HF Vraagjes

Op 24 maart 2023 14:39:38 schreef harry64:
[...]
Hier zijn de grootste legale ethervervuilers op 1 toren
SLAM!:37kW-91.1
Sky:200kW-101.2
538:97kW-97.7
100%NL:48kW-104.4

En dan tel ik DAB+ en Digitenne nog niet mee.

Ik garandeer je dat je daar als luisteramateur niet blij van wordt als je daar binnen 250 meter in de buurt woont. Zelfs met omroepblokkeerfilter van 40 dB heb je op MG en KG nog last van een enorm hoog ruisniveau.

Ik begrijp je helemaal.
De zendvermogens en het aantal zenders op een toren zijn in de loop der tijd flink toegenomen en zo ook de vervuiling.
Mijn verhaal speelde zich af zo rond 1990 toen er nog niet zo veel radiozenders op een toren waren en de zendvermogens wat lager waren.

Ah, ja. In die tijd kreeg ik hier last van Digitenne dat interferentie gaf met RTL4 op de kabel. Eerste oplossing, gebruik betere kabels en connectors. Kabels, pluggen enz. Vervangen voor Hirschmann spul, alle kabel en stekker werk rf-dicht, nog steeds storing. De oplossing vanuit de RCD: Koop een nieuwe beter afgeschermde tv of neem of een duurder Digitenne abo óf een duurder digitaal UPC abo met decoder. Met andere woorden, als een piraat storing veroorzaakt storten alle vliegtuigen neer en gaat iedereen dood, piraat is een terrorist.

Als een gemachtigde storing veroorzaakt, zoek je het maar uit want niets aan te doen/geen zin in.

Op 24 maart 2023 14:39:38 schreef harry64:
[...]
Hier zijn de grootste legale ethervervuilers op 1 toren
SLAM!:37kW-91.1
Sky:200kW-101.2
538:97kW-97.7
100%NL:48kW-104.4

En dan tel ik DAB+ en Digitenne nog niet mee.

Ik garandeer je dat je daar als luisteramateur niet blij van wordt als je daar binnen 250 meter in de buurt woont. Zelfs met omroepblokkeerfilter van 40 dB heb je op MG en KG nog last van een enorm hoog ruisniveau.

Als je last van legale zenders hebt kan je altijd de autoriteiten inschakelen. Die heb ik hier ook wayback op bezoek gehad. Komen ze met een SA de boel ter plaatse bekijken. En een eventuele oplossing aandragen.

Mel / Hubie
voor als jullie nog meelezen?

https://archive.org/details/Elektuur248198406Gen/page/n11/mode/2up

https://archive.org/details/Elektuur248198406Gen/page/n13/mode/2up

https://archive.org/details/Elektuur248198406Gen/page/n15/mode/2up

https://archive.org/details/Elektuur248198406Gen/page/n17/mode/2up

Tjah en dit is andere koek!
ik ben zelf toen bezig geweest met het zendertje 35MHz in de Elex stond dat toen,
en de ontvanger was toen ook ongeveer gloof als deze:
https://archive.org/details/Elektuur248198406Gen/page/n17/mode/2up
zit dat schema nog even te bekijken maar ik zit te liegen!
de RX was toen ook uit de Elex ook wel met de TDA7000
maar dan met nog iets van een BF199 en toevalig ook een 10,7MHz filter...
heb het schema gloof ik niet meer hier!

VrGr Rob

https://www.eleshop.nl/sdrplay-rsp1a-rf-ontvanger.html

https://www.google.com/search?q=RSP1A&rlz=1C1GCEA_enNL992NL992&amp…

[Bericht gewijzigd door rob007 op dinsdag 28 maart 2023 06:29:16 (12%)

@rob007,

Excuses dat mijn goedbedoelde keramische oscillator anekdote zoveel ruis heeft teweeggebracht.

@rob007,ja idd rob,die bedoelde ik.

