Elektronenbuis word paars!?

Hallo, ik heb vandaag een nieuwe radio die ik ga opknappen. Vandaag de stroom erop gezet. Mij viel op dat de eindversterkerbuis nogal oplicht.. bij andere radio’s is dit niet. Buis nummer is AL4 weet iemand of dit hoort?

Jinny

Golden Member

Eindpenthode, uitzetten en niet meer aanzetten tot je weet wat er mis is.

Hoe doen vrouwen op TV dat toch? Wakker worden met prachtig glanzend haar en mooi gestifte lippen..... Wanneer ik wakker word heb ik een coupe 'Leeg geroofd vogelnest' en een incidenteel straaltje kwijl.. Gaat ook door voor 'Wilt wief' naar horen zeggen
Arco

Special Member

Paars is minder erg als rood, maar ik zou de voedingsspanning opmeten (te hoog?)

Arco - "Simplicity is a prerequisite for reliability" - hard-, firm-, en software ontwikkeling: www.arcovox.com

Staat ie op de juiste netspanning ingesteld?

Verder: heb je de elco's geformeerd of vervangen, en heb je alle papiercondensatoren gemeten en/of vervangen?

Heldere paarse gloed in de buis betekent meestal dat ie niet meer volledig vacuum is, maar het komt ook voor als hij VEEL teveel stroom trekt door een positieve spanning op het rooster. Maar dan zie je ook al gauw de anode rood opgloeien.

Ik neem op kleine schaal reparaties van buizen-elektronica aan voor een heel aardig uurtarief. Interesse? Mail me!

Het lijkt er op dat er nog een restje argon in de buis aanwezig is, dit geeft een paarse gloed.
Deze paarse gloed schijnt meer voor te komen bij power buizen.

Kwikdamp zou ook kunnen, maar dat is toch meer blauwachtig dan paars.

[Bericht gewijzigd door Brainbox op zondag 8 september 2019 18:43:47 (18%)

evelo

Golden Member

Ik ken niet veel van buizen maar de paarse gloed doet mij denken aan de ontlading van een CO2-laserresonator.

Als ik me goed herinner komt dat door excitatie van stikstofatomen.

Dat zou dus kunnen betekenen dat jouw buis niet meer dicht is.

Hubie

Special Member

Vertel is wat meer over die radio(merk en typenr.) lijkt mij een jaren 30-40 apparaat.

maartenbakker

Golden Member

Ik gok op een Philips of eventueel Erres product van ongeveer 1937, maar de datumcode 477 op de luidspreker is niet heel duidelijk leesbaar. Dit type luidspreker komt in mijn bestanden voor in toestellen tussen 1938 en 1940, dus eind 1937 is wel plausibel zeker omdat A-buizen al wat op hun retour waren tegen die tijd.

De paarse gloed bij powerbuizen is wat blauwiger en meer een projectie van electronen. Dit is meer een wolk. Dit doet me aan lucht of gasresten denken, maar kan misschien ook overbelasting zijn.

Als eerste moet je de koppelcondensator en een eventuele condensator aan de uitgangstrafo vervangen en eventuele ontstoor- en ratelcondensatoren losknippen of vervangen.

Dan kun je hem aanzetten of meten. Kans is aanwezig dat de buis nog steeds paars oplicht, dan zitten er gasresten of lucht in. Soms komt dat nog goed als je hem een tijd laat gloeien, maar in principe is de buis dan stuk.

Wat is het type? Schema's zijn van Philips uit de jaren '30 zijn meestal goed te vinden en dan is een nauwkeuriger advies mogelijk.

www.elba-elektro.nl | "The mind is a funny thing. Sometimes it needs a good whack on the side of the head to jar things loose."

Dat klinkt allemaal niet best.... de radio is de Philips mono knop Type Aachen super D 52 AU. Het lijkt mij niet dat er aan de radio geprutst is dus alles nog origineel en 82 jaar oud... Alleen het net snoer heb ik er zelf aan gezet!

