BeO koelpasta?

Ik heb een aantal prachtige oude voedingen gekregen met grote koellichamen.

Afgedankte militaire voedingen.

Maar toen ik ze begon te demonteren, de ouderdom overwegende, kreeg ik een heel slecht gevoel met betrekking tot de koelpasta.

Is hier wellicht een op BeO gebaseerde koelpasta gebruikt?

Hoe kan ik dit vast stellen?

En wat doe ik indien er BeO gebruikt is (of dat er een vermoeden is)?

Arco

Special Member

Je kunt het gewoon eraf vegen met een doekje. BeO is alleen schadelijk in poedervorm (niet in vaste vorm of pasta).
Het kan bijv. vrijkomen als je aan sommige oude vermogenstransistoren gaat zagen en/of vijlen...

Arco - "Simplicity is a prerequisite for reliability" - hard-, firm-, en software ontwikkeling: www.arcovox.com
Tidak Ada

Golden Member

In ieder geval niet eten en/of roken tijdens het werk. Steeds goed je handen wassen met veel water en zeep, na het werken.

BeO is met name gevaarlijk bij inademing van het stof. Dat zal bij koelpasta niet zo snel gebeuren.
BeO stof is enigszins verglijkbaar met asbest; veroorzaker van Mesothelioom berylliose, maar dan moet je het dus inademen.

Be (zuiver metaal en zijn zouten) is wel schadelijk bij inslikken, maar dat doe je toch ook niet met andere koelpasta's?
Ook beryllium-aluminium legeringen zijn schadelijk. Hoe het zit met berylliumkopen (veertjes), weet ik niet.

Rommelige werkplek? In de natuur is wanorde de meest stabiele toestand; de entropie is dan maximaal. Het handhaven van "orde" kost daarom altijd energie. ----> TUBE COLLECTORS ASSOCIATION - †
maartenbakker

Golden Member

Lijkt me sterk dat er BeO in koelpasta van voedingen gebruikt is. Het leger verspilt veel geld, maar ergens kennen ze ook grenzen.

Vaststellen wordt wat lastiger. De pasta is wit neem ik aan?

[Bericht gewijzigd door maartenbakker op zondag 31 maart 2019 23:56:45 (20%)

www.elba-elektro.nl | "The mind is a funny thing. Sometimes it needs a good whack on the side of the head to jar things loose."
Frederick E. Terman

Honourable Member

Ik zou toch handelen alsof er wel BeO in zit. Hoewel het duurder was, werd het toch gebruikt op plaatsen waar het de moeite was.

Zelfs in sommige consumentenproducten kwam het voor, zoals in Wakefield 910 'thermal compound'. Later vervangen door aluminiumoxide, waarna deze compound een beetje uit de gratie viel: 'niet half zo goed als vroeger'. :)

Do a google on Heath SB-230, there are lots of people out there swearing that the "filler material" between the tube and the solid BeO heat spreader was BeO heat sink compound. Maybe one who says it wasn't, but that's the internet for you. My guess is Heathkit called it "filler material" in the SB-230 because they did not want hams to substitute ordinary zinc oxide or aluminum oxide heat sink compound for it when they changed tubes. Other materials would have impaired the thermal transfer between the tube and the spreader block.

Motorola used BeO heat spreader blocks along with BeO compound in many of their handhelds and VHF base stations. It has about 20 times the thermal conductivity of other compounds, which is a compelling reason to use it in high performance applications. For that matter, it is still used extensively today in aerospace and military gear. BeO was considerably more costly than other heat sink compounds, so it was rarely if ever used in consumer goods. Wakefield 910 heat sink compound used to be a popular product that contained BeO, but it is no longer on the market.

Since many heat sink compounds are white, there's no way to tell which ones are BeO just by looking. So unless you know what kind of compound was originally used, best policy is to treat them all with a little bit of respect when you take something electronic apart and clean up any dust or residue with a solvent dampened rag which you then wrap in plastic and discard.

https://antiqueradios.com/forums/viewtopic.php?f=19&t=299881&s…

Keramisch, kalibratie, parasitair: woordenlijst.org

Bij de hoogste echelons elektronische werkplaatsen van de landmacht werd Dow Corning 340 heat sink compound gebruikt.
Dat is gebaseerd op zinkoxide.

Jac

Anoniem

Ik denk dat je je niet al te veel zorgen moet maken.
BeO is zeer duur, en men zal het enkel gebruiken als andere middelen niet afdoende zijn.

30 jaar geleden waren er ook bij ons radar en radiotechnici die bang waren dat koelpasta's Beryllium bevatten, en we hebben het opgevraagd bij de fabrikanten. Geen enkele pasta bevatte BeO, de meesten waren op basis van zinkoxide.

