TBA 120 vs NE 604

Frederick E. Terman

Honourable Member

Wat ik gevonden heb over limiters kan beter kloppen . Ze begrenzen het signaal en dus ook de zwaai op die manier . Maar hier wordt dus niet "geclipt" en heb je het tweede LPF waar je het over had , voor de onstane harmonischen , niet nodig .

Daar heb je nu weer zo'n vreemde tegenstelling. Waar vind je dit soort teksten toch?!
Ze begrenzen de zwaai, maar zonder het signaal te clippen? Dat is onmogelijk.
Er bestaan nog "compressors", maar als die snel werken is het uitgangssignaal ook weer hetzelfde.

Limit = begrenzen. Clip = afsnijden: zo moet je begrenzen.

Je zet, met de gevoeligheidsregelaar (een trimpot), de microfoonversterking zó, dat normaal gesproken alleen de topjes van de golfvorm worden afgeknipt. Je moet wel! Als je de modulatie zo zwak zou draaien, dat je zonder begrenzer onder de 1.5kHz zwaai blijft (of welke waarde dan ook), dan is de gemiddelde/effectieve modulatie veel te zwak. Spraak is nu eenmaal erg piekerig, dat is makkelijk een factor 4 à 6 (in spanning!) tussen piek en effectief.

Er bestaan geen FM modulatoren zonder clip-effect. Alleen soms zie je het niet in het schema; dan loopt er gewoon "zomaar" iets vast.

Goed, de ergste piekjes snijden we dus af. Daardoor kunnen we de effectieve modulatie op een aanvaardbaar niveau houden. Het beetje vervorming dat door het knippen wordt veroorzaakt, gaan we toch wegfilteren, want we zijn geen piraten. :)
Daarna komt er wéér een potmeter, de zwaairegelaar. We fluiten hard in de microfoon, zodat we zeker weten dat we in de begrenzing zitten, en draaien deze regelaar zo, dat de zwaai de juiste waarde heeft.
Nu weten we zeker dat we niet te ver kunnen zwaaien.
Als we later een andere microfoon gebruiken, kan het nodig zijn de gevoeligheid opnieuw in te stellen, maar NIET de zwaai.

Bij sommige mobilofoons, waarbij altijd alleen de bijbehorende mike gebruikt wordt, ontbreekt soms de gevoeligheidsregelaar op de print. Mike en zender horen dan bij elkaar. De zwaai instellen blijft nodig, omdat niet alle vergunningen hetzelfde frequentieraster gebruiken. In een grover raster mag je breder zwaaien, en dat wil je dan ook.

Voorbeeld van FM filter/clipper (TA7061)/filter - deze zat in zowat alle japanse setjes:
http://www.uploadarchief.net/files/download/fmmod_20091014.png

Keramisch, kalibratie, parasitair: woordenlijst.org

Dat soort teksten kom ik tegen als ik Google en oa bij wiki terecht kom :). Misschien google ik niet op de juiste trefwoorden , maar toch ...

Leuk dingetje die TA7061 . Alleen vreemd dat het eigenlijk een FM mf ic is , en dat hij hier gebruikt wordt als mike limiter . De kneep zit hem natuurlijk in die limiter .
Jij stelde voor om gewoon 4 opamps te gebruiken .
Dat moet dus ook kunnen dacht ik , maar ben niet verder wezen zoeken naar een kant en klaar schema , doch heb ik getracht zelf iets te bedenken .

http://www.uploadarchief.net/files/download/fmmod001.jpg

Sorry voor de eigenhandig gemaakte tekening , ik kan het nog steeds niet worden met zo'n tekenprogramma .
De filters zijn regelrecht uit de sheets overgenomen ( zij het wel zelf berekend ) en de limiter is uit mijn eigen brein ontsproten .
Als ik een opamp een beetje begrepen heb , clip ik zo tov de halve voedingsspanning . Het zou misschien wel "netter" zijn om met een dubbele voeding te werken , maar die is nu eenmaal niet voorhanden .
Er komt nu wel een trimpotje bij , omdat ik zo de drempel van het clippen in dacht te stellen .
Zou dit werken , als was het maar het principe ?
Of heb ik ergens een denkfout gemaakt , wat heel goed mogelijk is , omdat dit mijn eerste opamp bedenksel is .

