Het ontwerp van een 1kW Middengolf klasse D zender

De curves zijn van 2007. Vanzelfsprekend worden de gegevens steeds bijgewerkt, maar zo heel veel verandert er niet aan.

Voor wie het aflezen van de grafiek lastig vind, hier de getallen voor 50 en 60 km voor drie frequenties. De dBµV-waarden gelden voor de 1 kW-eindtrap van @TS (maar dat maakt voor het dB-verschil niet uit).
Weer is goed te zien dat er tussen 50 en 60 km werkelijk 3 dB zit; ruim, zelfs. De aarde is geen vlakke zilveren plaat.

                     ATMOSPHERIC CONSTANTS
                         REFRACTIVITY =315.00  (N-UNITS)
                         SCALE HEIGHT = 7.350  KM

                     GROUND CONSTANTS
                         RELATIVE PERMITTIVITY =    15.000
                         CONDUCTIVITY =1.0000D-03  SIEMENS/METRE

                     VERTICAL POLARISATION

                     FREQUENCY =    1.000 MHZ
                     DISTANCE      FIELD STRENGTH     BASIC TRANSMISSION LOSS
                       KM            DB(UV/M)               DB           (F) 
                         50.00         42.67                99.32
                         60.00         39.32               102.67

                     FREQUENCY =    1.300 MHZ
                     DISTANCE      FIELD STRENGTH     BASIC TRANSMISSION LOSS
                       KM            DB(UV/M)               DB           (F) 
                         50.00         38.96               105.30
                         60.00         35.61               108.65

                     FREQUENCY =    1.600 MHZ
                     DISTANCE      FIELD STRENGTH     BASIC TRANSMISSION LOSS
                       KM            DB(UV/M)               DB           (F) 
                         50.00         36.38               109.69
                         60.00         32.93               113.14

De aarde is geen vlakke zilveren plaat.

De aarde is toch een bol dus een zilveren bol .
@FET hoe zit het nu met zo een 1kW eindtrap als je die gewoon steeds op een dummy load gebruikt? Dus zoals al eerder gezegd werd er hangt geen antenne aan. Ik bedoel het staat je toch tamelijk vrij om dingen te bouwen en ontwikkelen en dat als je eventueel 1kW zender zou willen gaan bouwen voor de verkoop je eerst een proto-type maakt en als dat lukt kijkt naar de vergunningen die ervoor nodig zijn om ze te mogen verkopen.

Er zijn mensen die hele grote tesla coils bouwen en dat mag dan wel.

[Bericht gewijzigd door benleentje op zondag 25 april 2021 18:23:48 (71%)

Wel, ten eerste natuurlijk dit: 'ja maar, ik ga hem nooit gebruiken, alleen op een dummy load' klinkt natuurlijk vrij zwak. De meesten zullen daar het hunne van vinden: 'yeah, right'.

Maar los daarvan: inderdaad is in Nederland in theorie het loutere aanwezig hebben van een vergunningplichtige zender waarvoor je geen vergunning hebt, strafbaar. Daar zijn categorieën in al naar de frequentieruimte waarom het gaat. In deze thread gaat het dan over omroepfrequenties, dus Basiscasus/delict 1.
(De straffen beginnen daar bij een taakstraf van honderd uur, en lopen door bij meermalige recidive tot veertien weken gevangenisstraf onvoorwaardelijk, alles voor de lichte variant (meestal individuen vanuit particuliere woningen). In de zware variant, zoals groepsverbanden, groot bereik, of belemmering van opsporing (denk aan booby traps) loopt de straf uiteindelijk op tot vier maanden onvoorwaardelijk. De zender zal in het algemeen verbeurd verklaard worden.)

Het punt is nu maar, dat - als je werkelijk die zuivere wetenschapper bent die met al dat geld en die moeite alleen een weerstand wil opstoken - niemand kan weten dat je het ding hébt. Want je ziet hierboven wel dat er alleen wat gebeurt als er daadwerkelijk gezonden wordt.