Hallo

Geeft helemaal niets Bobosje gewoon mee doen en alles mag!

Hubie misschien wou je er nog iets mee doen, ik kwam het ook per ongeluk tegen!

VrGr Rob

Op 24 maart 2023 18:11:22 schreef RAAF12:
[...]

Als je last van legale zenders hebt kan je altijd de autoriteiten inschakelen. Die heb ik hier ook wayback op bezoek gehad. Komen ze met een SA de boel ter plaatse bekijken. En een eventuele oplossing aandragen.

Ik verwacht niet dat ze voor een luisteramateur de enorme vermogens van de legale commerciële zenders gaan opdoeken of verplaatsen. Met de Digitenne-ellende van toen werd ook niks gedaan. Dan had je gewoon pech, werd er vastgesteld.

Ondertussen is al zo'n 30 jaar het besef gekomen dat bij storing niet enkel de veldsterkte afkomstig van een zender van belang is, maar ook de immuniteit van de verstoorde apparaten.
Iets waar de zendamateurs al jaren tevergeefs op hamerden overigens.

De explosieve toename van het aantal elektronische apparaten na 1990
maakte dit probleem actueel.

Met de invoering van de EMC richtlijnen is daaraan tegemoetgekomen.
Elektronische producten moeten zowel qua ongewenste uitstraling als immuniteit daartegen aan bepaalde normen voldoen.

Vroeger toen antenneontvangst voor tv en radio nog gebruikelijk was, stond achter de yagi antenne en de gevouwen dipool voor FMradio een breedbandversterker. Bij appartementsgebouwen was die doorgaans gemeenschappelijk voor alle bewoners.

Sterke velden, afkomstig van zaken zoals nabije omroepzenders, CBers, overstuurden deze versterkers soms ook al was de frequentie ervan veraf van de ontvangstfrequentie, het leidde door intermodulatie tot de vreemdste verschijnselen en verstoorde ontvangst. Dit had meestal niet zozeer te maken met de kwaliteit of sterkte van de storende zender, maar met het gebrek aan immuniteit, oversturingsgevoeligheid en veraf-selectiviteit van de versterker.

Door die EMC vereisten komen dit soort zaken niet meer zo vaak voor.
Met de huidige veelheid van elektronica in elk huishouden zou de interactie tussen allerlei apparaatjes een ramp geweest zijn .

Bij het oversturen van ontvangers kun je de meest fantastische 'storingen' krijgen, die niét de schuld van de zender zijn.
Ook het 'over de hele band horen' van een zender kan het gevolg zijn. Voorbeeld:

Als ik op het Lauraplein sta, zie ik de antenne van de lokale omroep, die met 50 W uit vier gestackte dipooltjes zendt. Hun zendfrequentie is 107,4 MHz, en als ik mijn portable op die frequentie draai, hoor ik de uitzending.
Echter ook als ik de radio afstem op:
102.050, 100.267, 99.375, 98.840... ; en ook op 86.000, 91.350, 93.133, 94.025, 94.560...
Ik hoor de zender niet letterlijk 'over de hele band', maar het lijkt er toch veel op.

(De formule is hier: 107.4 − 10.7 − 10.7/m voor de eerste reeks, en 107.4 − 10.7 + 10.7/m voor de tweede ('spiegel'-)reeks.
Hierin is 'm' het ranggetal van de harmonische van ontvanger-oscillator (VFO) en zender. Ik liet hem hier tot 5 lopen, maar bij flink harde signalen kan dat nog weleens verder moeten.
De harmonischen van de zendfrequentie worden hier ook gewoon in de ontvanger-ingangstrap opgewekt.)