[Bericht gewijzigd door User45 op zondag 8 september 2019 19:11:00 (11%)

Net zoals je een antieke auto van voor de oorlog niet probeert te starten zonder controles, doe je dat ook niet met een oude radio. Zo gaan die dingen namelijk stuk.

Test allereerst alle teercondensatoren op lek met een megger of ander soort lektester. Heb je die niet, dan zul je ze een voor een moeten vervangen. De gevolgschade kan groot zijn als je dat niet doet: doorgebrande weerstanden, buizen die in een paar uur helemaal versleten zijn, en zelfs doorgebrande transformatoren als je 'm een tijdje laat spelen.

Het type voedingselco in dit toestel is in sommige gevallen nog bruikbaar voor incidenteel een half uurtje spelen. Als je 'm vaker wil gebruiken, gewoon afkoppelen en onder het chassis een nieuwe plaatsen.
Als je 'm wil proberen te redden, sluit je 'm via een 47K weerstand aan op een hoogspanningsbron. De spanning op de elco moet na een paar uur bijna zo hoog zijn als de spanning op de hoogspanningsbron. Je kan ook de lekstroom meten - 1 a 2mA is toelaatbaar in die ouwe dingen.

Ik neem op kleine schaal reparaties van buizen-elektronica aan voor een heel aardig uurtarief. Interesse? Mail me!
maartenbakker

Golden Member

Mooi toestel, zie je hier minder vaak dan de Nederlandse variant maar het verklaart zowel de letter A op de luidspreker, de buizenbezetting (A in plaats van E) als de aanwezigheid van een Valvobuis op de foto.

De koppelcondensator is 8n, daar mag een moderne C (MKT of MKP) van 10n 400V in. Over de uitgangstrafo zit een 2n, die krijgt het iets zwaarder voor de kiezen en kun je vervangen door een 2n2 630V of 1000V MKP. Als die ceramisch is mag je hem ook gewoon laten zitten, die gaan meestal niet stuk.

Verder essentieel is de 20n condensator over de hoogspanningswikkeling van de voedingstrafo. Die gaat gegarandeerd roken en misschien in kortsluiting. Daar zet je een moderne 22n 1000V MKP in, maar voor nu mag je hem ook weglaten.

https://www.radiomuseum.org/r/philips_aachen_super_d52_d_52.html

schema uit vademecum onderaan pagina: http://www.welt-der-alten-radios.de/ausstellung-roehrenradios-1937-413…

EDIT: voedingselco zal van het natte (klotsende) type zijn. Die mag je ook niet laten zitten zonder aansluiten, gaat namelijk doorrotten en lekken (boorzuur). Je zal hem dus echt leeg moeten maken.

Om deze radio goed spelend te maken, is nog best wat werk nodig. In Nederlandse productie werd bovendien draad gebruikt waar de isolatie spontaan vanaf valt. Met een beetje geluk bij de Duitse niet, maar wel iets om ook naar te kijken en/of te vervangen.

www.elba-elektro.nl | "The mind is a funny thing. Sometimes it needs a good whack on the side of the head to jar things loose."
Hubie

Special Member

Een prachtige radio:https://www.radiomuseum.org/r/philips_aachen_super_d52_d_52.html

Edit: Oeps,Maarten had hem al gepost.

[Bericht gewijzigd door Hubie op zondag 8 september 2019 20:05:02 (18%)

Ik begin met de eindbuis te vervangen door een andere om te kjjken of die niet defect is voordat ik van alles erop nieuw in ga solderen. Weet iemand waar die te verkrijgen zijn? Nummer is AL4

Jinny

Golden Member

Doe het nu andersom, een nieuwe, lees gebruikte, penthode kost je snel 30 Euro.
Met het risico dat die ook niet goed is.
De buis is uit 1936 qua ontwikkeling, dus zo een slordige 80 jaar oud.
Die vind je niet meer nieuw voor twee kwartjes bij ome Ali.

