Weet iemand wat ik moet aanpassen om de bass iets meer te versterken. De bass regeling lijkt niet voldoende, hij doet het wel, maar zou wat steviger mogen zijn.
De eindbuizen heb ik pas vervangen door JJ's, misschien dat die wat sprankelijker zijn dat de originele ?
Eerste dingen eerst, voordat er allemaal adviezen komen die geen zin hebben omdat er wat mis is met de versterker:
- Zijn de papiercondensatoren er uit gewipt?
- Zijn de ontkoppel-elco's in orde of vervangen?
Ja en ja, dan kunnen we verder kijken:
- Geeft hij objectief te weinig vermogen in de lage tonen, of is dat een subjectief iets?
Neem een toongenerator op je telefoon of laptop, en meet eens bij laag vermogen (2 a 5 volt in een 8 ohm dummyload - niet in een speaker) of tussen 50hz en 15khz de frequentierespons wel netjes recht is.
Kijk ook of ie wel grofweg 6dB extra lage tonen kan bijregelen met de regeling. 6 a 12dB bereik was gangbaar.
Niet recht bij neutrale stand regelaar? Regelaar kan niet 6dB of meer bijregelen? Dan is er wat mis.
Ook belangrijk:
- Welke speakers zitten er aan? Wat is de impedantie daarvan?
De combinatie speaker-versterker is bij een buizenbak veel belangrijker dan bij een gemiddelde transistorversterker. Mogelijk heb je gewoon een combinatie die niet bij je smaak past als de versterker verder wel in orde is.
Condensatoren zijn nog niet vervangen, maar de klank is veranderd door de nieuwe buizen.
Dat is niet zo vreemd, die oude waren echt op, je moest hem flink "open draaien" om er fatsoenlijk geluid uit te krijgen.
Het lijkt er overigens op, dan na een half uurtje spelen, het geluid voller wordt.
De combinatie met de kleine 8 ohm jvc speakers is ook niet optimaal, ik had "vroeger" speakers met 30 cm woofers erin en ja, die gaven vollere lage tonen.
Nu is het geen probleem om condensatoren te vervangen, maar welke zouden er preventief vervangen moeten worden en door welk merk/type ?
Vergeleken met de huidige versterkers, die gemakkelijk meer dan 100 Watt RMS per kanaal leveren en dat in sommige subwoofers wel eindversterkers zitten, die 600 Watt kunnen leveren. Zal je met je geliefde Bocama toch wel wat missen, omdat die met tweemaal EL84 de grootste moeite heeft om 15 Watt onvervormd per kanaal te leveren (5% is voor een buizenversterker helemaal niet zo slecht). Een buizenversterker met tweemaal 100 Watt vindt je niet. In het buizentijdperk was ook een luidsprekerbox anders opgebouwd. Vaak was het niet meer dan een tweewegsysteem met daarin behoorlijk gevoelige grote luidsprekers in zgn. bass-reflex kasten.
Dat is met de moderne boxen wel anders. Door dat er veel grotere vermogens beschikbaar zijn, is het mogelijk om met een gesloten box, toch hoge geluidsdrukken voort te brengen bij lage tonen. Het is daarom zinvol om eens wat met luidsprekers te experimenteren.
Als je twijfelt aan de versterker, zit er niets anders op dan de specificatie te raadplegen en een zgn frequentiesweep en een distorsiemeting uit te voeren. Anders dan met het lukraak uitwisselen van onderdelen die misschien nog prima zijn, zie je meteen of er wat mis is. De meeste freaks wisselen wel condensatoren etc uit, maar een uitgangstrafo laten ze gewoon zonder onderzoek zitten. Een sluiting in een winding, doet de lage tonen drastisch verminderen door geringere zelfinductie. Er is geen nieuw ander onderdeel, zelfs JJ buizen welke specs ze ook toegedicht worden, dat daar wat aan kan veranderen.
De versterking van een versterker is maar weinig afhankelijk van de actieve componenten, zeker als daar een behoorlijke tegenkoppeling in zit. Wat dat betreft vind ik het maar behelpen met de alom geroemde triodeversterkers zonder tegenkoppeling. Die blijven nog geen week hetzelfde. Omdat buizen etc geen ideale versterkers zijn, is het gewoon een feit dat zonder tegenkoppeling het uitgangssignaal niet louter een versterkte copie is. Dat is principieel dus gewoon vervorming......