--
Iets anders, wél in de zender te zoeken:
Wat bij piraatjes nog wel eens voorkomt, is dat ze in de eindtrap wel keurig smoorspoeltjes gebruiken, maar dan zo dom zijn om voor zowel de basis- als voor de collectorleiding hetzelfde type smoorspoeltje te nemen, dus met elektrisch gelijke eigenschappen (zelfinductie en parasitaire capaciteit). Daarbij komt dat die zelfinductie vaak sowieso te hoog gekozen wordt.
Het gevaar ligt dan op de loer dat de eindtrap zélf aan het oscilleren gaat op enkele tientallen of honderden kHz. De eindtransistor heeft op die lagere frequenties immers veel meer versterking dan op de werkfrequentie, en het is dus zó gebeurd!
(Voor de fijnproevers: het wordt dan een TPTG-oscillator.)

Het resultaat is dan: een FM-gemoduleerde draaggolf die daarna nog eens met een gemene puls van enkele 10 of 100 kHz gemoduleerd wordt: ook nu is de zender over de hele band hoorbaar, en nu letterlijk.
En nu is het wél de schuld van de zender.

Als de oscillatiefrequentie wat hoger is (MF), is dit de normale manier waarop een zendertje op de FM-band stabiel lijkt, maar hij toch langzaam (naarmate de MF-oscillatie verloopt) door o.a. de vliegtuigband wandelt.

Het grappige is, dat élk amateur-handboek uitdrukkelijk waarschuwt tegen dit gevaar, en dus aanraadt om 1) verschillende, en 2) niet te grote smoorspoeltjes te gebruiken. Hadden die piraten dit nu ook maar gelezen.

Op 25 maart 2023 16:43:55 schreef Frederick E. Terman:
Bij het oversturen van ontvangers kun je de meest fantastische 'storingen' krijgen, die niét de schuld van de zender zijn.
Ook het 'over de hele band horen' van een zender kan het gevolg zijn. Voorbeeld:

Als ik op het Lauraplein sta, zie ik de antenne van de lokale omroep, die met 50 W uit vier gestackte dipooltjes zendt. Hun zendfrequentie is 107,4 MHz, en als ik mijn portable op die frequentie draai, hoor ik de uitzending.
Echter ook als ik de radio afstem op:
102.050, 100.267, 99.375, 98.840... ; en ook op 86.000, 91.350, 93.133, 94.025, 94.560...
Ik hoor de zender niet letterlijk 'over de hele band', maar het lijkt er toch veel op.

(De formule is hier: 107.4 − 10.7 − 10.7/m voor de eerste reeks, en 107.4 − 10.7 + 10.7/m voor de tweede ('spiegel'-)reeks.
Hierin is 'm' het ranggetal van de harmonische van ontvanger-oscillator (VFO) en zender. Ik liet hem hier tot 5 lopen, maar bij flink harde signalen kan dat nog weleens verder moeten.
De harmonischen van de zendfrequentie worden hier ook gewoon in de ontvanger-ingangstrap opgewekt.)

--
Iets anders, wél in de zender te zoeken:
Wat bij piraatjes nog wel eens voorkomt, is dat ze in de eindtrap wel keurig smoorspoeltjes gebruiken, maar dan zo dom zijn om voor zowel de basis- als voor de collectorleiding hetzelfde type smoorspoeltje te nemen, dus met elektrisch gelijke eigenschappen (zelfinductie en parasitaire capaciteit). Daarbij komt dat die zelfinductie vaak sowieso te hoog gekozen wordt.
Het gevaar ligt dan op de loer dat de eindtrap zélf aan het oscilleren gaat op enkele tientallen of honderden kHz. De eindtransistor heeft op die lagere frequenties immers veel meer versterking dan op de werkfrequentie, en het is dus zó gebeurd!
(Voor de fijnproevers: het wordt dan een TPTG-oscillator.)

Het resultaat is dan: een FM-gemoduleerde draaggolf die daarna nog eens met een gemene puls van enkele 10 of 100 kHz gemoduleerd wordt: ook nu is de zender over de hele band hoorbaar, en nu letterlijk.
En nu is het wél de schuld van de zender.