Hoe doen vrouwen op TV dat toch? Wakker worden met prachtig glanzend haar en mooi gestifte lippen..... Wanneer ik wakker word heb ik een coupe 'Leeg geroofd vogelnest' en een incidenteel straaltje kwijl.. Gaat ook door voor 'Wilt wief' naar horen zeggen
Sine

Moderator

Op 9 september 2019 14:27:22 schreef User45:
Ik begin met de eindbuis te vervangen

Slecht begin, bij deze radio mag je zoals mijn voorgangers al schreven er van uit gaan dat er wel het een en ander niet in orde is.

EERST controleren dan pas op spanning zetten!

Ofwel, beste kans dat die AL4 in orde is (getter en gloeidraad lijken nog in orde in ieder geval) maar dat er iets anders te veel stroom door die buis duwt.
Als je dat probleem niet oplost kan dat het einde van het buisje en andere minder makkelijk vervangbare onderdelen betekenen (net of uitgangstrafo)

Het is niet echt rocket science, maar misschien nog wat hoog gegrepen, en zeker geen fix van 5 minuten.

maartenbakker

Golden Member

Die buis gaat geheid weer stuk, in elk geval niet een risico dat je moet willen nemen.

www.elba-elektro.nl | "The mind is a funny thing. Sometimes it needs a good whack on the side of the head to jar things loose."
Sine

Moderator

Die buis is nog (redelijk) vervangbaar, maar de uitgangstrafo kon eens een heel ander probleem worden. En gezien de stroom door die arme AL toch wat hoog lijkt is dat een niet ondenkbaar scenario.

Op 9 september 2019 14:27:22 schreef User45:
Ik begin met de eindbuis te vervangen

Doe dat nu net ff niet als eerste. Controleer of vervang eerst die condensatoren. En 80 jaar oude condensatoren moet je gewoon niet controleren maar meten vervangen. Ze zijn vrijwel zeker defect. Een paars oplichtende buis verteld je al genoeg. Hij kan lek zijn natuurlijk maar waarschijnlijker is een een van de teercondensatoren het probleem. Van proberen gaat je huidige buis stuk en een dure andere oude nieuwe vervanger ook.

maartenbakker

Golden Member

Plus dat je als eerste stap kunt volstaan met 1, misschien 2 condensatoren vervangen en 1 wegknippen. Dat is een stuk minder werk dan een goede buis zoeken en vervangen.

De verkrijgbaarheid valt me nog mee. Wim de Rotte heeft gebruikte geteste AL4 op voorraad voor 6 euro. Toch is het verstandiger om de eerste 6 euro in condensatoren te steken en pas de tweede 6 euro in een buis, om te voorkomen dat je 18 euro + een misschien doorgefikte trafo kwijt bent in plaats van 12 euro. Om het maar even simpel uit te drukken.

[Bericht gewijzigd door maartenbakker op maandag 9 september 2019 15:41:16 (55%)

www.elba-elektro.nl | "The mind is a funny thing. Sometimes it needs a good whack on the side of the head to jar things loose."
Jinny

Golden Member

Uitzetten en niet meer aanzetten tot je weet wat er mis is.
Dat riep ik in de eerste post al.
Geld nog steeds.

Hoe doen vrouwen op TV dat toch? Wakker worden met prachtig glanzend haar en mooi gestifte lippen..... Wanneer ik wakker word heb ik een coupe 'Leeg geroofd vogelnest' en een incidenteel straaltje kwijl.. Gaat ook door voor 'Wilt wief' naar horen zeggen
Schimanski

Golden Member

Een snelle controle, waarbij je de radio niet langdurig aanzet om schade te voorkomen.

Haal de ABC1 en de AL4 buis eruit, zet radio aan en meet spanning op roosteraansluiting van de AL4 (dat is pen 6 v.d. buisvoet). je moet hier 0 Volt meten, meet je meer dan is de koppelcondensator lek. Meet je 0 Volt plaats dan de AL4 terug (niet de ABC1) en zet radio weer aan. Meet spanning over de kathodeweerstand (160 Ohm). Dit moet ongeveer 6 Volt zijn, is dit in orde en blauwt de buis nog steeds dan zijn het gasresten (er is lucht in de buis gekomen). Je kunt proberen de buis los op alleen gloeispanning te zetten (6,3 tot 6,5 Volt) en dan 24 uur te laten gloeien, gasresten worden dan weer gebonden door het getter.

schema
AL4

Voor structureel gebruik moet de radio eerst gerestaureerd worden (slechte condensatoren vervangen, controle op verlopen weerstanden, enz.). Het belangrijkste zijn hierbij de koppelcondensatoren tussen anode van een buis en rooster van de volgende buis. Deze mogen geen DC spanning doorlaten. Een zelfde controle bij de schermrooster ontkoppel C's, maar hier kan een klein beetje lek niet zoveel kwaad als een lekke koppel C.