De reden daarvan is dat goed aangebrachte koelpasta na aanspannen slechts een uiterst dun laagje vormt. De warmteweerstand daarvan is hierdoor erg laag en draagt weinig bij tot de totale warmteweerstand.
Het belangrijkste is dat de onregelmatigheden tussen koelvlak en component opgevuld worden met materie,die altijd veel beter warmte geleidt dan ingesloten lucht.

Daardoor is het warmtegeleidingvermogen van de pasta van iets minder belang.

Berylliumoxide wordt gebruikt waar de combinatie van een zeer goede warmtegeleiding en een even goede elektrische isolatie die ook bij hoge frequenties verliesvrij is, primeert.

Je kunt Be niet vergelijken met asbest, zoals aangehaald. Het is veel gevaarlijker en één van de giftigste metalen die er zijn. Ook de meeste verbindingen zijn erg giftig. In legeringen voor veertjes en antimagnetisch gereedschap zowel als in keramische oxidevorm is het onschadelijk, zolang je het niet verspaant.
Dus nooit in zagen, vijlen , boren of slijpen.

BeO in elektronica is vooral terug te vinden in thyristoren voor zeer groot vermogen, in zendtransistors, soms als keramische steun in vermogenbuizen. Een heel zeldzame keer in isolatieplaatjes in plaats van mica en silicone bij koelelementen. Maar dat heb ik nog nooit gezien.
Ook bepaalde vermogenweerstanden en zeker hf dummy's en verzwakkers bevatten dit materiaal.

AL met al denk ik toch dat heel wat amateurs zich over de loop van de jaren hebben blootgesteld aan schadelijke materialen van spullen die ze uit de legerdumps hebben meegesleurd en natuurlijk gedemonteerd en soms opengebroken of geslepen om te kijken wat er in zat.

Beryllium, hafnium , radiumhoudende verf voor verlichte schalen, asbest, selenium, PCB olie in condensatoren en trafo's....enz....
Ik heb meer schrik van een ontplofte zendtransistor dan van koelpasta.

Nooit een juweel voor je vrouw kopen met een smaragd in.
Want dat is een Berylliumaluminiumsilicaatkristal. ;-)

Gezien bijna alle Be verbindingen sterk giftig zijn vraag ik me af of het delven, snijden , slijpen en polijsten van smaragd geen grote risico's inhoudt.

Bedankt voor deze nuchtere en geruststellende antwoorden.

Ik gebruik rubberen handschoenen en ga ze netjes schoon vegen.

Het papier met de restanten kan ik als electronisch afval inleveren.

Deze koellichamen zijn net iets te mooi om zomaar weg te gooien!

Tidak Ada

Golden Member

Ik heb c.a. 50 jaar geleden een TO3 isolatieplaatje gekocht (bij indertijd van Dam Elektronica in Rotterdam). Heftige waarschuwingen op het zakje er vooral niet aan te boren - slijpen - vijlen, inclusief doodshoofd.
Verder he ik in die tijd een TO3 tor van TDK gesloopt, waar wit poeder in zat.

Ik leef nog steeds :)

Rommelige werkplek? In de natuur is wanorde de meest stabiele toestand; de entropie is dan maximaal. Het handhaven van "orde" kost daarom altijd energie. ----> TUBE COLLECTORS ASSOCIATION - †
Anoniem

De juiste beslissing. Er is geen reden om aan te nemen dat die pasta gevaarlijk is, maar voorzichtig zijn is de moeder van de porseleinkast.
Het wemelt tegenwoordig van de onheilsprofeten die het naderend einde voorspellen. Gezond verstand is een betere leidraad dan paniek.

En vooral niet doen als Tidak en alle onbekende onderdelen open slijpen om te zien wat er in zit. Dat is pas onverstandig. Er zit wel eens iets tussen wat echt ongezond is.

[Bericht gewijzigd door Anoniem op donderdag 4 april 2019 22:55:20 (24%)

Op 1 april 2019 18:26:37 schreef grotedikken:
Nooit een juweel voor je vrouw kopen met een smaragd in.
Want dat is een Berylliumaluminiumsilicaatkristal. ;-)

Gezien bijna alle Be verbindingen sterk giftig zijn vraag ik me af of het delven, snijden , slijpen en polijsten van smaragd geen grote risico's inhoudt.

Mijn vrouw is sowieso meer geinteresseerd in diamant, maar er wordt gesteld dat silicaten die Be bevatten ongevaarlijk zijn.

Als analogon kan men dat vergelijken met puur Na en Cl in vergelijking met NaCl.