Oei, dat is vragen om problemen. Je zal razendsnel je buizen verslijten als je die lekke ondingen niet vervangt. Jammer dat je eerst de eindbuizen hebt vervangen, beetje zonde.
Waarmee je ze vervangt, is niet zo heel belangrijk. Jukebox Revival verkoopt prima spul. Het enige dat belangrijk is, is dat de werkspanning hetzelfde of hoger is.
Vervang alle papiercondensatoren. Een aantal heb ik met rood aangegeven, ik weet niet of dit ze allemaal zijn. Foto effe ordinair gejat, ik heb deze versterker zelf niet.
Het 'voller klinken' kan heel goed komen door de condensator die steeds sterker lekt naarmate hij langer aanstaat, en de buis uit z'n normale instelpunt drukt.
Als ik de 0,05 koppelcondensators vervang door Roederstein MKT 1813 0,1 µF / 400 V DC, gaat dat dan goed ?
In het schema kan ik er maar 6 vinden, maar op de foto hierboven zie ik er 8 (afgezien die op de trafo, die zijn eraf geknipt).
Moderator
Vergeet ook de kathode elco's van de EL84's niet te vervangen.
1813's van Roe zijn prima. Die gebruikt ik ook bij restauratie van een Bocama.
Ik denk dat het wel losloopt als het alleen de koppel C's zijn, maar netter is om 47nF of 56nF te nemen. Vergroten naar 100nF is wel een erg groot verschil als het om andere C's gaat dan alleen de koppelcondensatoren.
47nF en 56nF zijn gewoon goed te krijgen, geen reden om niet aan die waardes vast te houden.
[Bericht gewijzigd door Ledlover op zondag 6 januari 2019 23:38:01 (27%)
Met 0,1uF lopen de lage tonen wat verder door, tenminste dat staat in een ander topic over de bocama, hier op de site.
In theorie kan dat waar zijn, maar meestal is de uitgangstransformator de beperkende factor, niet de condensatoren.
Een RC filter van 50nF en 1Mohm, typisch voor de combinatie van roosterlekweerstand en koppelcondensator, heeft een -3dB punt bij 3 hertz. Geen trafo en speaker die daar wat mee kunnen.
Vergroot je de C naar 100nF, dan kom je tot 1,6 hertz.
Ik ken het schema van de Bocama verder niet dus ik ga uit van een typische schakeling, maar tenzij je dus een lage impedantie hebt na die koppelcondensator (bijvoorbeeld als de buizen roosterstroom mogen trekken zoals bij hele grote PA versterkers), heeft het geen zin om de condensator zomaar te verhogen.
[Bericht gewijzigd door Ledlover op maandag 7 januari 2019 15:24:09 (30%)
Het was even een rotklusje, de draden waren door de bouwers van de Bocama eerst omgevouwen en daarna gesoldeerd, maar het is gelukt.
Beide grote voedingselco's vervangen door JJ, die passen er net in.
Alle papiercondensators vervangen door MKT's en de cathode-elco's vervangen.
Het is nu in ieder geval weer veilig om hem te laten spelen.
De klank is volgens mij niet veranderd door het vervangen, dus de lage tonen blijven wat magertjes.
Eigenlijk is het wel jammer om de kap er weer op te zetten, zonder kap zag het er wel mooi uit met die gloeiende eindebuizen en gelijkrichter.
Golden Member
Als de toonregeling recht in de nulstand staat zou het goed moeten klinken als er na een bass boost van +12dB nog onvoldoende lage tonen uitkomen zou kunnen doordat de luidsprekers klein of defect zijn of de luisterruimte klein is. E.e.a is te checken door een hoofdtelefoon op de versterker aan te sluiten. Een Bocama buizenamp loopt niet recht tot door tot 20Hz. Dat doet een cheapo transistorversterker meestal wel. De reden is de kleine uitgangstrafo in de buizenamp. Idd wel leuk gezicht die gloeiende pitjes, net zoals die knappende houtvuur app op de TV 