Hi,
Ik wel even een aantal zaken duidelijker maken als dat mag
Er worden een aantal zaken hier gesteld die niet helemaal kloppen.
Versterker vermogen met ouderwetse opbouw
Wat bepaald het vemogen van een versterker, dat is de voedingspanning over de eindtransistoren, en de Ri van de voeding samen met de begrensing van de stroom door de eindtransistoren.
Dat wordt dan ongeveer zo gespecificeert, 250-Watt bij 8Ω belasting en 400Watt bij 4Ω belasting.
Waarom niet het dubbele vermogen bij 4Ω belasting? dit komt dus door de Ri van de voeding in de versterker.
Er zijn wel versterkers waarbij dit vrijwel het dubbele is, die dikke voedingen zitten meestal in de dure series versterkers.
Het vemogen dat naar de luidspreker gaat
De impedantie op een bepaalde frequentie van de luidspreker bepaald het vermogen dat de luidspreker opneemd!
Een luidspreker is niet 8Ω of zeg 4Ω dat is de gemiddelde impedantie over zijn frequentie bereik waarvoor de luidspreker bedoeld is.
Het is eigenlijk nog complexer als er scheidingsfilters in de luidsprekers aanwezig zijn, de impedantie die de versterker ziet over het frequentie gebied kan flink varieren.
Het opblazen van b.v. een tweeter van een 200Watt box.
Velen begrijpen dit verkeerd, er zijn in HIFI systemen bijna geen tweeters die meer dan 10-Watt kunnen verdragen.
Voor PA werk zijn er tweeters die een stuk degelijker zijn maar de kwaliteit is vaak ook slecht in verhouding met een goede HIFI tweeter.
Waarom blijft een 10-Watt tweeter nu heel in een 200-Watt gespecificeerde luidspreker?
Dat is omdat de energie inhoud van het gebied waar de tweeter voor bedoeld is, laag is.
Waarom gaat b.v. een 200-Watt gespecificeerde luidspreker stuk met een 50-Watt versterker.
Omdat de meeste gebruikers die het volume beheren van het systeem zultkoppen zijn
Het intresseerd ze geen reet dat het vervormd, als het maar hard gaat.
Ik heb heel wat systemen gerepereerd, door dit gedrag van mijn medemens...
Dus door het grof te laten clippen van de versterker, genereer je veel meer energie in het frequentie gebied van de tweeter, dan dat hij aankan.
Middentonen en hoge tonen luidsprekers gaan eigenlijk alleen kappot door een teveel aan energie binnen een bepaalde tijd.
Hierdoor smelt meestal de spreekspoel omdat de toegevoerde energie zo hoog is binnen dat tijdsbestek, dat het niet mogelijk is, de energie snel genoeg over te dragen aan de metalen delen van de luidspreker.
Bij Bass luidsprekers heb je nog een eigenschap die de luidspeker omzeep kan helpen, en dat is de maximale uitslag van de konus.
Hoe gaat een midden en vooral een tweeter nu snel stuk, door overbelasting dus.
Denk maar eens aan het laten rondzingen van een microfoon, je kan er op wachten dat het stuk gaat, als daar geen maatregelen tegen zijn genomen.
In inpluggen van apparatuur in je mixer met de schuif open, is ook zo'n leuke.
Mic kanaal open en dan een fantoom gevoede microfoon aansluiten, meestal succesvol
Het meten van het overall spannings niveau van een versterker beveiligt niet je tweeters...
Het gaat om de energie inhoud van het signaal dat je de luidsprekers aanbied binnen weer een bepaald tijdsbestek.
Een bass luidspreker ken veel meer verdragen dan een tweeter, dit door zijn veel grotere thermische massa.
Er zijn voldoende apparaten te koop die kijken naar de energie inhoud van het aangeboden signaal en dit per frequentie gebied netjes kunnen beheersen mits kundig ingesteld.
Bij de oude Philips omroep versterkers zat een heel simpel systeem,
een gloeilampje en een LDR bij langere tijd op vol vermogen ging het lampje zacht gloeien en de werstand van de LDR werd hierdoor lager,
dat dan weer het vermogen dat de versterker leverde terug bracht.
Nu niet direct geschikt voor hedendaagse toepassingen maar de voorloper van de moderne DSP
Dus wat jij op de knop kan gaan zetten, "niets" zonder eerst alle instellingen te kennen, en dan nog.
Zeg dat je een mixer gebruikt, daar heb je masters op zitten, een preset gain instelling en dan de schuif van het kanaal en dan ook nog de volume regelaar van de eindversterker.
En dan heb je ook nog de energie inhoud van het muziek signaal, zoveel variabelen.
Je kan een gewone limiter gebruiken, natuurlijk goed ingesteld, maar die beschermd je tweeters te weinig, bij dom gedrag.
Heb je nu een HIFI systeem zoals ik dit had, fase lineaire scheidings filter en dan iedere luidspreker zijn eigen eindversterker, de Bass 150-Watt, midden en hoog ieder 75-Watt.
Dan werd eerst de balans ingesteld voor een vlak frequentie gebied, de bass luidsperker iets van 90db/watt, midden 99dB/watt en de tweeters zijn rond de 94dB/watt.
Vrij grote verschillen dus, die met de volume regelaars voor iedere eindtrap werden vereffend.
De bass meestal een paar db beneden de Max, de midden regelaar flink terug omdat het rendament daar hoog is, en de tweeter volume daar een beetje tussen in.
Dit mooi ingeregeld op de luister positie met het MLSSA systeem.
Mooi dan de volgende stap, de versterking van mijn voorversterker, deze was zo ingeregeld dat bij zeg een vol uitgestuurde CD de volume regelaar ongeveer op kwart over stond.
Deze stand werd hier in de buurt niet gewardeert, op mijn bank zat ik dan ruim boven de 120db
De wat extra versterking die ik had gekozen, had te maken dat er toen ik dit systeem ontworpen heb, er ook nog geluidsdragers waren die niet plat gelimit waren.
En dat ik dan nog in het mooie regelbereik van mijn volume potmeter zat.
Met deze manier van instellen heb ik die mooie Esotar T330D tweeter nooit beschadigt.
Mijn voorversterkers hebben meestal maar 3 a 4x versterking dat is bijna altijd ruim voldoende.
Met te veel versterking denk je dat het nog veel harder kan omdat je de volume knop nog veel verder kandraaien, ja dat had je gedacht!
Als je er aandacht aan besteed kan je horen als je het volume omhoog draaid dat het geluid veranderd, zit je meestal al aan 10% vervorming...
Als je het makkelijk hoort, zit je daar ver overheen.
Een volume regelaar positie, is een slechte raadgever over het geleverde vermogen.
Enige bescherming tegen het clippen kan je doen met een simpele limiter, maar dat beveiligt je tweeters niet voldoende.
Veel hangt af hoe de apparatuur gebruikt wordt, dat bepaald grotendeel ook de beveiligings apparatuur die nodig is.
Groet,
Blackdog