En dat HPF van 300Hz aan de ingang , is dat gewoon om eventueel opgepikte brom enzo weg te filteren ? En omdat dat stukje frequentiespectrum toch niet in onze stemgeluid zit .

Nouja , ik hoop dat ik het een keer bij het juiste eind heb , anders hoor ik het wel .

PA3EY-- Mass is a physical interpretation of energie
Frederick E. Terman

Honourable Member

Ja, leuk he, zo'n IC maakt het tenslotte niets uit op welke frequentie hij gebruikt wordt.
In dit fabrieksschema zie je trouwens nog niet de "hoog-op" karakteristiek, die de hoge tonen bevoordeelt ten opzichte van de lage. Bij deze sets zat die karakteristiek al in de microfoonconstructie. Het gaat er maar om dat de hoge tonen belangrijker zijn voor de verstaanbaarheid dan de lage, zodat je de hoge tonen wat bevoordeelt t.o.v. de lagere. Je wilt ook liever niet dat de lage tonen de clipper gaan "beheersen". En onder de 300Hz wil je inderdaad niet hebben, want daar zit toch niets bruikbaars.
Je kunt in jouw schema eventueel de kantelpunten van laag- en hoogdoorlaatfilters nog wat krapper nemen. Je laat nu nog wat breed door.

Dat is een net schema hoor, als iedereen zo tekende was er geen probleem. Alleen moet je het geclipte signaal van de diodes afnemen, en niet van de opamp zoals je nu tekent.

De instelling van de opamps moet je nog even naar kijken. Dat IC kan weliswaar tot aan de nul, maar de wisselspanning bij opamp 1, 2 en 4 wil hier onderdoor.

Keramisch, kalibratie, parasitair: woordenlijst.org

Geen clipper maar een (forward) compressor:

http://www.qsl.net/va3iul/Homebrew_RF_Circuit_Design_Ideas/Speech_Processor.gif

Bron (van het plaatje) http://www.qsl.net/va3iul/
Schakeling is volgens mij afkomstig uit een ARRL Handbook.

Werking:
De linker diode maakt gelijkspanning van het audio signaal en daardoor gaat er gelijkstroom lopen door de rechter diode, laatste wordt nu een stroom gestuurde weerstand die het signaal afknijpt en het zo op een redelijk constant niveau houdt. Hoe meer signaal, hoe meer stroom door de rechter diode en hoe meer er geknepen wordt.

Er wordt dus niet aan de ingang geregeld maar aan de uitgang van de compressor, een "voorwaartse compressor".
Het voordeel is een korte inregeltijd.
Leuk om mee te experimenteren... :-)

@ FET : Kijk , dat zie ik nu nog even niet

Op 16 oktober 2009 16:32:01 schreef Frederick E. Terman:
De instelling van de opamps moet je nog even naar kijken. Dat IC kan weliswaar tot aan de nul, maar de wisselspanning bij opamp 1, 2 en 4 wil hier onderdoor.

Die filters heb ik direct uit " het boekje " . En die blijken niet te voldoen ? Ze willen onder de nul , zeg je . Maar hoe moet je dat dan begrenzen ( limiten :) ) . Als ik maar iets verander aan welk één waarde dan ook , verander ik de frequentie van het filter . Eén van mijn vragen was eerder : verander ik de frequentie van het filter niet door het aansluiten van mijn mike ( laagOhmig ) ?

@ Rd12tf : een voorwaartse compressor lijkt ook mooi ( jouw uitleg maakt de werking schijnbaar nog simpeler , alleen de instelling lijkt mij lastiger ) , maar ik wil eerst eens mijn eigen ontwerp eens beproeven .

