Show Your Leuke Radioervaringen

Op 24 oktober 2019 13:28:06 schreef murphy:
Luister dan vandaag (24/10/2019) om 17u UTC eens op 17,2 KHz, dat is net boven het menselijk gehoor, dan ga je de Zweedse machinezender horen in morse.
De zender wordt reeds rond 16u30 UTC opgestart.

https://alexander.n.se

He, bedankt, dat is een leuke pointer. Jammer genoeg zit ik net op een conferentiegesprek op dat moment.

Niet getreurd echter, ik ga het gewoon opnemen

Ik was net even naar mijn spots aan het kijken van gisteren. 11112km op 160m. Wow. Het is wel niet met mijn eigen antenne en hardware, maar dat is toch wel "mijn" record op 160m. Op 40-15m zie het wel meer gebruikelijk, maar grondgolf propagatie voor 11000 km?...

Edit: en dan dit er nog even bijplakken...

Tegelijkertijd Indonesië, Zuid Afrika, Argentinië, en de V.S. open op 15m.

Op 24 oktober 2019 13:28:06 schreef murphy:
... de Zweedse machinezender horen in morse...

https://alexander.n.se

Ik hoorde en zag niks...

En toen kwam de baviaan uit de mouw:

Ja, jammer! Op de video kon je zien dat ze de motor-generator 3x hebben proberen te starten, maar de aanloopstroom was blijkbaar te hoog want de beveiliging klapte er iedere keer uit.

17,2 KHz, dat is net boven het menselijk gehoor

Voor de jonkies zelfs binnen het gehoor... áls we elektromagnetische oren zouden hebben.
(Of SAQ geluidsgolven zou gebruiken.)

Jammer dat het ding niet wilde. Ze zullen het probleem wel oplossen; vrijwilligers en kennis genoeg daar.
Er is zelfs een cursus van twee DVD's: hoe onderhoud, start en stop ik SAQ.

Op 21 oktober 2019 18:25:43 schreef Bert_mc:
[...]

Dat is inderdaad een leuke. Zelf heb ik nooit zulks genoegen gehad.

Wat ik wel een paar keer heb gezien toen ik nog in Finland woonde, is dat langs de greyline soms kleine Braziliaanse en Argentijnse kortegolfstations in de 25 meterband keihard binnen komen. Dat duurt maar een paar minuten, en zendvermogen speelt geen enkele rol, meer dan eens heb ik een station gehoord dat slechts met een kilowatt uitzondt.

Zoiets duurde meestal maar een half uur of drie kwartier en dan was het over.
Toen ik pas zendamateur was ook een verbinding gemaakt met Friesland met 5 Watt op 2 meter.
Als antenne had ik een 9 elements Tonna Yagi en een Stolle rotortje.
De Tonna stond met de achterkant richting Friesland dus ik draai hem 180 graden.
Maakte niets uit in signaalsterkte,atmosferische condities doen niet aan logica.

Vorige week ben ik even met mijn vriendin gaan kamperen. Wij doen dat zo. Autootje gehuurd, opblaasmatras, eten en wat radiospul in de auto gegooid.

Op google maps iets quasi-willekeurig aangeduid, en een uurtje of drie gereden.

Om het niet al te moeilijk te maken heb ik een 2kW inverter die ik voor dit soort toestanden gebruik. Microgolf en waterkoker en zo gaan gewoon mee.

We hadden een mooie afgelegen parkeerplaats in een bos gevonden.

Het was bijna donker en we waren stijf gezeten, dus eerst moest er gewandeld worden.

Hoewel er een repeater redelijk dichtbij was (een paar kilometer) was het muisstil. Geen enkele verbinding mogelijk.

Dat begon niet goed.

To be continued?

Op 14 december 2019 01:28:46 schreef RAAF12:
To be continued?

Je was er snel bij

Het was te laat en te donker om wat antennes de bomen in te gooien, en het bleek dat de parkeerplaats https://goo.gl/maps/v2W5BpNhrGpDut4z5 net in het midden van een vallei lag. Wat nu?

