Ben bezig met een Theremin bouwen volgens een schema uit Electronics Illustrated 1961, zie de bijlageplaatjes.
Daarbij wat aanvullingen zoals een luidspreker- en een koptelefoonversterker met EABC80's en EL84's voor voorbeluisteren. Waar het nu om gaat is dat de volumeregeling van de Theremin niet goed werkt. Die volumeregeling werkt als volgt:
Een oscillator, het penthodegedeelte van een 6AN8, werkt op ongeveer 500 kHz. Door je hand meer of minder naar de volume-antenne te bewegen, zal de opgewekte frequentie variëren. Het opgewekte signaal wordt door een kristal geleid en vervolgens versterkt door het triodegedeelte van de 6AN8. Het signaal dat aan de triode wordt toegevoerd zal dus het sterkst zijn als de opgewekte frequentie gelijk is aan de resonantiefrequentie van het kristal. Het door de triode versterkte signaal wordt door een diode gelijkgericht (positieve helft naar massa kortgesloten). De aldus verkregen variërende negatieve spanning wordt gebruikt om een dubbele kathodevolger 12AU7 als volumeregelaar te gebruiken. De schakeling wordt door middel van het afregelen van de oscillatorfrequentie zó afgesteld dat, met je hand op de volume-antenne, de 12AU7 juist helemaal wordt dichtgedrukt door de negatieve spanning. Als je nu je hand van de volume-antenne verwijdert, zou de negatieve spanning geleidelijk minder moeten worden, en zo kun je dan het volume regelen.
Maar.... nu kan de schakeling wel zó afgeregeld worden dat de 12AU7 wordt dichtgedrukt als je de antenne vasthoudt en dat de 12AU7 weer open gaat als je je hand van de antenne afhaalt. Maar ertussen zit niets, het is eigenlijk aan of uit. Het blijkt dat het kristal echt vreselijk steil is in de doorlaatkromme voor het signaal. Er gaat niet geleidelijk iets meer of minder signaal doorheen: als het kristal resoneert laat het door en wordt de 12AU7 dichtgedrukt. Als je de frequentie van de oscillator maar iets verandert door de antenne los te laten of aan het spoelkerntje te draaien, dan gaat de 12AU7 meteen helemaal open omdat het kristal vrijwel niets meer doorlaat. Je kan het goed zien met de scoop aan het kristal en ook als je de negatieve spanning meet aan de roosters van de 12AU7. Ik heb twee FT-241 kristallen met een grondfrequentie van 500 kHz, allebei hetzelfde effect.
Ik vraag me nu af of dit te verhelpen is, of dat ik het met de volumeregeling over een andere boeg moet gooien: De oscillator vast instellen, dus de volume-antenne uit de afgestemde kring halen en aan de anode van de oscillator koppelen, zodat meer of minder energie via de antenne wordt afgeleid door de handbewegingen. Het variërende signaal van de oscillator wordt gelijkgericht en gebruikt om het volume te regelen met een triode die net staat afgeknepen als je de antenne vasthoudt. Als je de antenne loslaat of je hand verder verwijdert, wordt het rooster van de triode positiever en gaat de triode dus geleidelijk aan meer signaal doorlaten/versterken. Je ziet dat principe in o.a. de Keppinger Theremins.
Op internet kun je eigenlijk bar weinig vinden over dit ontwerp uit E.I., op de artikelscans na. Zou de kristalregeling beter gemaakt kunnen worden (hoe?) of kan ik beter direct gaan vogelen met de amplitudemethode? Alvast een fijne jaarwisseling,
Groetjes, André