Onlangs vond ik in mijn archief een oud schema van een elektronische dobbelsteen terug. Het schema dateert van 1977, zie hieronder:
Enkele zaken vallen meteen op:
1. Er worden in het display geen ledjes toegepast, maar gloeilampjes.
2. Er wordt gebruik gemaakt van TTL-IC's uit de SN74XX-serie.
Het leek mij leuk om dit schema weer eens na te bouwen. Dit had ik ook al eens gedaan toen ik 14 jaar oud was, maar toen kreeg ik het toestel niet aan de praat. Dat laatste is mij nu wel gelukt, maar daarvoor moest ik wel een ingreep in de schakeling verrichten (daarover later meer).
Hieronder twee fotootjes van het uiteindelijke resultaat.
1. Het display:
Voor dit display is een zevental fietslampjes gebruikt (6V; 50mA).
2. De elektronica:
Zoals gebruikelijk heb ik alles samengevoegd tot een filmpje, zie alhier:
http://www.youtube.com/watch?v=owzgD-YS4Qw
De werking van dit toestel is (globaal) als volgt:
Rondom een SN7400 is een multivibrator opgebouwd, deze geeft voortdurend telpulsen. Zodra de drukschakelaar wordt ingedrukt, worden die telpulsen aangeboden op de ingang van een tienteller van het type SN7490. Met behulp van twee NAND-poorten van een SN7410 is deze tienteller als zesteller geschakeld. Indien de drukschakelaar wordt losgelaten, blijft het laatste (binaire) signaal over uitgangen van de SN7490 gehandhaafd.
Dat binaire signaal moet echter nog wel gedecodeerd worden. Dit gebeurt met behulp van enkele NAND-poorten (SN7400 en SN7410). Laatstgenoemde IC's sturen een viertal BC108-transistoren aan die op hun beurt weer de lampjes aansturen.
Enkele opmerkelijke details:
1. Met deze dobbelsteen kun je ook een 0 "gooien", er brandt dan geen enkel lampje. Uiteraard is het de bedoeling dat er dan opnieuw "gegooid" wordt.
2. Het stroomverbruik bedraagt maar liefst 280mA indien er een 6 wordt "gegooid".
In eerste instantie wilde de pulsgenerator niet starten. Ik heb dit euvel proefondervindelijk weten te verhelpen door een diode in serie met een weerstand van 470 ohm tussen pin 8 van de SN7400 (van de multivibrator) en de massa te monteren (anode aan pin 8, kathode aan massa). Nu worden er wél telpulsen afgegeven. Eerlijk gezegd heb ik geen flauw idee wat daar de reden van is, maar ik vind 't allemaal wel prima. Het toestel werkt nu tenminste naar behoren!
Wel zijn er twee zaken die de nostalgische waarde van dit toestel mijns inziens negatief beïnvloeden:
1. Ik heb noodgedwongen IC's uit de SN74LSXX-serie moeten gebruiken (IC's uit de de SN74XX-serie worden niet meer verkocht).
2. Als basis heb ik een epoxy printplaat gebruikt, dit had natuurlijk eigenlijk een pertinax printplaat moeten zijn. Helaas bleken die ook niet meer leverbaar...