Wat kunnen we dan hier mee aanvangen? Een ~120m warboel aan coax (re-enactment, deze twee foto's zijn van de dag erna feitelijk - stijf bevroren)

Dit lijkt een klusje voor Harold op de grond. In andere woorden, een BOG oftewel Beverage On Ground. Werkt dat ook op sneeuw? Geen idee. Toch proberen.

Aarding? Hebben we niet. Ik heb de auto als tegencapaciteit gebruikt. Die is toch ook een beetje capacitief gekoppeld aan de aarde. Niet? Ik geloofde het zelf eigenlijk niet zo, maar ik ben een optimist.

9:1 unun? Niet bij.

450 terminator? Ook niet bij.

We zullen het maar een "creatieve interpretatie van Beverage noemen"...

Ik test meestal eerst WWVB op 2.5, 5 en 10MHz. Kie kan je ongeveer overal oppikken, met een tandenstoker als antenne. Deze keer echter: niks. Nul. Oeps.

Dan CHU uit Canada https://goo.gl/maps/Yb6QK97c5BdtkykG7 maar geprobeerd. Dat is maar 368km van waar we waren, dus dat zou toch moeten werken, niet?

Dat bleek toch iets te geven.

Maar Harold Houdt van Grondgolven, en toen ik naar de 160m band ging...

...werd ik bedolven onder signalen op de 160m band!!

Als ik alle elektronica in de auto, en voornamelijk de inverter, afkoppel, bleek het echt muis- en muisstil te zijn (radiogewijs).

Ik heb nog nooit eerder zo een drukte op de 160m band gezien. Het was echt een genoegen.

Zo zie je maar. Signaal-ruisverhoudig is wat telt op de lage banden.

Een stuk kabel van 120 of zo meter en geen echte aarding is natuurlijk niet geschikt voor de lange golf, maar ik moest het toch proberen. Dus, overgegaan naar de 630m band, en waarempel... er waren smalbandige signalen te vinden... Zou het?

Ik had gehoopt op een WSPR spot op de 630m band, maar dat was toch iets té optimistisch. Toch zat er iéts. Wat precies weet ik niet.

Na een tijdje gereden te hebben zijn we in Woodstock aangekomen (ja, dát Woodstock), meer specifiek hier https://goo.gl/maps/BEvWUnpJth4PnCNS7

We vonden een nieuwe parkeerplaats die nog niet op de kaart staat.

Deze keer ben ik begonnen met wat vislijnen in de bomen de katapulteren, en ik heb mijn 40m dipool (met balun) vertikaal opgehangen (zoals ik meestal doe).

Het bleek dat deze auto een nette trekontlasting voorzag zonder schade aan de kabel toe te richten.

Ook de Beverage on Ground had ik weer uitgerold

En de 40-meter band was vol met leven! Er was meer achtergrondstoring als op de vorige plaats, maar het signaalniveau was keihard op de 40-meterband.

Hier kan je zien hoe ongelooflijk succesvol de FT8, JT65 en andere Joe Tayor modes zijn.

Nu zou je zeggen dat een antenne, geknipt op 40m, helemaal niet zou werken op een kwart van de frequentie.

Dat liep toch wel even anders. Kijk even naar dit videootje om een indruk te krijgen van hoe het aanvoelde: https://youtu.be/3LEuyco47Bk

De BOG deed het niet zo goed hier. Hij was niet netjes afgerold, maar ik denk dat de nabijheid van de beschaving het probleem was.

Toen ik 's morgens wakker werd, was dat het eerste wat ik zag. Een leuk aanzicht:

Vermits alles nog aangesloten was, en mijn vriendin een stukje ging lopen, kon ik nog even de andere banden uitproberen. 15 meter, hoewel het de derde harmonische is van de 20 meter band, gaf geen kik.

20 meter was wel druk. Hoewel de tweede harmonische niks zou moeten geven, kreeg ik toch vanalles binnen.

Ik had op geen enkele plaats internet, dus ik kon geen spots uploaden, en ik heb sindsdien nog geen tijd gehad om het manueel te doen. Later misschien. Zo zie je maar hoe je met weinig moeite veel lol kan hebben.

