaf ik ook aan "de bovenste" ;)

Op 8 juni 2020 18:15:46 schreef Jospop:
Nog steeds snap ik niet hoe ik dan toch bij een wissel schakelaar stroom op twee draden krijg die bij weerstandsmeting niet verbonden lijken.

Ik denk dat je inductie spanning hebt gemeten.

benleentje

Golden Member

er was ooit een goed functionerende situatie met twee schakelaars.

Er is al weer heel veel ruis in dit topic. Dus even voor de duidelijkheid om hoeveel schakelaars gaat het nu precies.

maar ook al heeft er ooit een kruisschakelaar gezeten, dan zou die toch nu te vervangen zijn door een wissel en dan 1 draad laten vervallen?

Nee een kruisschakelaar kan je niet vervangen door 1 wisselschakelaar. Een kruisschakelaar is wat dat betreft uniek.
Maar een kruis schakelaar heb je enkel nodig als het systeem uit meer dan 2 schakelaars bestaat en deze schakelaar zit ook altijd in het midden.

Ik denk dat je inductie spanning hebt gemeten.

Dat denk ik ook dus met welke meter gebruik je?

Ik gebruik nu onderstaande schema om de schakeling en hoe die te meten uit te leggen.
https://zomaakjehetzelf.nl/wp-content/uploads/2013/10/hotelschakeling.jpg
De schakeling is eigenlijk verrassend simpel als je er op de goede manier naar kijkt. Vanaf de bruine draad ga je naar de eerste schakelaar. Deze schakelaar zet dan spanning op 1 of 2. Als er een 3de schakelaar in het midden bij komt is dit een kruisschakelaar en die wisselt ook enkel 1 of 2 meer doet een hotel schakeling niet. In het midden zitten die 2 draden die bij elke schakelaar gewisseld worden.

Om de schakeling dus uit te meten moet je dus bij de 2de schakelaar gaan zoeken naar de draden die wisselen van spanning als je schakelaar 1 bediend.

Mensen zijn soms net als een gelijkrichter, ze willen graag hun gelijk hebben.

Het hele verhaal over wisselschakelingen vind je hier: https://nl.wikipedia.org/wiki/Wisselschakeling
Er zijn eigenlijk maar 2 bruikbare varianten, de gewone en de schakeling met omloopdraad.

In de beginpost had je het over de schakeling met omloopdraad. Die is alleen toepasbaar als je bij beide schakelaars de fase beschikbaar hebt. En die schakeling is alleen zinnig als de lamp ergens halverwege het traject tussen de schakelaars zit.
Let ook op dat de fase dan niet op het P-contact zit. De P-contacten van beide schakelaars worden met elkaar verbonden via de omloopdraad.

Verder is het gewoon een kwestie van kijken wat er beschikbaar is en met de aanwezige draden 1 van de beide schakelingen maken.

vergeten

Golden Member

Op 8 juni 2020 19:24:19 schreef benleentje:
[...]Dat denk ik ook dus met welke meter gebruik je?

Dit schreef TS in zijn startpost:

Op 8 juni 2020 17:30:23 schreef Jospop:
Stroom is trouwens gemeten met een spanningszoekertje (Dom |:( las ik al op dit forum).

Niet zozeer dom maar het geeft wel foute info, dus dat verklaart al veel :)

Doorgaans schrijf ik duidelijk wat ik bedoel, toch wordt het wel anders begrepen.

Ik heb hetzelfde gehad. Een oude schakelaar verwisseld voor een nieuwe PeHa. Ik dacht met het overzetten van de draden dat wel goed zou komen. Helaas.. Even de schakelaar bestudeerd en anders aangesloten en nu werkt het goed.

Dus even de schakelaar checken op de juist aangesloten.

I love it when a plan comes together !
vergeten

Golden Member

Op 8 juni 2020 18:23:45 schreef Jospop:
@ jinny: helaas het is in Utrecht. En het heeft al meer geld gekost dan gewenst...

@Jospop
Zet svp je mailadres in je profiel dan kan iemand (ik?) je een PM sturen en kijken wat eraan te doen is.
Het staat daar veilig voor spambots omdat het grafisch wordt weergegeven.
Of stuur mij een PM (kijk in mijn profiel) :)

Doorgaans schrijf ik duidelijk wat ik bedoel, toch wordt het wel anders begrepen.
benleentje

Golden Member

Verder is het gewoon een kwestie van kijken wat er beschikbaar is en met de aanwezige draden 1 van de beide schakelingen maken.