Als de oscillatiefrequentie wat hoger is (MF), is dit de normale manier waarop een zendertje op de FM-band stabiel lijkt, maar hij toch langzaam (naarmate de MF-oscillatie verloopt) door o.a. de vliegtuigband wandelt.

Het grappige is, dat élk amateur-handboek uitdrukkelijk waarschuwt tegen dit gevaar, en dus aanraadt om 1) verschillende, en 2) niet te grote smoorspoeltjes te gebruiken. Hadden die piraten dit nu ook maar gelezen.

Zeer informatief, dank je.

Op 25 maart 2023 16:43:55 schreef Frederick E. Terman:
--
Iets anders, wél in de zender te zoeken:
Wat bij piraatjes nog wel eens voorkomt, is dat ze in de eindtrap wel keurig smoorspoeltjes gebruiken, maar dan zo dom zijn om voor zowel de basis- als voor de collectorleiding hetzelfde type smoorspoeltje te nemen, dus met elektrisch gelijke eigenschappen (zelfinductie en parasitaire capaciteit). Daarbij komt dat die zelfinductie vaak sowieso te hoog gekozen wordt.
Het gevaar ligt dan op de loer dat de eindtrap zélf aan het oscilleren gaat op enkele tientallen of honderden kHz. De eindtransistor heeft op die lagere frequenties immers veel meer versterking dan op de werkfrequentie, en het is dus zó gebeurd! Hadden die piraten dit nu ook maar gelezen.

Ik had in de jaren 80 geen coole SA, maar een aardige detectiemethode was een radio zonder antenne en een tv zonder antenne aangesloten. Ging zo'n eindtrap dan heel vuil spel spelen, dan was dat wel duidelijk waar te nemen. Sommige presteerde het dan om zelfs op VHF1 op de tv nog een signaal neer te zetten. En op UHF kon je met je tv 2e harmonischen in VHF2 en 3e op UHF terug zien.

Later ooit nog eens een soort SA in elkaar geflanst met een Philips tv-tuner die, met enige aanpassing, traploos van +/- 40 MHz tot net niet 1 GHz een indicatie op een scoop in XY mode kon geven van de spectrale prestaties. Niet geijkt maar goed genoeg om brakke LPF's er uit te vissen.

Een toenmalig 'rcd-vrindje' van mij, een van de weinige toffe RCD'ers, had overigens een prima vast recept gegeven voor LPF's qua waarde en opbouw. En daar hield ik mij gewoon aan. Idem met bouwschema's voor BLY87, 88, 89, BLX en MRF spul.

Op 26 maart 2023 03:24:42 schreef harry64:
[...]
Ik had in de jaren 80 geen coole SA, maar een aardige detectiemethode was een radio zonder antenne en een tv zonder antenne aangesloten. Ging zo'n eindtrap dan heel vuil spel spelen, dan was dat wel duidelijk waar te nemen. Sommige presteerde het dan om zelfs op VHF1 op de tv nog een signaal neer te zetten. En op UHF kon je met je tv 2e harmonischen in VHF2 en 3e op UHF terug zien.

Harry, die methode was waardeloos en leverde geen betrouwbare resultaten op.
Natte vinger was even goed geweest.

Een toenmalig 'rcd-vrindje' van mij, een van de weinige toffe RCD'ers,

Hela hela, bijna alle RCDers en NCSers waren toffe gasten.
Het waren geschoolde en ervaren radiotechnici met grote interesse in de materie en pas in de tweede plaats politieagentje, en dus brachten ze heel wat meer begrip op dan een louter administratieve controleur zou gedaan hebben.

Er werd pas in laatste instantie ingegrepen.

Bijvoorbeeld als een CBer de ganse buurt het tv kijken belette met een 300W lineair en wie durfde te klagen bedreigde met 'ene op zijn muile te geven.'

Hoe dan ook, zo'n LF/MF oscillatie was voor een amateur prima aan te tonen met een middengolfradiootje in de buurt. Je kwam de oscillatie, of de vele harmonischen ervan, wel tegen als je over de band draaide.