Hallo Bert .... misschien kan je volgende week nog eens een poging doen op 17,2 KHz ?

In the morning of Christmas Eve, December 24, we will try to start the old Alexanderson 200 kW transmitter, from 1924 and send out a Christmas message on VLF 17.2 kHz CW. The transmitter will be tuned up from around 08:30 (07:30 UTC)

Geïnspireerd door de lage frequentie van Grimeton heb ik zo'n 10 jaar geleden geprobeerd om deze zender met uitsluitend audio apparatuur + computer te ontvangen. Dat bleek heel goed te lukken. Ik ontving naast Grimeton ook whistlers! Op een binnenstadslocatie.
Het was een heel leuk experiment met positieve uitkomst

Antenne: aperiodische (onafgestemde) raamantenne, 18 meter lang tweelingsnoer, niet afgeschermd, opgehangen in vierkant op het dak. Oriëntatie (voorkeursrichting) n-z.

Invoer: gebalanceerde microfoonkabel 10 meter direct aan de antenne en direct in de mixer.

Versterking: Microfooningang (gebalanceerd) Behringer mengpaneel. Let op dat de microfooningang van de mixer niet overstuurd wordt door de signalen (ook omroep e.d.) die van de antenne komen. (een lowpass filter kan welkom zijn). Ook netbrom en tv-storingen kunnen heel hard zijn.

"Ontvanger": computer geluidskaart. Let ook hier op dat deze kaarten vaak een ingebouwde limiter hebben, om oversturing te voorkomen. Het ingangsniveau van de geluidskaart moet zó laag zijn dat deze beveiliging niet aanspreekt.

Decoderen met software 'Spectrum Lab' Een prachtig programma met oneindig veel mogelijkheden. Met zelfs een aparte instelling voor SAQ!

Op het watervaldisplay van Spectrum Lab, kun je goed zien
dat de zender vóórdat de uitzendingen officieel beginnen
getuned wordt (In dit geval wordt dus de snelheid van de
generator geregeld).

(ik heb er indertijd een artikeltje met meer informatie over gemaakt voor een blad van kg-luisteraars. Wanneer daar belangstelling voor is kan ik die posten)

Wat een leuke fotoserie. En van @TinusTech ook mooi.

een BOG oftewel Beverage On Ground.

Ik heb nog nooit eerder zo een drukte op de 160m band gezien. Het was echt een genoegen.
Zo zie je maar. Signaal-ruisverhoudig is wat telt op de lage banden.

Inderdaad; de signalen mogen gerust klein zijn, de ontvanger versterkt ze wel weer.

Bij de telegrafieverbinding met Nederlands-Indië, via 'Kootwijk', werd bij het ontvangstation te Sambeek (later Meyendel) geëxperimenteerd met verschillende antennes, zoals een draaibare raamantenne en nog vreemdere constructies.
Eén van die antennes was een ondergronds begraven dipool. Het kwam geregeld voor dat dié het beste signaal (met de beste signaal-ruisverhouding) leverde, ook al was het zwak.

Op 14 december 2019 15:26:52 schreef murphy:
Hallo Bert .... misschien kan je volgende week nog eens een poging doen op 17,2 KHz ?

Bedankt, zonder meer. Ik ga dat wel met de WebSDR van UTwente moeten doen, want hier maak ik geen schijn van kans![/quote]

Op 14 december 2019 19:24:47 schreef TinusTech:... Dat bleek heel goed te lukken. Ik ontving naast Grimeton ook whistlers! Op een binnenstadslocatie.

What?! Okee, dat ga ik ook moeten proberen.

Decoderen met software 'Spectrum Lab' Een prachtig programma met oneindig veel mogelijkheden.

Spectrum Lab is gewoonweg fenomenaal.

(ik heb er indertijd een artikeltje met meer informatie over gemaakt voor een blad van kg-luisteraars. Wanneer daar belangstelling voor is kan ik die posten)

Ja. Zonder meer, dat wil ik absoluut zien. Bedankt voor de suggestie.

