Condensatoren scheidingsfilter oude boxen

Vooraf: ik heb de zoekfunctie gebruikt, maar dat levert zoveel (interessante) randdiscussies op dat ik het spoor kwijtraak. Plus: mijn basiskennis is echt basic.

Ik heb twee JVC SX3 (tweeweg) boxen uit 1976, destijds op mijn gehoor gekocht. Ze zijn minder gaan klinken, ook voor oren op leeftijd. Er zit een scheidingsfilter in met 2 condensatoren, ELNA 25V 4- en 6 microfarad parallel geschakeld, elco's lijkt me.

Ik moet ze nog doormeten, maar ik heb al een paar vragen:
- de waarden zijn zes en vier m.F. rond. (Dus geen 4,7 bijv.) Mij kwam dat onbekend voor. Kan ik die eventueel door nabijgelegen waarden vervangen?
- Heb ik goed onthouden dat parallelle elco's gewoon optellen? Waarom dan niet gewoon een elco van 10 microfarad?
- Ik lees een discussie over elco's vervangen door MKP condensatoren. Is dat een idee en welke waarden zijn dan aan te bevelen? En moet ik dan nog ergens op letten? (De speakers op zich lijken o.k. en zonder de foamproblemen waar ik hier over lees).

Alvast dank voor jullie tips!

mel

Golden Member

Let wel op. In scheidingsfilters zitten meestal bipolaire elco,s.

u=ir betekent niet :U bent ingenieur..

Mssn even een fotootje plaatsen?

Es wäre gut Bücher kaufen, wenn man die Zeit, sie zu lesen, mitkaufen könnte. (Arthur Schopenhauer)

Gezien de waarde is deze voor de tweeter.

Met deze waarde kun je wat varieren om met het hoog te spelen.

Je kunt weer 10uf samenstellen uit bipolaire elkeo's of een paar MKT condensatoren pakken. Meestal hoor je het verschil niet.

bij diverse zaken wel te verkregen, bv
https://www.oeo-bv.nl/condensatoren-elcos/bipolair/10080-bipolair----6…
https://www.oeo-bv.nl/condensatoren/mkp-beste/2890-mkp10--47uf-400v-r3…

Ha Thes,

Verouderen van elektrolytische condensatoren is een bekend fenomeen.
Het kan zijn dat het geen @mel opmerkt in jou scheidingsfilter gebruikt wordt, dan zit er meestal een ril ( inkeeping ) in het midden van de condensator !

De waarde van 4 µF komt uit een speciale reeks en is dus bedoeld voor audio of precisie toepassing !
Nu is het zo dat een elektrolytische condensator een van de slechtste componenten in de elektronica is,
een bipolaire is dus nog slechter.

Omdat er in jou toepassing geen gelijkspanning is en de elco. niet kan polariseren ( dipool moment ) wordt zo'n bipolaire gebruikt.....
Veel beter is om een ander type te gebruiken, keramisch is voor audio uit de boze teveel microfonie :(
Een betere keuze is film condensatoren deze hebben een lage ESR zijn stabiel en kunnen een hoge wisselspanning aan.

Groet,
Henk.

Everything should be as simple as possible, but not simpler.
Hoeben

Golden Member

Als die condensatoren echt 4 en 6 microfarad zijn (µF) kun je heel goed MKP gebruiken. Neem als je er nodig hebt even contact met me op buiten CO, ik heb pallets vol met grotere waarden en hoge spanningen.

Elcos hebben de neiging te verouderen. Er zit vloeistof in. Maar het rubber randje rond de pinnen gaat meestal maar een jaar of 15 mee, dat is het maximum wat fabrikanten garanderen. Daarna gaat het lucht lekken en kan de elco uitdrogen. Alhoewel in de praktijk ze niet meteen na 15 jaren kapot gaan hoor.

Parallelle condensatoren tellen op. In serie raad ik je aan, omdat je geen ervaring hebt, op internet deze calculator te gebruiken:
https://www.digikey.com/en/resources/conversion-calculators/conversion…

Een afwijkende waarde gebruiken betekent dat je filter verandert, frequenties wijzigen. Om wat meer te kunnen zeggen heb ik het schema nodig.

Ik heb voor mijn keff 104 de materialen hier aangeschaft. https://www.speakerenco.nl/speaker-componenten.

Ik zou er geen electrolieten in terug plaatsen, doe je het wel zorg voor eengelijk aan of hogere werkspanning als het origineel.