Natuurlijk zou dit nu nóg werken, maar er zijn mooiere speelgoederen tegenwoordig.

Op 26 maart 2023 10:36:31 schreef grotedikken:
Er werd pas in laatste instantie ingegrepen.

Bijvoorbeeld als een CBer de ganse buurt het tv kijken belette met een 300W lineair en wie durfde te klagen bedreigde met 'ene op zijn muile te geven.'

Niet helemaal waar ik ben er om 2.00 uur in de nacht uit gehaald.
We zaten altijd te wachten tot de TV was afgelopen en ik had een 4 Watt AM bakkie.
En dat was ergens eind zeventiger jaren.

eind zeventiger jaren

Hallo allemaal,

Allemaal herkenbare dingetjes!
Het oversturen, ja natuurlijk.
CB met AM modulatie ik zat vol op gespannen te luisteren op een samdo AM bakkie
met een DV 27 op een vuilnisbak verzwaard met water op dak. ( Toen ZO spannend! )
daarna de Josty KIT – HF65... 4 trapper en daarnaast CB MARK enz…
.
MAAR,
heb toch nog HEEL even een poging gedaan op BreadBoard om 10,7 te laten praten maar…
het is zoals de mensen hier zeggen, denk zal nog een klein poginkju wagen…
Grappig wel op gegeven moment werd het trapje er achter heet de S9018
en stond waarschijnlijk te oscilleren of zo.

VrGr Rob

Op 26 maart 2023 10:36:31 schreef grotedikken:
[...]
Hela hela, alle RCDers een NCSers waren toffe gasten.
Het waren in principe geschoolde en ervaren radiotechnici en pas in de tweede plaats politieagent, en dus brachten ze heel wat meer begrip op dan een louter administratieve controleur zou gedaan hebben.

Er werd pas in laatste instantie ingegrepen

Degene die bij mij op bezoek kwam (ik was 16) nam niets in beslag en verwees me door naar de VERON. Binnen een half jaar was ik geslaagd voor het C examen.

[Bericht gewijzigd door joopv op zondag 26 maart 2023 13:27:45 (10%)

Op 26 maart 2023 12:59:20 schreef joopv:
[...]
Degene die bij mij op bezoek kwam (ik was 16) nam niets in beslag en verwees me door naar de VERON. Binnen een half jaar was ik geslaagd voor het C examen.

Zo ging t bij mij ook! ( ik was 17 )

Op 26 maart 2023 11:43:59 schreef pa3gws:
[...]
Niet helemaal waar ik ben er om 2.00 uur in de nacht uit gehaald.
We zaten altijd te wachten tot de TV was afgelopen en ik had een 4 Watt AM bakkie.
En dat was ergens eind zeventiger jaren.

Cafépraat.
Tussen 22u en 07u werden nooit acties ondernomen tegen CBers of andere niet dringende problemen. Mocht wettelijk niet.
Bescherming van de nachtrust.
Geen enkele procureur of rechter zou daarvoor een huiszoekingsbevel gegeven hebben.

Tenzij er levensbedreigende situaties waren.
Een dronken echtgenoot die zn vrouw dreigde dood te schieten of uit het raam te gooien.

Bovendien waren alle interventies op basis van gemotiveerde klachten wegens ernstige hinder.
Nooit eigen initiatief van de speurders.
Dus als je echt zo braaf was om te wachten tot na de tv tijd en met maar 4W, hadden de buren geen reden om je aan te klagen.

2x heb ik weet van een nachtelijke interventie.

-Toen een spurious van een vrije radio bij nacht en hevig onweer de ILS van het vliegveld van Zaventem deed tilt slaan en een passagiervliegtuig in de problemen bracht.

-Een illegale tv zender die porno uitzond en pas om 01u begon met uitzenden. Dat werd toen niet getolereerd.