Op 15 december 2019 00:44:47 schreef Frederick E. Terman:Bij de telegrafieverbinding met Nederlands-Indië, via 'Kootwijk', werd bij het ontvangstation te Sambeek (later Meyendel) geëxperimenteerd met verschillende antennes, zoals een draaibare raamantenne en nog vreemdere constructies.
Eén van die antennes was een ondergronds begraven dipool. Het kwam geregeld voor dat dié het beste signaal (met de beste signaal-ruisverhouding) leverde, ook al was het zwak.

Hé..? Begraven dipool? Welke frequentie was dat?

Nog even een paar foto's bijdragen: in het appartement van een kennis met uitzicht op Manhattan, heb ik even een gelakt koperdraadje door het gaas van het metalen insektenraam gestoken, en het raam zelf als aarding gebruikt. Dit aangesloten op een NooElec RTL-SDR stickje.

Hier is een dermate overdaad aan signaal dat alles weer veel moeilijker wordt. Je kan de Empire State Building zien, met een heleboel TV- en radiozenders erop, en dat is lang niet het enige in line of sight. Met gain helemaal dichtgedraaid valt er nog niet veel te beleven. Radio en TV komen binnen aan -10dBm. De ruisvloer danst soms 30dB op en neer.

UHF trunked diensten komen keihard binnen, en dat zal ook wel moeten om door de soep van broadcast en andere dingen heen te geraken.

Een arm's race in geval van radio werkt niet, iedereen wordt doof.

Op 16 december 2019 18:44:22 schreef Bert_mc:
Hé..? Begraven dipool? Welke frequentie was dat?

De verbinding tussen Kootwijk/Sambeek enerzijds en Bandung (Malabar)/Rantja Ekek anderzijds was op de lange golf. Kootwijk kon, als ik me goed herinner, werken op 24, 36 of eventueel 48 kHz. Malabar zal op dezelfde frequenties hebben gewerkt.
Uit een beschrijving van Sambeek, geopend in 1919:

Een zeer eigenaardigen antenne-vorm vertegenwoordigen de zg. aarddraden, omtrent welker gebruik in ons land in het bijzonder door den heer A.E. Vlug is geëxperimenteerd. Men kan n.l. draden, geheel in den grond begraven, zelfs beneden het grondwater, als antenne bezigen. Het kunnen zorgvuldig geïsoleerde draden zijn, die als antenne worden gebruikt, met een aardverbinding aan de andere zijde van het toestel, maar de heer Vlug bezigde bij voorkeur blanken draad, één in de eene richting als antenne en één in de andere richting als tegencapaciteit. Voor lange golven kunnen de draden met voordeel honderden meters lang worden gekozen. [...]
Met expresselijk aangelegde, lange aarddraden is weliswaar de ontvangst zwakker dan die op een even uitgestrekte antenne zou wezen, maar de luchtstoringen zijn op aarddraden nog meer verzwakt en de neembaarheid der tekens van het Indische station Bandoeng is bijv. te Sambeek geregeld beter gebleken op de aarddraden dan zelfs op de V-antenne.
Theoretisch kan de antenne-werking van aarddraden nog niet als geheel opgehelderd gelden.

We zijn nu precies honderd jaar verder (feestje!), en de werking is inmiddels afdoende verklaard, o.a. uit het werk van Sommerfeld/Zenneck, Norton en Van der Pol. In antennesimulators kom je onder 'Ground' de naam van Sommerfeld nog tegen als één van de keuzemogelijkheden voor de berekeningen (andere zijn bijv. 'Quick ground' en 'Ideal ground', die minder rekencapaciteit vragen).

Op 16 december 2019 19:20:56 schreef Frederick E. Terman:
[...]...
We zijn nu precies honderd jaar verder (feestje!), en de werking is inmiddels afdoende verklaard, o.a. uit het werk van Sommerfeld/Zenneck, Norton en Van der Pol.