Om achter het louter aanwezig hebben te komen, zou de overheid bijvoorbeeld landelijk bij iedereen wekelijkse razzia's moeten houden, of iemand arresteren omdat hij een EL34 heeft gekocht in Bleskenswaard - gemeld door de geheime dienst, of door vrijwillige verklikkers die daarvoor een premie ontvangen?, zonder dat hij bij een verhoor aannemelijk kan maken dat hij ook een laagfrequent uitgangstransformator heeft.
Kortom, meer iets voor Herr Flick uit 'Allo 'allo.

In de praktijk wordt zuiver bezit alleen dus niet bestraft, gewoon omdat dat redelijkerwijs niet te doen is.
Maar is er wel storing, tja, dan wordt er naar de oorzaak gezocht. En wordt dan jouw zender-zonder-vergunning gevonden, dan is dat dus gewoon pech, zelfs als jij toevallig de uitzending die keer niet op je geweten had - het bezit is ook strafbaar. Maar als je werkelijk nooit zendt, dan is die kans wel verdwijnend klein.

Op 24 april 2021 20:57:21 schreef bprosman:
[...]
Nog nooit iemand zo geforceerd naar excuses zien zoeken om de wet te overtreden als in deze post .
Dit verhaal kun je zo 1:1 "vertalen" naar hardrijders etc.

Gij kent kennelijk het Agentschap Telecom niet.
Ga eens praten met omroep zend deskundigen. Zelfs de WereldOmroep jongens verbaasden zich telkens over deze club en hun absurde regels.

En inderdaad, met een paar hardrijders midden in de nacht op een verder lege snelweg heb ik weinig problemen.....

Tja ruud, je had ook al interesse in een kW-er ...

En dat is zoals FET al aangeeft vast niet om je dummy warm te stoken.

Op 24 april 2021 22:08:35 schreef Bert jan:
Ook voor 1 kW is een vergunning mogelijk, Vahon op 1566 Khz is momenteel de enige. Nu is dat wel 250 w carrier, denk ik zo.
Vroeger waren er meer.
Dus je kunt hem verkopen aan een vergunninghouder..

Er is nog maar 1 zgn hoogvermogen vergunninghouder in NL, en dat is Vahon. Die mag met 1 kW draaggolf ERP zenden.
Ik heb vroeger ook een aantal (volgens sommigen teveel) hoogvermogen vergunningen gehad, wel tot 550 kW !!!
Allemaal ERP en draaggolfvermogen.
En je hoefde niets te kunnen om deze in de lucht te brengen, want dat was gewoon niet geregeld.
Er was ooit heel even een verplichting bij Nozema zaken te doen, maar daar is snel terecht een einde aan gemaakt, en vervolgens is men gewoon vergeten eisen te stellen aan vergunninghouders.

Zelf speelde ik met 1 kW zenders op 1584 in Utrecht, deed uiteraard niet te gekke dingen.
De enige kritiek van Agentschap Telecom was dat ik te "breed" was, 6,3 kHz audio ipv 4,5.
Op de vraag wie daar last van had met zulke lage vermogens kwam geen antwoord, het waren de regels meneer.
Niets aan gedaan en later nooit meer iets gehoord, ergo ik doe het nog steeds op 1467, want dat klinkt mooier.
Nooit begrepen waarom MG zenders, zeker overdag niet breder mochten, net als in VS. Of met meer vermogen, net als inde VS. Wat daar kan, kan hier ook, maar in Europa heerst een andere omroeptechniek mentaliteit bij de overheden. Met als gevolg dat de MG naar de Filistijnen is geholpen, daar waar in de VS er nog steeds zaken mee worden gedaan.

Op 25 april 2021 21:03:18 schreef Sine:
Tja ruud, je had ook al interesse in een kW-er ...

En dat is zoals FET al aangeeft vast niet om je dummy warm te stoken.

Ik heb al een 1 kW zender, en dat is algemeen bekend zeg maar. Want ik had vergunningen voor 1 kW en meer. Dus lekker warmstoken van het zenderhok kan al zeker omdat het een buizenzender is.

Gij kent kennelijk het Agentschap Telecom niet.

Jawel hoor, naja...kennen, die hebben 40 jaar geleden gedeeltelijk mijn hobbykamer leeggehaald.

Op 25 april 2021 21:12:15 schreef pararuud:
Nooit begrepen waarom MG zenders, zeker overdag niet breder mochten, net als in VS.