[Bericht gewijzigd door Schimanski op maandag 9 september 2019 17:28:42 (19%)

What, me worry? // Radiozendamateur - PA2HGJ // Stuff is the junk you keep -- Junk is the stuff you throw away // Tinkeo Ergo Sum

Bedankt voor alle reacties! Vandaag heb ik nog wat verder onderzoek gedaan, daaruit bleek dat er iemand in het verleden van een potmeter 2 draden af heeft gesoldeerd. Ook valt op dat de afstem indicator niet licht geeft. Ook is het wijzerschaalkoortje geknapt. Dat kan allemaal wel verholpen worden alleen, vraag ik me af waarom de draden van de potmeter gesoldeerd zijn. Ik heb wel een tijdje terug de gelijkrichter buis ( AZ1 ) vervangen, de oude brandde niet en ik had er nog één liggen. Verder lijkt de radio wel zenders te ontvangen maar durf hem niet lang aan te laten staan. Iemand een idee waar ik eventueel teerknollen kan kopen? Of worden het dan toch echt moderne condensators :S

Sine

Moderator

Teerknollen krijg je (gelukkig) al zo'n 50 jaar niet meer. Dus dat worden inderdaad andere C-tjes.

Als je goed leest gaf maartenbakker al antwoord welke condensatoren je moet nemen...

En verder nogmaals niet meer aanzetten tot je weet wat er mis is.
Je springt van de hak op de tak, begin nou eerst met alle condensatoren te vervangen en dan kun je verder. Dat kan je dan alweer uitsluiten en zo ga je verder.

A good housewife opens the fridge-door at zero cross point of AC cycle.
Anoniem

Beste user 45, je lijkt me gezien je andere topics over noodverlichting nog echt een over-enthousiaste beginner.
Dit is een radio die je van die leeftijd niet vaak in zo'n goeie staat ziet. Een beetje jammer om te verknoeien door gebrek aan ervaring.
Mijn mening is om die netjes weg te zetten tot je er wat meer van weet. Anders zul je het misschien later beklagen. Er is zat waardeloos spul te verkrijgen waarop je je kunt uitleven om je kennis vergroten.
Tis ongeveer net zo als met old-timer auto's.
Je kunt gerust een oude auto voor weinig kopen en die proberen op te zetten met als hoofddoel meer van de techniek te leren.
Maar een in beginsel waaardevolle oldtimer die je zonder de nodige vaardigheid en gereedschap met lapmiddelen vlugvlug weer rijvaardig wil maken is eeuwig zonde.
Het gaat er dan om om de autenticiteit zo intact mogelijk te bewaren.
Anders doet dit veel van de waarde af. Niemand wil een oldtimer geplamuurd met polyester en voorzien van led koplampen.

Omdat ik aanneem dat je toch zult doorzetten zoals steeds het geval is, wil ik nog even meegeven dat je enorm voorzichtig moet zijn bij het hanteren van de buizen. Het gebeurt niet vaak dat buizen van die ouderdom nog zo'n gave opdruk hebben. Vaak is de verfcoating afgebladderd.
De druk van je vingers kan voldoende zijn om de verf te doen loslaten.
Overigens is die coating er niet voor de sier maar functioneel. Zoek het zelf maar eens op waarvoor die dient.

En echte restaurateurs van oude radios hollen die teerknollen uit en de vervangende moderne condensatoren zijn een stuk kleiner en passen er dan netjes in.

Tenzij het je natuurlijk enkel om de buitenkant van het apparaat te doen is, dan doe je maar op.