Ik ben wel meermaals uit mn bed gelicht om een zender te peilen vanwege blokkeren marifoonkanaal K16, het oproep en noodkanaal. Dat was nooit kwaad opzet, maar meestal een slecht ingehaakte handset of haperende ptt..

Maar de zender moest opgespoord worden en het kanaal asap vrijgemaakt.

En een enkele keer voor een ongewild in werking getreden EPIRB.
Die bakens worden doorgaans enkel geactiveerd bij een scheepsramp en het hele reddingsnetwerk wordt gealarmeerd. Dus dat was ook hoogdringend.

Ander vraagje?

Is het mogelijk om 85MHz WFM op de Gewone WFM ontvanger te beluisteren?
Dus een converter van 85 naar… zeg 100MHz is dat te doen.

VrGr Rob

Ja, 15MHz op een NE602 mixer zetten, dan wordt 85MHz oa omgezet naar 100MHz. Wel zorgen dat je 88-108MHz buiten de deur houdt.

Zou het niet simpeler zijn gewoon je oscillator een 3 tal MHz te vertunen?
Eventueel met een schakelaartje tussen zodat je hem nog in de originele stand kunt terugzetten zodat de frequentieuitlezing terug klopt bij ontvangst van de gebruikelijke zenders.?

Op 27 maart 2023 20:21:06 schreef Henry S.:
Ja, 115MHz op een NE602 mixer zetten [...]

Ik denk dat je 15 MHz bedoelt.
Je zou ook met 185 MHz kunnen mixen voor een soortgelijk resultaat. De spiegel is dan hoger, en daardoor gemakkelijker weg te filteren.

Op 27 maart 2023 19:43:13 schreef rob007:
Ander vraagje?

Is het mogelijk om 85MHz WFM op de Gewone WFM ontvanger te beluisteren?
Dus een converter van 85 naar… zeg 100MHz is dat te doen.

VrGr Rob

Zit dicht op elkaar, maar je hebt ook goede kans dat op je uitgangsfrequentie net een omroepzender in de buurt zit. Kan je beter wat GD voorstelt van een oude fm-ontvanger de local oscillator een paar MHz omlaag draaien, of er van een vervangend local oscillator die paar MHZ lager in frutten en de eigen local van de ontvanger uitschakelen als je die niet wilt ontregelen.

En als je 'eisen' gaat stellen qua modulatie breedte en vormen als AM FM (U/L/S)SB CW enz, koop een RSP1A voor 'weinig'. Zit je van 10 KHz tot 2 GHz goed.

Zodan dat zijn reacties!
MAAR LET OP!!! het zijn soms alleen maar vraagjes hoor!
Alhoewel ik denk ik er wel wat van opsteek nu.
Ik weet niet of er met simpele draagbare ontvangertjes ook makkelijk verschoven kan worden?
Moet ik nog even testen dan, kijk toch weer GD he!? Dankjewel GD!
Ik weet niet maar neem aan dat die portable radiotjes toch ook met 10,7 MHz enzovoort werken,
en of ze makeijk te verschuiven zijn is ook iets om te kijken of dat gaat.
.
Ja inderdaad ik dacht 15MHz verschuiven of zo?
185 is (denk ik) wat moeilijker te verkrijgen… toch? Bedoel ik een 185 kristal.
Zie trouwens 15 zou dan ff 16 moeten worden:
https://www.brokxelectronics.nl/index.php?main_page=index&cPath=28…
.
ja Harry ik dacht wat bedoel je met een RSP1A ook leuk inderdaad!
https://www.eleshop.nl/sdrplay-rsp1a-rf-ontvanger.html
ziet er eerlijk gezegd wel aantrekkelijk uit! ( was niet de vraag maar… )
Software is free gloof ik he?

Maar wou eens weten wat is het simpelste om te doen hoe je kunt luisteren op zijn minimaalst zeg maar.

VrGr Rob