Het blijft me verwonderen hoe weinig kennis er bij de diverse posters is. Googel het dan tenminste even.

Nu een beetje achterhaald omdat alle klassieke omroepers opgestapt zijn, maar.. dat klopt dus niet wat je daar zegt. Alle Europese 'grote' stations moduleerden breder dan 4,5 kHz, en hadden daarop ook het recht; ook 's nachts trouwens.

uit een eerder topic -
"Wat onderlinge storing betreft zijn er op de middengolf vier klassen stations. Klasse A en B moduleren tot 10 kHz en hebben 9 of 7 dB nabuurkanaalprotectie nodig (afhankelijk van de compressie). Klasse C en D gaan maar tot 4,5 kHz maar hebben ook maar 4 resp. 0 dB protectie nodig van de buurkanalen.
De grote landelijke stations zijn als A of B ingepland en hebben dus het volste recht tot 10 kHz te moduleren."

http://www.itu.int/en/ITU-R/terrestrial/broadcast/Pages/LFMF.aspx

--
Maar, zoals gezegd, nu kan een blind paard op de middengolf geen schade meer aanrichten. Ook niet aan andere diensten, zoals ik ooit heb moeten uitrekenen.

Zowat de enige stations die er in de VS nog overgebleven zijn zijn talk/newsradio, waarvan de programma's heel goedkoop te maken zijn omdat je geen muziekrechten hoeft te betalen.

Geen enkel groot nederlands station zat ooit op meer dan 6khz audiobandbreedte.
De enige die ik ooit daarboven heb gehoord, was radio Roemenië. Die zat rond de 8khz en klonk hoorbaar beter, op mijn eenkringers en de Philips met schakelbare bandbreedte.

Daarnaast willen piraten nog wel eens breder gaan. Maar verreweg de meeste legale stations lijken tussen de 4,5 en 6 te zitten, in de praktijk.

Ik dacht dat MG stations in de EU maximaal 9 KHz shift ruimte hadden om elkaar niet te storen.
Had een Sony wereldontvanger waar een knopje op zat EU/USA voor het verschil.Maar mss praat ik hier onzin?In de USA moet het verschil tussen de stations groter zijn dacht ik.10 KHz??

4.5 Khz modulatie wordt 9 Khz RF doordat die modulatie twee zijbanden opwekt. En voor NL i.i.g. is het i.d.d. 9 Khz RF heb ik begrepen. M'n digitale autoradio springt ook met 9 Khz stappen met afstemmen.

[Bericht gewijzigd door harry64 op maandag 26 april 2021 02:41:13 (45%)

Op 26 april 2021 01:13:24 schreef Ledlover:
Geen enkel groot nederlands station zat ooit op meer dan 6khz audiobandbreedte.
De enige die ik ooit daarboven heb gehoord, was radio Roemenië. Die zat rond de 8khz en klonk hoorbaar beter, op mijn eenkringers en de Philips met schakelbare bandbreedte.

Daarnaast willen piraten nog wel eens breder gaan. Maar verreweg de meeste legale stations lijken tussen de 4,5 en 6 te zitten, in de praktijk.

Op de KG zit b.v. China Radio International met 20 Khz breed RF.

Roemenie op 1458 komt hier bikkelhard binnen en kan snachts akelig hard spetteren in naast gelegen kanaal van de BBC waar het signaal veel minder sterk is.

China doet het inderdaad ook. Maar ik heb nog nooit Nederlandse, Engelse, Belgische, Franse of Duitse legale stations gehoord die zo breed moduleren. Kan het me althans niet herinneren, van de grote buitenlandse zenders die ik overdag kon ontvangen.

Ook hier is het weer een kip of ei verhaal, want buiten verzamelaars en amateurs hebben maar weinig een radio die tussen 9khz en ca. 16khz (RF) bandbreedte omschakelbaar is. Het klinkt wel écht beter, zo'n sprong.

Overdag zou het moeiteloos kunnen, maar 's avonds heb je zelfs met de huidige situatie al een goed selectieve ontvanger met richtantenne nodig om nabuurstoring wat te verminderen.