De pure elementen zijn gruwelijk gevaarlijk, terwijl de verbinding van deze twee elementen enkel gevaarlijk is wanneer deze in te grote hoeveelheden gebruikt wordt.

Anoniem

Op 4 april 2019 22:58:55 schreef ronw:
[...]

Mijn vrouw is sowieso meer geinteresseerd in diamant, maar er wordt gesteld dat silicaten die Be bevatten ongevaarlijk zijn.

Als analogon kan men dat vergelijken met puur Na en Cl in vergelijking met NaCl.

De pure elementen zijn gruwelijk gevaarlijk, terwijl de verbinding van deze twee elementen enkel gevaarlijk is wanneer deze in te grote hoeveelheden gebruikt wordt.

Die vergelijking gaat niet altijd op.
Bariumchloride bestaat uit giftig barium en giftig chloor, maar is op zich ook erg giftig, net als alle bariumverbindingen. Enkel bariumsulfaat is niet gevaarlijk omdat het volkomen onoplosbaar is.
Zo ook voor Beryllium. Smaragd is ook volkomen ongevaarlijk voor dezelfde reden. Maar ik zou er toch niet aan slijpen. Hoe zeker ben je dat het dubbelzout, want het is Berylliumaluminiumsilicaat niet ontleedt door de hoge temperatuur die ontstaat bij het slijpen,of dat ingeademd stof toch niet geheel onschuldig is.
Maar dat van die smaragd was maar een grapje hoor. :-)

Anoniem

Op 4 april 2019 22:50:07 schreef Tidak Ada:
Ik heb c.a. 50 jaar geleden een TO3 tor van TDK gesloopt, waar wit poeder in zat.

Ik leef nog steeds :)

Dat is origineel zeg. Daar had Pablo Escobar vast nog niet aan gedacht. Je leeft nog, maar je neustussenschot zal ondertussen al wel rot zijn zeker? :-)

Thevel

Golden Member

Ik heb 45 jaar geleden regelmatig in een ruimte gewerkt waar op een zaagtafel enorme hoeveelheden asbest platen gezaagd werden (voor de tuinbouw)

Ik leef nog steeds :)

Tidak Ada

Golden Member

Nee, niet opengeslepen maar gedesoldeerd op een kookplaat. Heb er een hybride 32V voedings-IC van gemaakt :)

Wist toen nog niet dat er BeO poeder in die dingen kon zitten....

Dat andere 'witte poeder' was in die tijd nog niet in zwang. Bovendien heb ik mij tot nog toe van dat soort zaken strikt onthouden. En dat wil ik ook zo houden!

[Bericht gewijzigd door Tidak Ada op vrijdag 5 april 2019 11:17:06 (32%)

Rommelige werkplek? In de natuur is wanorde de meest stabiele toestand; de entropie is dan maximaal. Het handhaven van "orde" kost daarom altijd energie. ----> TUBE COLLECTORS ASSOCIATION - †
Anoniem

Ik kan moeilijk geloven dat er los BeO poeder zou in een transistor zitten. De functie daarvan ontgaat me volkomen.
Als het al gebruikt werd is dit steeds in de vorm van een isolerend keramisch plaatje. Ik ken trouwens geen enkele transistor in een TO3 waarvan de collector geisoleerd is van het metalen plaatje.

fripster

Golden Member

@GD: En toch heb ik ook ook wel eens los poeder aangetroffen in een TO3. Waarschijnlijk zat het er in om thermische geleiding te brengen naar de case, maar zeker weten doe ik dat niet. Ook weet ik niet welk materiaal het poeder precies was.

Eens een wirehead,altijd een wirehead.... gopher://fripster.ydns.eu
Arco

Special Member

Je ziet BeO (niet als poeder... ;) ) hoofdzakelijk nog in zwaardere RF transistoren als de MRF137 en BLY89...

Arco - "Simplicity is a prerequisite for reliability" - hard-, firm-, en software ontwikkeling: www.arcovox.com
Anoniem

Op 9 april 2019 15:15:12 schreef fripster:
@GD: En toch heb ik ook ook wel eens los poeder aangetroffen in een TO3. Waarschijnlijk zat het er in om thermische geleiding te brengen naar de case, maar zeker weten doe ik dat niet. Ook weet ik niet welk materiaal het poeder precies was.

Los poeder zou eerder de warmte isoleren, denk je ook niet?
Ik zie geen enkele reden waarom men dat zou doen, en ik heb het ook nog nooit gezien.

Tidak Ada

Golden Member

Ik ben er indertijd later achtergekomen dat het BeO moest zijn geweest middels een waarschuwend artikel in RB of RE, itt wat GD er over schrijft. Klinkt ogenschijnlijk logisch wat hij zegt, maar blijkt in de praktijk toch anders zijn.....