[Bericht gewijzigd door tuxie op 3 september 2023 01:16:23 (39%)

Arco

Special Member

Er zijn mensen die tegen vervangen van elco's door MKT zijn, omdat het geluidsbeeld door de andere eigenschappen van de condensatoren zou veranderen...
(ze zeggen dat het dan niet meer het geluidsbeeld is wat de ontwerper van de box voor ogen had)

Ik vervang ze ook altijd weer door nieuwe elco's (geen idee of het werkelijk iets uitmaakt), maar elco's werken prima, dus waarom het risico nemen?...
Ik gebruik wel altijd goede, van Visaton of Jantzen: https://www.speakerenco.nl/jantzen-audio

Arco - "Simplicity is a prerequisite for reliability" - hard-, firm-, en software ontwikkeling: www.arcovox.com

Excuses voor de vertraagde reactie. Er kwam iets tussen.

Hartelijk dank voor de de reacties. Dat geeft de burger moed.

Natuurlijk had ik een foto bij moeten sluiten. Doe ik nu alsnog. Wie stof onderaan opmerkt: klopt.

De waarden van de condensatoren zijn niet te zien, maar die zijn echt 4 µF en 6 µF, rond.

Dank ook voor de links, het leek me al niet slim om het zomaar uit China te halen.

Nu nog even inlezen op "bipolaire elco's", gewoon om 't te snappen.

@Hoeben: dank, ik kom er graag op terug. Helaas heb ik geen schema/circuit diagram kunnen vinden. Wel een paar ruwe gegevens.Die plak ik hieronder.
Ik heb een uitgebreid verslag gevonden van twee Russen die een nét jonger broertje van de grond af gereconstrueerd hebben, maar daar zit een ander filter in, met drie condensatoren,waaronder een van 33 µF

Alvast hartelijk dank allemaal voor jullie reacties. Ik ga serieus werk maken van mijn cursus elektronica...

Edit: ik blijf me ook het waarom afvragen van twee parallelle condensatoren i.p.v. één grote.

(Sorry voor de eigenwijs-mode), ik zie twee Elna 25 V elcos. Vermoedelijk bipolair maar ik lees geen capaciteitswaarde……

Es wäre gut Bücher kaufen, wenn man die Zeit, sie zu lesen, mitkaufen könnte. (Arthur Schopenhauer)

De aanduiding BP op deze condensatoren betekent Bi-Polair.
Indien je een capaciteitsmeter of universeelmeter met deze
functie bezit is controle makkelijk te realiseren.
An3s

vergeten

Golden Member

Op 3 september 2023 18:45:15 schreef Thes:

Edit: ik blijf me ook het waarom afvragen van twee parallelle condensatoren i.p.v. één grote.

Bijvoorbeeld door;
In jouw geval 10µF/25volt was er niet op dat moment (4 en 6 µF tel je bij elkaar)
De andere eigenschappen; de interne weerstanden en inductie worden lager bij parallel schakelen. (net als bij weerstanden)

Doorgaans schrijf ik duidelijk wat ik bedoel, toch wordt het wel anders begrepen.

@vergeten: Dank! Weer een stapje verder.
@Batavia: zie bij @vergeten ;-)

@FastFolkert: terechte opmerking, natuurlijk. Maar de condensatoren zouden gedraaid (of getordeerd, eigenlijk) moeten worden en dat wil(de) ik ze (nog) niet aandoen, qua leeftijd en kwetsbaarheid. Foto van de waarden zelf lukte in die positie niet. Maar neem van mij aan dat mijn interpretatie van de waarden 4 en 6 microFarad correct is.

Hartelijk dank, iedereen!

ik heb dit even doorgelezen en volgens mijn weten gaat een elco als scheidingsfilter niet werken.
Daarom zitten er dan altijd 2 in, die tegengesteld zijn gemonteerd, zodat je ahw een bipolaire condensator krijgt.
Ik heb ze ook in mijn boxen gemonteerd, maar wel met dezelfde waardes.
Dus ik vind het vreemd dat de een 4 uF is en de ander 6 uF........
Heb je goed gekeken en zitten ze idd tegengesteld gemonteerd?

Zoals eerder is geschreven, de aanduiding BP op de elco betekent dat het bipolaire elco's zijn.

Ik kan minder vaak inloggen dan ik gehoopt had, maar inzake de opmerkingen van Roconed (en Raaf):
- Dat er bipolaire condensatoren zijn was nieuw voor me, maar dat is wel meer van wat ik hier besproken zie :? Ik ben me aan het inlezen...

- Ja de waarden kloppen. De boxen zijn uit 1976 en sindsdien nooit open geweest, de elco's zijn dus nooit vervangen.. Was sowieso een klus. Maar het bevreemde mij ook, vandaar ook de vraag.

Leuke link, Raaf. Het is hier toevallig knap windy :)

Dank allemaal.

Nog even naar je beginpost: Hoe zou je dat "minder klinken" kunnen omschrijven?

Statistics are like a bikini: What they show is suggestive, but what they hide is vital.