Overigens zijn/waren de gewoontes tussen zenderoperators ook flink verschillend. De zenders gerund door KBC (Big L is de eerste die in mij opkomt) waren niet om aan te horen, zo schel en hard gecomprimeerd.
Radio 10 en 747 waren prima. Niets op aan te merken.
Arrow was op 675 best goed te doen, maar later op 828 paste de compressie totaal niet bij de muziek die zij draaiden - cymbal hits en de overtonen van gitaren werden vakkundig omgevormd tot een soort continue ruis...

Nutteloze zever verwijderd

[Bericht gewijzigd door Anoniem op woensdag 28 april 2021 18:17:47 (99%)

Op 26 april 2021 01:57:05 schreef Hubie:
Ik dacht dat MG stations in de EU maximaal 9 KHz shift ruimte hadden om elkaar niet te storen.
Had een Sony wereldontvanger waar een knopje op zat EU/USA voor het verschil.Maar mss praat ik hier onzin?In de USA moet het verschil tussen de stations groter zijn dacht ik.10 KHz??

Kanaal afstand is 9 kHz in Europa (en Afrika, Azie, Australie) en 10 kHz voor de America's.
Maar dat is het raster, je kan breder gaan en dan kom je dus in de nabuurkanalen terecht. De planning is zodanig dat in het zelfde doelgebied zenders niet pal naast elkaar liggen.

Ook hier is het weer een kip of ei verhaal, want buiten verzamelaars en amateurs hebben maar weinig een radio die tussen 9khz en ca. 16khz (RF) bandbreedte omschakelbaar is. Het klinkt wel écht beter, zo'n sprong.

Overdag zou het moeiteloos kunnen, maar 's avonds heb je zelfs met de huidige situatie al een goed selectieve ontvanger met richtantenne nodig om nabuurstoring wat te verminderen.

Overigens zijn/waren de gewoontes tussen zenderoperators ook flink verschillend. De zenders gerund door KBC (Big L is de eerste die in mij opkomt) waren niet om aan te horen, zo schel en hard gecomprimeerd.

KBC ????
Je bedoelt Broadcast Partners?
Die over compressie was de keuze van het station.
Toen Radio 10 op 1008 door BP in de lucht werd gebracht klonk het prachtig. Ingesteld door BP technici. Maar de klant - Radio 10 dus - wilde het anders en toen werd het de bekende overcompressie.

Radio 5 op 747 klonk op het laats ook heel slecht door de overcompressie, soms klonken plaatjes opeens anders, en dat mag niet.

Breder moduleren, zeker als je het "hoog" wat ophaalt klint ook op smalle ontvangers, zelfs die met een keramisch filter, ook al beter. Probeer maar eens 954 s nachts of 1467 in de buurt van Utrecht.

Radio 10 is me nooit heel erg opgevallen als bijzonder goed of slecht. Maar de zenders die in ieder geval door KBC gesponsord werden (die paar kortegolfstations die er volgens mij nog steeds zijn, en Big L) vielen me echt op. Ik dacht dat die door KBC zelf gerund werden. De apparatuur zal ongetwijfeld technisch beter kunnen.

Hier nog een opname die ik maakte op de laatste keer dat Arrow op 828 zat, in vergelijking met radio roemenië: https://drive.google.com/file/d/0B8YDJuG8sINJTGp5RjlIOUl3QVk/view?usp=…

Beide op een zelfgebouwde eenkringer omdat die de enige was die de breedte van Roemenië goed weer kon geven, met achteraf nog wat klankregeling er over om de doorlaatcurve van de ingangskring met terugkoppeling weer recht te trekken.
Ik stoorde mij mateloos aan de boventonen van de gitaar van Nirvana, die gewoon een continue ruis worden.

Maargoed. Ik ben benieuwd wat voor geluid de zender van MartinV gaat geven. Zullen we het woord weer aan hem geven?

MartinV, ik ga met interesse je verrichtingen volgen.

66 reacties over het wel en wee van een kilowatt.
Op een bepaald moment gaat het daar inmiddels al niet meer over, maar heeft de discussie een heel ander onderwerp.

En jullie denken dat ik hier nog iets zinnigs ga posten.
Nee dank U het hoeft al niet meer....

Van mij mag er een slotje op.

Kan ik mij wel wat bij voorstellen. Ik zit ook met min of meer ongeloof naar dat gezever over legaliteit e.d. te kijken.