Nu moest ik uiteraard hier achteraan gaan. De papers van Zenneck en Van der Pol kon ik niet gratis vinden, maar wel een aantal andere die ook het lezen waard zijn:

Van der Pol "Über die Ausbreitung elektromagnetischer Wellen über eine ebene Erde" (het is Godgeklaagd dat in 2019 een publisher het lef heeft om $42 te vragen voor een paper uit 1930, maar dit terzijde):
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/andp.19303980302

Zenneck "Die Ausbreitung ebener elektromagnetischer Wellen längs eines geschichteten Leiters, besonders in den Fällen der drahtlosen Telegraphie" (van hetzelfde laken een broek)
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/andp.19083321103

Norton: "The physical reality of space and surface waves in the radiation field of radio antennas":
http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.205.5378&rep=rep1&type=pdf

Reinhold Rüdenberg "Aussendung und Empfang elektrischer Wellen"
http://libarch.nmu.org.ua/bitstream/handle/GenofondUA/638/057e86100446…

Burrows "The surface wave in radio propagation over plane earth"
http://wi-tap.energy/wp-content/uploads/2016/02/Burrows-1937-Surface-w…

Fritsch "Propagation of Radiofrequency Electromagnetic Fields Geological Conductors"
https://nvlpubs.nist.gov/nistpubs/jres/67D/jresv67Dn2p161_A1b.pdf

Op 16 december 2019 19:20:56 schreef Frederick E. Terman:
[...]...Men kan n.l. draden, geheel in den grond begraven, zelfs beneden het grondwater, als antenne bezigen.

Om de een of andere reden vind ik dat archaïsme erg goed klinken. Het bezigen van draden als antenne.

Op 16 december 2019 19:20:56 schreef Frederick E. Terman:
[...]... maar de heer Vlug bezigde bij voorkeur blanken draad...

Ik probeer dit in mijn kop te krijgen. Iets wat honderd jaar geleden al begrepen werd moet toch makkelijk te doen zijn voor ons, met Google en dergelijke aan onze vingertoppen...!

Werkt de antenne dan feitelijk als transmissielijn, met "distributed capacitance and inductance", want hoe kan dit anders tot antennestroom leiden met al die capaciteit van de aarde zo dichtbij? Het principe van de Beverage is anders, waarbij het golffront loodrecht op de antenne zelf staat, maar dit kan niet het geval zijn voor een begraven dipool.

Nu ga ik dit even aan de kant moeten zetten, want anders krijg ik vandaag niks gedaan. Werk en zo.

Hé, geweldige url-vangst heb je daar! Nu moet ík weer aan het studeren.

Hoe meer je leest, hoe meer je je realiseert dat je eingelijk niks weet.

Hoewel inhoudsgewijs waarschijnlijk slechts indirect gelinkt, dacht ik van maar even te beginnen met de geologische paper, om iets te kunnen snappen van het Sambeek verhaal. Maar nu ben ik nog verder van huis

Ook: dit is één van die experimenten waarvan ik niet had verwacht dat iemand ze zou doen, maar achteraf .. "ja uiteraard".

En, wat me eigenlijk nog het meest verbaasde, is een paper uit Bell Labs uit 1937 (!) die ...

... SI units gebruikt.

Oh, ja, maar dat klopt hoor. Wetenschappelijk werk in de USA is eigenlijk altijd metrisch geweest. Hier bijvoorbeeld uit Radio Engineering van Terman (4e druk, 1947) (en dat is dan nog voor 'gewone' mensen geschreven ):

Wat die 'aarddraden'-antenne betreft, die begrepen ze honderd jaar geleden juist nog niet helemaal. Maar voor zover ik het snap, is het eigenlijk niet veel anders dan bij de Beverage-antenne.
Het golffront, in principe verticaal gepolariseerd, zou eigenlijk niets moeten induceren in de horizontale Beverage. Maar door verliezen en faseverschuiving in de grond wordt de veldvector in de grond elliptisch in plaats van zuiver verticaal; er komt dus een horizontale component bij - de amateur zegt: 'het golffront gaat voorover hangen' -, en die wordt wél opgepikt door de draad.
Dat signaal is natuurlijk enorm zwak, afhankelijk van de indringdiepte, maar op lage frequenties (en vooral op 24 kHz en zo) is het nog te doen, zelfs met een draadhoogte van nul of zelfs negatief. En hoewel Kootwijk een machinezender was, en Malabar een boogzender, werd er al wel elektronisch versterkt in de ontvangers, zodat zwakke signalen niet erg waren.