Op 19 september 2023 17:41:20 schreef Thes:
Ik kan minder vaak inloggen dan ik gehoopt had, maar inzake de opmerkingen van Roconed (en Raaf):
- Dat er bipolaire condensatoren zijn was nieuw voor me, maar dat is wel meer van wat ik hier besproken zie :? Ik ben me aan het inlezen...

- Ja de waarden kloppen. De boxen zijn uit 1976 en sindsdien nooit open geweest, de elco's zijn dus nooit vervangen.. Was sowieso een klus. Maar het bevreemde mij ook, vandaar ook de vraag.

Leuke link, Raaf. Het is hier toevallig knap windy :)

Ach, het is ook een reminder in wat voor een vervuild stuk land we wonen. Maar dat is een wat minder prettige boodschap. Overigens kan het altijd slechter, zie uitgezoomd de huidge atmosfeer in China en Zuid-Korea.

Bij die bipolaire elco's heeft de fabrikant er al twee in serie met tegengestelde polariteit in een huisje gestopt. Dus met de beide minnen (of plussen) aan elkaar geknoopt. Bij scheidingsfilters zijn filmgewikkelde condensators eerste keus. Elco's zijn veel goedkoper.

Ik vind het zelf altijd wel prettig als onderwerpen niet plotseling in het niks uitlopen. Vandaar een (voorlopige) eindstand.
Onderstaand de foto's van de losgesoldeerde condensatoren, met het meetresultaat. In dit geval heb ik ervoor gezorgd dat de waarden goed in beeld zijn.
Te zien is dat de hele openschroefactie achteraf waarschijnlijk niet had gehoeven. De waarden liggen iets boven de nominale waarde (4,89 ipv 4mF en 6,49 ipv 6mF). Goed materiaal, lijkt me.

Voor de zekerheid wordt de ander box ook nog bekeken, maar het ziet ernaar uit dat het mechanische probleem (loskrijgen) groter is dan het elektronische.

Dank voor jullie hulp!

Thes

vergeten

Golden Member

Ik zou me niet blindstaren op de meetwaarden gezien de volgende tabel.:)

Doorgaans schrijf ik duidelijk wat ik bedoel, toch wordt het wel anders begrepen.
maartenbakker

Golden Member

Beide condensatoren wijzen wat te hoog aan. Dit valt binnen de toleranties van de meter en de condensatoren zelf, maar het is ook wel de manier waarop (bipolaire) elco's zouden kunnen falen. De oxidelaag neemt in dikte af waardoor de condensator niet meer goed geformeerd is.

www.elba-elektro.nl | "The mind is a funny thing. Sometimes it needs a good whack on the side of the head to jar things loose."
fred101

Golden Member

De enige echt betrouwbare manier is met een LCR meter die Cs en D weergeeft. Als D erg hoog is krijg je nogal afwijkende metingen mbv een DMM. Een DMM is prima voor nieuwe elcos maar niet voor oude mogelijk slechte. Ik heb ook geen idee hoe een DMM zich gedraagt bij bipolaire elcos aangezien het een DC meting betreft (LCR meter, meet met AC (op 100 Hz maar in de 70's was 1 kHz de norm. Dat is 100 Hz geworden omdat elcos steeds hogere capaciteit kregen.

Anders gewoon vervangen, dan weet je het ook zeker.

Even getest op mijn Fluke 1587. Deze geeft 1200 uF weer bij een 998 uF BP elco en 224 uF voor een 209 uF. De echte waarde is met een professionele gecalibreerde LCR meter gemeten op 100 Hz in Cs mode. Dit waren nieuwe bipolaire elcos

[Bericht gewijzigd door fred101 op 3 oktober 2023 17:40:18 (19%)

www.pa4tim.nl, www.schneiderelectronicsrepair.nl, Reparatie van meet- en calibratie apparatuur, ook maritieme en industriele PCBs
Sine

Moderator

Op 3 oktober 2023 13:59:46 schreef Thes:
Te zien is dat de hele openschroefactie achteraf waarschijnlijk niet had gehoeven. De waarden liggen iets boven de nominale waarde (4,89 ipv 4mF en 6,49 ipv 6mF). Goed materiaal, lijkt me.

Dat zeg je nu, maar te hoge waardes is ook niet goed, veel DMM's gaan een hogere waarde aangeven als de elco's lekken.

Ik zou ze zelf vervangen door een MKT van een geschikte waarde. Bipolaire elco's zijn het altijd net niet geweest zeg maar. Als het even kan probeer ik ze niet te gebruiken.
(Dat mag je leze als: ik heb een gruwelijke hekel aan die krengen en zal ze nooit gebruiken ;) Ze hebben alle nadelen van elco's .. maar dan twee keer.)

Elco's en de BP types hebben een tolerantie van +/-20% of als je geluk hebt +/-10% ...

Sine

Moderator

Dat klopt, maar na al die jaren is het plausibeler dat ze zijn gaan lekken in plaats van dat de waarde naar boven afwijkt ;)