Buizen in buizenontvangers vervangen door FET's.

In de zeventiger jaren van de vorige eeuw was het even mode om Drake ontvangers op zo'n manier te halfgeleideriseren.
Men deed dat zelfs zo, dat de voeding hetzelfde kon blijven.

Op een buissokkel werd dan een schakeling van fet(s) en hoogspanningstransistor opgebouwd. Daarover een net hulsje met als opschrift welke buis dit verving.
En dan kon je dus de betreffende buis zo vervangen door deze nieuwbouw.

Maar goed, dat is dertig jaar geleden, ik weet niet of ik daar nog wat van heb liggen.
Tegenwoordig zou men zo'n ombouw natuurlijk als heiligschennis beschouwen..

Ik heb in die tijd een Scott T33S receiver omgebouwd van Nixie naar LED displays.
Een van de eerste digitale receivers. Was toen natuurlijk fantastisch om te zien.
Heb hem later weggedaan. Zou er nu niet meer aan denken om zoiets op die manier te 'moderniseren'

Het befetten van buizenontvangers is erg handig voor als bepaalde type radiobuizen niet meer voorkomen, of erg zeldzaam zijn. Alleen zul je de ontvanger wel opnieuw moeten afregelen vanwege veranderde interne capaciteiten van de FET's t.o.v. de interne capaciteiten van de oorspronkelijke radiobuis.

@Frederick. E. Terman:

Op een buissokkel werd dan een schakeling van fet(s) en hoogspanningstransistor opgebouwd. Daarover een net hulsje met als opschrift welke buis dit verving.
En dan kon je dus de betreffende buis zo vervangen door deze nieuwbouw.

Hoe zit deze schakeling met FET en hoogspanningsstransitor uit?

Dit is de eerste vermelding die ik kan vinden. Veertig jaar is veel om te doorzoeken..
'Pentode' is geen vergissing; de schakeling gedraagt zich als een pentode, al hoef je geen schermrooster aan te sluiten.

pentode replacement (HamRadio, Feb 1970, p.70)
Many amateurs are updating their old equipment by replacing vacuum tubes with semiconductors. Bipolar transistors are used occasionally, but the trend seems to be to junction fets and mosfets, with mosfets taking the lead. Jfets are a little harder to use, but not much, and they are still lower priced than rf-rated mosfets. The circuit shown in fig. 5 is a simple cascode circuit that may be used as a simple plug-in replacement for most pentode vacuum tubes. The circuit shown here works well up to 30 MHz; for higher frequencies bypass capacitors C1 and C2 should be reduced to 0.001. When using this circuit, make sure that the voltage at the "plate" terminal does not exceed 50 volts. Current dram of the circuit is about 600 microamperes. Jim Fisk, WIDTY

Het vervangen van de ECH81 is niet echt noodzakelijk.
Die zijn (of hun Russische equivalent) nog per kruiwagen te koop...

Precies. Doorgaans wordt dit alleen bij zeldzame of onbetrouwbare buizen gedaan. In die laatste categorie vallen bepaalde Amerikaanse gelijkrichters, in de eerste categorie ken ik twee belangrijke voorbeelden:

Ten eerste de PL802 video-eindpentode voor kleurentelevisie die door Philips getransistoriseerd werd met een BF459 ofzo, dus niet met een FET.

Ten tweede de 1L6 (D-buisje voor wereldontvangers dat alleen door Sylvania gemaakt werd voor Zenith en nu zeldzaam schijnt te zijn, hoewel ze zo nu en dan wel opduiken als er een verzamelaar stopt). Hier zijn diverse FET-conversies van beschikbaar waarvan sommige erg goed schijnen te werken.

Zelfs van afstemogen zijn halfgeleideruitvoeringen, maar die zien er voor geen meter uit.

Gevonden, gevonden!
In haut-parleur van juni 1979 staat het Drake-verhaal.

le Haut-parleur, juni 1979

FET: (Dual Gate Mosfets) en j-fets hebben triode eigenschappen; Triodes in cascode geschakeld zullen m.i. wel de voordelen en mogelijkheden opleveren van de penthodebuis maar volgens mij niet de specifieke karakteristieken van de penthode(electrisch gezien). Toch?
Corrigeer me als ik het verkeerd heb want het is bij mij ook al wat jaartjes geleden dat ik de penthode theorie beheerste.
Groeten,
Mac.

Eigenlijk is een Dual-Gate MOS-FET een halfgeleiderversie van de penthode. G1 is de stuurrooster en G2 is de schermrooster, de remrooster zit in de MOS-FET zelf. Een J-FET is meer een triode.

Men heeft in de jaren '60 niet-voor-niets de FET uitgevonden, aangezien bipolaire transistoren lage ingangsimpedanties hebben.

[historie]
De FET is in 1925 uitgevonden door JE Lilienfeld en in 1934 heruitgevonden door Oskar Heil. In produktie FET's maken kon men toen niet.
In de jaren 50 verscheen de eerste produktie JFET. MOSFET's kwamen pas rond 1960.
[/historie]

Op 31 oktober 2010 00:15:44 schreef McDuff:
FET: (Dual Gate Mosfets) en j-fets hebben triode eigenschappen;

Op 31 oktober 2010 08:30:05 schreef dawmast:
Eigenlijk is een Dual-Gate MOS-FET een halfgeleiderversie van de penthode. G1 is de stuurrooster en G2 is de schermrooster, de remrooster zit in de MOS-FET zelf. Een J-FET is meer een triode.