JA vooral dat. Het uitzoeken welke draad waarheen gaat is het meeste werk. Als je eenmaal van elke draad de functie weet of kan herleiden of draden kan elimineren die niet bij de schakeling horen dan is daarna een werkende schakeling maken makkelijk.

Mensen zijn soms net als een gelijkrichter, ze willen graag hun gelijk hebben.

daarom wordt er nu vaker voor wisselschakelingen meerdere kleuren draad gebruikt, omdat er veel volk is wat niet uit 3 of meer zwarte draden kan komen en verkeert aflast of de schakelaar verkeerd aansluit. de lampdraad grijs maken is al genoeg..

waar rook was, werkt nu iets niet meer
benleentje

Golden Member

Op 8 juni 2020 19:40:13 schreef ritmeester:
Ik heb hetzelfde gehad. Een oude schakelaar verwisseld voor een nieuwe PeHa. Ik dacht met het overzetten van de draden dat wel goed zou komen.

Ach je ben niet de enige had ik ook. Alle draden 1 voor 1 over gezet met de gedachte dat alle schakelaars wel hetzelfde zullen zijn. Maar goed dat is zoals je zegt snel opgelost

@Arco, Valsspeler ;). Zomaar ineens je plaatje aanpassen. Deze laatse is wel erg mooi en duidelijk dus mijn complimenten.

Mensen zijn soms net als een gelijkrichter, ze willen graag hun gelijk hebben.

@ mark77: Kan je op inductiespanning ook een lamp(je) laten branden? En kan inductiespanning soms wel van ene naar de andere draad optreden, maar omgekeerd niet?

@ Benleentje: op dit moment zitten er twee schakelaars gemonteerd, maar ik kan niet met zekerheid zeggen dat dat sinds de jaren 30 altijd het geval is geweest natuurlijk.

Verder heb ik geen problemen met het lezen van de schema's, ik snap dat een kruisschakelaar niet zomaaer te vervangen is door een wissel, maar bij het laten vervallen van de laatste wissel (vervangen door lasklem) zou je op de plek van de kruisschakelaar een wisselschakelaar kunnen plaatsen. Dan hou je op die plek 1 nutteloze zwarte aansluiting over... Dat bedoelde ik te zeggen, maar met te weinig woorden waardoor het er beroerd uit kwam ;) Een tekeningetje was nog veel duidelijker geweest sorry

@ Klaasz: toevallig is er op beide plekken een fase beschikbaar. En ik ben het met je eens dat de schakeling met omloopdraad (aderbesparende variant) hier niet perse nuttig is, maar ik zou hem nu misschien wel toe kunnen passen om het onstane probleem te omzeilen...

@ Ritmeester: dank voor de tip, maar schakelaars waren voorzien een schema, kleurcodering en ik heb ze doorgepiept. Als ik ze nu nog verkeerd heb aangesloten, dan had ik er beter vanaf kunnen blijven ;)

De lampdraad is hier gemakkelijk te vinden. Dat is de draad die samen met een blauwe draad in één of andere buis verdwijnt. Die draad sluit je aan op de klem van de wisselschakelaar die aangeduid is met de letter P of L. Nu zoek je een zwarte draad die spanning voert. Die sluit je aan op je schakelaar op één van de twee lege plaatsen. Nu zou je met de schakelaar boven het licht boven uit en aan kunnen zetten. Zet het licht boven aan. Als dit gelukt is ga je naar de overloop en je zet de schakelaar om. Het licht boven moet nu uit gaan. Ga naar boven en zoek de zwarte draad die nu spanning voert. Sluit deze aan op de overgebleven aansluiting van de wisselschakelaar. Zet de wisselschakelaar boven om. Het licht moet nu aan gaan. Even checken of alles werkt want nu zou alles moeten werken. Het beste kan je de overgebleven draden verwijderen. Dan houd je de installatie overzichtelijk. Anders netjes afdoppen.

Uit jullie antwoorden begrijp ik dat ik waarschijnlijk niet iets simpels over het hoofd heb gezien.
Ik zal de volgende keer dat ik daar ben voltage meten en kijken of er niet een heel licht led lampje oid op zolder zit...
Ik kan de bovenste schakeling van Pasjomp maken. Die werkt misschien wel als inductie inderdaad het probleem is.
Mocht ik er dan niet uitkomen, dan laat ik dat zeker weten. Als het me duidelijk is wat het probleem is natuurlijk ook.

@ vergeten: dank voor het genereuze aanbod, maar ik ga eerst zelf nog eens prutsen.

Dank in ieder geval voor al jullie reacties en input!