Het was een goudkleurige TO3-achtige germaniumtransistor van TDK. Helaas weet ik na al die jaren het typnummer niet meer. De tor is natuurlijk obsoleet na al die jaren; TDK bestaat overigens ook niet meer.

[Bericht gewijzigd door Tidak Ada op dinsdag 9 april 2019 22:28:44 (31%)

Rommelige werkplek? In de natuur is wanorde de meest stabiele toestand; de entropie is dan maximaal. Het handhaven van "orde" kost daarom altijd energie. ----> TUBE COLLECTORS ASSOCIATION - †
Arco

Special Member

Bij de BLY89 staat het zelfs in de datasheet:

Arco - "Simplicity is a prerequisite for reliability" - hard-, firm-, en software ontwikkeling: www.arcovox.com
Anoniem

Op 9 april 2019 21:26:54 schreef Tidak Ada:
Ik ben er indertijd later achtergekomen dat het BeO moest zijn geweest middels een waarschuwend artikel in RB of RE, itt wat GD er over schrijft. Klinkt ogenschijnlijk logisch wat hij zegt, maar blijkt in de praktijk toch anders zijn.....

Het was een goudkleurige TO3-achtige germaniumtransistor van TDK. Helaas weet ik na al die jaren het typnummer niet meer. De tor is natuurlijk obsoleet na al die jaren; TDK bestaat overigens ook niet meer.

Alhoewel in elektronica geldt: 'Never say never ' heb ik toch sterke bedenkingen met wat je beweert.
Het lijkt me sterk dat je in die tijd al op de hoogte was van het bestaan van dit stofje omdat het haast nergens in gebruikt werd.

Dit dure en niet onschuldige keramiek wordt enkel gebruikt waar gunstige hf eigenschappen gecombineerd moesten worden met hoge isolatiewaarde en goede thermische geleidbaarheid.
Als keramieke plaatjes of isolatiesteuntjes in zendbuizen, , nooit als poeder, wat zinloos zou zijn.

De eerste civiele toepassingen waren halfweg jaren 70 in eindtransistoren voor VHF marifoons op schepen.
Mogelijk zat er ook BeO in de grote vermogen thyristoren voor industriele omvormers zoals in telefooncentrales gebruikt werden.
Maar in een TO3 behuizing???
En dan nog in poedervorm? Het wordt gebruikt als steun of isolerend onderleggertje, niet als vulzand.

Ik vermoed dat je ooit bij het openzagen van een transistor uit nieuwsgierigheid een witte substantie gevonden hebt. Vermoedelijk verpulverd silicone. Sommige oude transistoren waren deels gevuld met een soort siliconevet gemengd met zinkoxide. OC71??
En kort nadien heb je in elektuur een artikeltje over BeO gelezen hebt en foutief de link gelegd. En nu herinner je dit.
Daarmee kom je in dezelfde situatie als de TS die zich afvraagt of koelpasta Beryllium bevat.

Het lijkt mij idd ook niet verstandig om die voedingen op te eten.

Op 10 april 2019 10:57:10 schreef grotedikken:

Ik vermoed dat je ooit bij het openzagen van een transistor uit nieuwsgierigheid een witte substantie gevonden hebt. Vermoedelijk verpulverd silicone. Sommige oude transistoren waren deels gevuld met een soort siliconevet gemengd met zinkoxide. OC71??

de OC71 (en 72) bevat idd siliconevet om thermisch contact te maken tussen de lagentransistor en de behuizing, maar siliconevet droogt niet uit. (het is chemisch zeer stabiel).maw, dat vet ziet er na 70 jaar nog net zo uit als toen.

Tidak Ada

Golden Member

@GD,
die kennis had ik wél.
Ten eerste had ik al kennis van berylliose vanuit mijn opleiding, ten tweede bezat ik een TO3 isolatieplaatje van BeO, dat begeleid werd met een heftige waarschuwing (incl. doodskop en gekruiste beenderen) er niet in te boren, slijpen óf vijlen en ten derde stond er of in RB óf in RE een artikel over BeO-poeder in vermogens transistoren. Dat laatste heb ik niet aan gedacht tijdens de operatie op de kookplaat Ik schrok er dan ook wel van toen ik het poeder zag.
Elektuur las ik niet, dat was voor de kabouters van Luud Schimmelpennink en andere provo's (Wat moet je in Godsnaaam met een 'groendetector'?).
Ik praat over midden jaren 60....

Rommelige werkplek? In de natuur is wanorde de meest stabiele toestand; de entropie is dan maximaal. Het handhaven van "orde" kost daarom altijd energie. ----> TUBE COLLECTORS ASSOCIATION - †