Jongens, jongens, kom op hé. Vooral @dawmast; foei! Zo veel te babbelen, en nooit het verschil tussen een jFet en een triode gemerkt?

Groen is Ia/UgUa van een ECC82 (een triode). Rood is Id/UgUd van een 2N3819 (een jFet).

@Hugo: nog afgezien van het Tecnétron! (zie Hoe werkt de transistor)

@FET: Denk dat je bedoelt: Rood is Id/Ud van een .....
Groeten,
Mac.

Arghhh!
Denk ik je eens beet te hebben, schrijf ik het zelf fout op! Nou ja, hoogmoed komt voor de val en zo.
Ik heb het maar gauw verbeterd..

Voor somige buizen zijn specifieke FET vervangers geproduceerd, die pin-to-pin compatiebel zijn (gloeidraad uitgezonderd), Fetrons genaamd. Zij werden onder andere door Teledyne geproduceerd.

Bijvooebeeld deze 6AK5 vervanger:

Iets groter dan een Nuvistor.

Hier een voorbeeld hoe de Fetron evolueerde van een discrete veervanger tot een chip:

http://www.tubecollector.org/nonvalve/fetron.htm

Fetrons zijn een tijd gebruikt in telefooncentrales, maar door de komst van digitale alternatieven snel weer obsoleet geworden.

Die eerste Fetron lijkt qua constructie verdacht veel op de PL802-variant die ik al noemde. Die bouwvorm ligt opzich ook wel voor de hand.

Die is het ook. Het is een PL802 T van DALLEM, Brazilië. (ik wist niet dat hij met een BF459 was uitgeveoerd)

http://www.uploadarchief.net/files/download/evolution%20of%20fetrons.j…

De andere op de foto zijn van WE en zijn echte FETRONS

[Bericht gewijzigd door Henry S. op maandag 1 november 2010 18:25:22 (2%)

Dat is wel grappig. Philips zelf produceerde deze onder de aanduidingen PL802/01 en PL802/02, mogelijk ook als PL802T. Nooit geweten dat andere fabrikanten dat ook deden. Ik vermoed nagemaakt van Philips.

In Ham Radio stond in 1972 een bespreking van die dingen. In 1973 kwam er nog een brief over binnen, en in 1974 nog een.

De ene briefschrijver concludeert: 'they came and went like the LED watch'.

Zo'n FET/tor vervanging van die 6AU6 op blz 2 heb pas ergens anders gezien. Ik dacht in een van mijn boeken maar ik kan het niet meer vinden. Daar stond , als ik het goed herinner ook, dat een dual gate FET geen penthode vervanger was.

Buisjes vervangen door fetjes is leuk ... maar je hebt toch een behoorlijke weerstand nodig om ze ook op dezelfde temperatuur te krijgen

Dat doet me dan weer een beetje denken aan die superzuinige LED koplampen, met een ballastweerstand parallel omdat de computer anders een foutmelding geeft.

De grote marketingfout van die fetrons was volgens mij niet zozeer dat het niet altijd rechtstreekse vervangers bleken te zijn, zoals we in de artikelen lezen; maar eerder dat er geen gezellig lichtje in brandde.

Had in een matglazen buisje moeten zitten met een oranje ledje erbij

@fred101: Wat de laatste zin betreft die penthode; dit bevestigt mijn bewering dat een dualgate MosFet geen penthode is.

Er werd nl. een stukje terug nog doodleuk door iemand beweerd dat bij een dual gate MosFet Gate1 als stuurrooster werkt; ok dat klopt.
Vervolgens wordt gesteld dat Gate2 als schermrooster fungeert en dat het vangrooster in de MosFet ingebouwd zit.
Mijn klomp ligt nu in stukken.
De schrijver snapt kennelijk nog niet hoe een penthodebuis mechanisch en electrisch in elkaar zit tenopzichte van een dual gate MosFet en blijft het penthodeverhaal maar stug volhouden.
Tot zover.

@Tidak Ada: Heeej, ik heb kennelijk wat gemist in leven; van Nuvistors heb ik wel wat meegekregen in de ontvangers van Telefunken tijdens mijn militaire dienst, maar de komst van FETRONS heb ik misgelopen maar zoals ik heb begrepen zijn die er maar korte tijd geweest.
Groeten,
Mac.

@fred101: wel een sfeervol idee om er een led bij in te bouwen maar doe er dan een dikke weerstand bij als ballast, dan ruik je tenminste weer de sfeer van vroegah!

McDuff:

Er werd nl. een stukje terug nog doodleuk door iemand beweerd dat bij een dual gate MosFet Gate1 als stuurrooster werkt; ok dat klopt.
Vervolgens wordt gesteld dat Gate2 als schermrooster fungeert en dat het vangrooster in de MosFet ingebouwd zit.
Mijn klomp ligt nu in stukken.
De schrijver snapt kennelijk nog niet hoe een penthodebuis mechanisch en electrisch in elkaar zit tenopzichte van een dual gate MosFet en blijft het penthodeverhaal maar stug volhouden.
Tot zover.

Bij een regeneratieve ontvanger met een penthode gebruik je vaak de schermrooster om de regeneratie te regelen. Op de schermrooster sluit je de regenpotmeter aan en d.m.v. het variëren van de schermroosterspanning regel je de regeneratie. Hetzelfde trucje kun je ook doen door het variëren van de spanning op G2 van een Dual-Gate MOS-FET.