Ik ben alleen bang dat de totale versterking nog iets te weinig is om er een goede zwaai te bereiken . Dat ligt natuurlijk aan de gebruikte varicap , maar je moet af en toe roeien met de riemen die je hebt .

PA3EY-- Mass is a physical interpretation of energie
Henry S.

Moderator

Op 17 oktober 2009 01:02:06 schreef Radioortje:
@ FET : Kijk , dat zie ik nu nog even niet

[...]
Die filters heb ik direct uit " het boekje " . En die blijken niet te voldoen ? Ze willen onder de nul , zeg je.

FET bedoelt dat alleen IC3 juist is ingesteld, de rest gaat ontiegelijk vervormen omdat je vergeten bent ze te biassen.

Of de schakeling rond IC3 is fout en je hebt een symetrische voeding. ;)

73's de PA2HS - ik ben een radiohead, De 2019 CO labvoeding.

Dus dit kan je ongestraft doen ? :
http://www.uploadarchief.net/files/download/fmmod002.jpg
( en het derde filter is hetzelfde als het tweede )

Als dit zo is en het is zo belangrijk , waarom vertellen ze dat "in de boekjes" er niet bij ?

Maar die biassing is opzich wel zo logisch natuurlijk . En met een dubbele voeding heb je daar geen last van , neem ik aan .

PA3EY-- Mass is a physical interpretation of energie
Frederick E. Terman

Honourable Member

Wat doe je nu?!
Je hangt de uitgang van de opamp aan de spanningsdeler. Daar gaat hij zich niet veel van aantrekken, als het goed is. :)

Als je een enkelpotige voeding moet gebruiken, kun je daarvan een halve voedingsspanning maken (ook weer met een opamp: eerst delen met twee gelijke weerstanden, en daarachter een spanningsvolger).

Dan neem je je gewone opamp schema, en alles wat daar "massa" is, sluit je aan op die gebufferde halve spanning. Alles wat "plus" is, gaat naar de volle spanning; en alles wat daar "min" is, verbind je met de nul van je voeding.

Lees ook in dit boek hoofdstuk vier. Trouwens, de rest is ook, eh, best wel heel erg in orde, zeg maar.

[Bericht gewijzigd door Frederick E. Terman op zaterdag 17 oktober 2009 16:26:09 (13%)

Keramisch, kalibratie, parasitair: woordenlijst.org

Sorry voor de trage reactie , maar dat komt doordat ik deze week een aantal dagen was geveld door de griep ( zonder sombrero , gelukkig ) .

@FET : Ik ben serieus twee dagen bezig geweest om dat hoofdstuk te lezen , nee , begrijpen . En dat doe ik het nog niet . Het principe wel , geloof ik , maar die Engelse taal en dàn die wiskunde erbij ( ze halen er ook "zomaar" ineens twee variabelen bij ... ) , dat schijn ik niet te trekken :( .

Had ik vroeger maar beter mijn best gedaan op school , hoewel misschien vloog het mij toen wel te gemakkelijk aan en ik heb er daarna minimaal 25 jaar niets meer mee gedaan .
Het één en ander blijkt ook wel uit mijn berekeningen van die filters : op mij nog onduidelijke wijze ben ik een factor 2 de mist in gegaan . Toen ik de gevonden waardes in de formules toepaste , zag ik het meteen .
Maar waar ik de fout heb gemaakt is mij nog steeds niet duidelijk .
Aangezien dit geen wiskunde forum betreft , houd ik mij verder stil hierover en zal ik mij terugtrekken bij rekenwerk en stilletjes in een hoekje gaan zitten .

En FET , dat mijn schetsje niet zou kloppen wist ik al wel van te voren , dat was te kort door de bocht .

Verder ben ik er ook achter , denk ik , waarom mijn modulatie zo zacht bleef . Je moet niet met een varicap een kristaloscillator proberen te moduleren , zeker niet als er al een betere plek in het apparaat is : De VCO .
Audio signaal via een weerstandje en een instelpotmetertje ( dan is het signaal al door een spraakfiltertje ) naar die varicap en voilà , prima ( systeem Cybernet MARC "bakkies" :+ ) FM modulatie .
Ik had wat beter uit mijn doppen moeten kijken waar dat modulatie signaal eigenlijk heen ging in zo'n schema ...