Alsof je een F1-racemotor bespreekt en er dan continu geopperd wordt dat in NL de max snelheid 100 km/u is en het daarom niet besproken of bekeken mag worden.

Op 26 april 2021 09:55:02 schreef Ledlover:
China doet het inderdaad ook. Maar ik heb nog nooit Nederlandse, Engelse, Belgische, Franse of Duitse legale stations gehoord die zo breed moduleren. Kan het me althans niet herinneren, van de grote buitenlandse zenders die ik overdag kon ontvangen.

Ook hier is het weer een kip of ei verhaal, want buiten verzamelaars en amateurs hebben maar weinig een radio die tussen 9khz en ca. 16khz (RF) bandbreedte omschakelbaar is. Het klinkt wel écht beter, zo'n sprong.

Daarom hebben ze ook de omroep-FM uitgevonden. M'n Sony ST-2950DF trekt zich i.g.g weinig aan van wat er boven de 9 Khz RF ingestopt wordt.

Overdag zou het moeiteloos kunnen, maar 's avonds heb je zelfs met de huidige situatie al een goed selectieve ontvanger met richtantenne nodig om nabuurstoring wat te verminderen.

Hier hoor ik al langere tijd niets meer wegens een of andere brakke voeding/inverter bij een van de buren die als een malle rond de 500 Khz in blokgolf m,n stukje ether verpest.

Overigens zijn/waren de gewoontes tussen zenderoperators ook flink verschillend. De zenders gerund door KBC (Big L is de eerste die in mij opkomt) waren niet om aan te horen, zo schel en hard gecomprimeerd.
Radio 10 en 747 waren prima. Niets op aan te merken.
Arrow was op 675 best goed te doen, maar later op 828 paste de compressie totaal niet bij de muziek die zij draaiden - cymbal hits en de overtonen van gitaren werden vakkundig omgevormd tot een soort continue ruis...

Dat zal dan wel de bedoeling zijn geweest om er zoveel mogelijk vermogen uit te moduleren vermoed ik.

Tja, jammer dat deze thread nu bezegeld lijkt. Had op een meer technische discussie gehoopt.
Als getikt ook al eens met class-D en -E met PWM zitten experimenteren.
Wanneer ik het intro van TS lees dan komen er bij mij een aantal ervaringen en vragen naar boven.

Vanwaar de wens voor SIC mosfets?, zoals je terecht al aangeeft krijg je dan extra uitdagingen wegens de max -Ugs van maar paar volt.
Weet zo niet wat je max RF frequentie moet gaan worden, maar wanneer < 2 Mc zou ik gewoon voor standaard IRF(P) mosfets gaan.

Daarnaast de vraag of je met een sinus of met een blok(mosfet driver) wil gaan aansturen en waar plaats je de PWM?
Zo ben ik ook al eens hele tijd aan het filosoferen geweest wat het makkelijkst/eenvoudigst zou kunnen zijn.
Ten langen leste besloten om een 'low-side' PWM te gebruiken. Ook omdat ik voor sinus sturing besloten had.

Vraag me wat af of de redenatie van 50ohm dc = 50ohm RF helemaal op gaat. Het lijkt echter in de praktijk aardig te kloppen
Heb hier nog een oud eerste testexemplaar liggen met 4 mosfets in H waar ik ooit mee begonnen ben.
150V @3A, de 'mooiste' aanpassing hiervoor was ook bijna 1:1 (6:8 wdg) waarbij ik secundair kon 'aftakken'.
Het RF deel was eigenlijk geen uitdaging, dat ging bijna in een keer goed.

Het (vermogens) PWM deel was lastiger, want die moest uiteindelijk 10A schakelen. Ik wou daar 2 IRF's parallel gebruiken.
Helaas is dat echter slechts met de nodige pijn en moeite en na een tiental overleden mosfets pas gelukt.
Vermoedelijk een te hoge dI/dT die agv parasitaire inducties de zaak telkens weer om zeep hielp.
De preciese oorzaak ben ik nog steeds niet achter.

Begrijp niet helemaal de opmerking over de/het 2e harmonische (filter), dat is toch niet zo'n halszaak ?
Vooral omdat een H brug in principe 'in balans' is, dus even harmonischen zijn er (in theorie..) niet.
De 3e (en hogere) harmonische is er wel eentje die aandacht verdient.

Ik vernam in de brochures van Harris, Nautel en aanverwanten de speciale noodzaak voor zeer snelle SWR beveiliging.
Toch lees ik bij de 'home brewers' op InterNep nergens over zoiets. Men gaat vaak vrolijk met software aan de gang.
Of zou die 'reflected' dan rechtstreeks aan een van de interrupts hangen?

Nou ja, hoe dan ook, het was een leuke en leerzame exercitie, die uiteindelijk meer vragen dan antwoorden heeft opgeleverd.

Sorry, maar als men het haast éénmondig oneens is met me, zal ik het wel op alle punten fout hebben.
Gezien het zever, onzin, stemmingmakerij, gebrek aan kennis etc...van mijnentwege betreft zal het topic niet geschaad of onleesbaar worden door mijn gewauwel te verwijderen. In tegendeel.

Ik ben ondertussen, want alles mag, begonnen aan een 20kW zender. Ik heb nog een paar forse zendlampen liggen.
Het is de bedoeling die te verkopen aan de marsmannetjes, want na de geslaagde landing zullen die ons ook gauw weer eens komen bezoeken.

Kan natuurlijk zijn als ze de lokale AM stations horen zeggen: "Vlieg maar door naar venus, want op planeet aarde is ook al geen intelligent leven"

Op 28 april 2021 13:55:42 schreef grotedikken:
[...]

Ongeloof? Gezever? Niet wat MartinV wilde horen, maar wel relevant.

Wie een zender bouwt die 10x het maximaal toegelaten vermogen opwekt, en is van plan die te gebruiken, te verkopen of de pap in de mond te geven om hem na te bouwen. Al de rest zijn goedkope nonsen.

Het staat mij vrij om een zender van 1kW te bouwen, dat is in de wet zo geregeld.
Het staat me vrij om een 1kW zender te verkopen dat is in de wet zo geregeld.
Het staat me vrij om dergelijke en andere zendapparatuur te bezitten, ik heb daar voor een vergunning.

Gezever van uw kant, dit topic gaat niet over tecniek, het is gewoon gezever van uw kant en u probeerd daarin uw gelijk te krijgen.
De mensen kennen u wel beter van naam en u zeurt teveel.

Vraag 1: Wat kun je uit technisch-wetenschapplijk oogpunt met 1kW uitvlooien wat je met 100W niet kunt?

100Watt is makkelijk het wordt pas moeilijk bij 1kW of 10kW.
En als u het beter weet, bouw dan ook zoeis van dat vermogen en post het hier op het forum, inplaats van alleen maar kritiek te geven.

Vraag 2: Hoe meet je als zelfbouwer met een beperkt meetinstrumentarium de ongewenste uitstralingcomponenten?

Ik heb niet gezegd dat ik daar de apparatuur wel/niet heb, dat meten doe ik met een spectrum analyseer.
Het AT komt bovendien helemaal niet inspecteren of alles via de regels is gebouwd, dat interesseert hun niet.

Vraag3: Er wordt nogal gemakkelijk gepraat dat met een eenvoudig filter op je sokken 70 dB gehaald wordt. Maar is dat de nabij of veraf onderdrukking?

Ik heb al eerder gezegd dat het filteren van een blokgolf relatief makkelijk is. Maar wil je dit zien dan hier de filter doorlaat:

Alstublieft 70dB harmonische onderdrukking!
Bovendien heb ik alleen met de derde harmonische te maken, voor die ene frequentie gebruik ik een zuigkring.

Vraag4: Ik zie in de beschrijving geen modulatiebegrenzing. Bij overmodulatie is net enkel je eigen signaal vervormd, maar tevens veroorzaak je in-band storingen .

Een clipper begrenst de modulatie pieken, via een LED is visuele indicatie mogelijk.

vraag 5.; Dergelijke ongebruikelijke manieren van opwekken van draaggolven geven wel eens interferentie op andere frequenties dan harmonischen waar altijd zo op gehamerd wordt. Deze liggen vaak lager dan de 2e harmonische. En daar is je filtering niet zo effectief.

Oh, jawel ik gebruik een banddoorlaat filter, lagere frequenties worden niet doorgelaten.