De test met tegenstations zou gisteravond plaats hebben gevonden , maar er kwam onverwachts visite , dus vandaag maar iets gaan proberen . Resultaten volgen .

Zit ik alleen nog met de fm demodulator .
Het kr*ng is nog steeds niet helemaal naar mijn zin . Maar ik denk wel dat ik weet wat er aan schort , namelijk toch het midfrequent .
Nu ik er een aantal uren mee aan het luisteren ben geweest , vallen mij een paar dingen op . Of het nu harde signalen of zachte zijn , als dat station maar niet te hard gemoduleerd is , kan ik hem verstaan . Zodra het maar ietsiepietsie harder gemoduleerd is , vervormt het audiosignaal enorm , en de S-meter begint te "klapperen" . Dan valt het mf signaal dus buiten het bereik van de mf filters , lijkt mij .
Vervelend dus , want minimaal 80% van de stations op 11m is erg hard gemoduleerd .
En ik voel er weinig voor om mijn mf filter om te gaan schakelen van "narrow" naar "wide" . Hoewel ... het apparaat heeft maar 40 kanaaltjes dus de andere modi zullen weinig of niet gebruikt worden .

Wordt wederom vervolgd

PA3EY-- Mass is a physical interpretation of energie
Frederick E. Terman

Honourable Member

Vervelend, maar het klopt wel met de theorie: een filter van 6kHz breed is te smal voor FM. :)
Maarre, ondanks het boek: je hebt nu wel door hoe je een enkele voedingsspanning kunt "splitten" om daar een soort virtuele massa uit te halen? Dus stel, je hebt 9V; je maakt 4,5V (met een weerstanddeler en een opamp als volger geschakeld) en de andere opamps denken dat dàt hun nul is. De 9V zien ze aan voor +4,5V; en van de oorspronkelijke nul denken ze dat het -4,5V is.

De VCO moduleren is wel grappig: de PLL zal er alles aan doen om dat weer tegen te gaan. :) Toch kan het wel. Alleen de laagste frequenties, zoals 10Hz en zo, zal niet lukken, maar die heb je tòch niet.

Keramisch, kalibratie, parasitair: woordenlijst.org

Ja FET , dat principe met zo'n spanningsdeler begrijp ik wel .

En dat de PLL er alles aan zal doen om de modulatie te verhinderen , vermoed ik ook maar misschien begrenst dat nu juist de modulatie :). Men vond de modulatie best goed klinken , hier in de buurt ...

Vandaag en morgen eerst eens mijn interesse tonen op een dx-contest hier in Emmen ( voor mij de eerste keer dat ik zoiets meemaak ) .

PA3EY-- Mass is a physical interpretation of energie
Frederick E. Terman

Honourable Member

Begrenzen kan natuurlijk niet. :)
Het effect van de PLL is een vaste factor, die verder alleen van de modulatiefrequentie afhangt. Bij begrenzen is de verzwakking juist heel erg afhankelijk van de amplitude. :+

De bandbreedte van de terugkoppeling is meestal niet erg breed, en de meeste modulatiefrequenties liggen erboven, zodat die niet weggeregeld kunnen worden. In jouw geval is dat wel praktisch.

Keramisch, kalibratie, parasitair: woordenlijst.org

Verder ben ik er ook achter , denk ik , waarom mijn modulatie zo zacht bleef . Je moet niet met een varicap een kristaloscillator proberen te moduleren , zeker niet als er al een betere plek in het apparaat is : De VCO .
Audio signaal via een weerstandje en een instelpotmetertje ( dan is het signaal al door een spraakfiltertje ) naar die varicap en voilà , prima ( systeem Cybernet MARC "bakkies" :+ ) FM modulatie

@Radioortje

Was benieuwd wat je gedaan hebt rv2 helemaal open gezet en weerstand r70 van 2k2 verkleint????