De 'V-antenne', in hetzelfde artikel genoemd, brengt zendamateurs weleens in de war. Bij een dipool, ook een V-dipool, denken wij altijd aan horizontale polarisatie met een maximum dwars op de draad. In die richting ontstaat dus ook geen grondgolf; alleen een ruimtegolf.
Maar veel amateurs weten ook wel dat een V-dipool ('inverted V') ook in de langsrichting straalt, met verticale polarisatie (en in tussenliggende richtingen natuurlijk met gemengde polarisatie. Een simulator als 4NEC2 of MMANA maakt veel duidelijk).
De V-antenne te Sambeek liep in de richting van de lijn Sambeek-Bandoeng, en ontving dus de verticaal gepolariseerde golven van Bandoeng (Malabar).

F.E.T, : ik wist niet dat je al ZO oud was

Op 18 december 2019 14:15:53 schreef Frederick E. Terman:... Radio Engineering van Terman (4e druk, 1947) (en dat is dan nog voor 'gewone' mensen geschreven ):

Dat boek heb ik ook nog, een vroegere editie zelfs nog als ik me niet vergis. Jammer genoeg ligt het erg ver van hier.

Wat die 'aarddraden'-antenne betreft, die begrepen ze honderd jaar geleden juist nog niet helemaal. Maar voor zover ik het snap, is het eigenlijk niet veel anders dan bij de Beverage-antenne.
Het golffront, in principe verticaal gepolariseerd, zou eigenlijk niets moeten induceren in de horizontale Beverage.

Vandaar mijn vraag.

Maar door verliezen en faseverschuiving in de grond wordt de veldvector in de grond elliptisch in plaats van zuiver verticaal; er komt dus een horizontale component bij - de amateur zegt: 'het golffront gaat voorover hangen' -, en die wordt wél opgepikt door de draad.

Hmmm. Maar is dan dat elliptische effect niet symmetrisch, beïnvloedt het beide armen gelijk, en de som als dusdanig nul?

werd er al wel elektronisch versterkt in de ontvangers, zodat zwakke signalen niet erg waren.

Ook dat moet interessant zijn - het bekomen van een versterker 100 jaar geleden met een bruikbare ruisfaktor.

Maar veel amateurs weten ook wel dat een V-dipool ('inverted V') ook in de langsrichting straalt

Weten is niet begrijpen. Ik wist dat ook wel maar had er niet bij stilgestaan.

Een simulator als 4NEC2 of MMANA maakt veel duidelijk.

Ik heb nog nooit met een antennesimulator op enig niveau gespeeld. Het is tijd

De V-antenne te Sambeek liep in de richting van de lijn Sambeek-Bandoeng, en ontving dus de verticaal gepolariseerde golven van Bandoeng (Malabar).

Dat deed me dan mezelf afvragen... De begraven dipool dan misschien ook?

Ik vond daarnet nog wat foto's van November van mijn reis naar het Westen, ik kom er wel een keer per maand ongeveer.

Mijn antennelanceerplatform is een katapult, een steentje en een vislijn.

Wat losse draad en kabel, wat coax, en dan een paar stukken draad op resonantie was alles wat ik bij had.

Dit is in Mill Valley met uitzicht op de Stille Oceaan, meer specifiek hier https://goo.gl/maps/3u9bUAyYSePLnyKY9

De aarding is een combinatie van de afrastering, de auto en wat afgerolde kabels.

En dit is wanneer zo een klein VNAtje leuk van pas komt:

6.5MHz, dat was toevallig de resonantiefrequentie. Ik had geen tijd om te knippen die dag, dus ik moest roeien met de riemen die ik had.

Dus maar even rond die frequentie rondgeneuzeld. Deze chirps kom ik trouwens regelmatig tegen, maar ik heb er geen idee van wat ze zijn. Ik moet eens in de FCC en signalwiki gaan rondneuzelen.

Aan de Stille Oceaan vind je natuurlijk mensen die weerkaarten nodig hebben, en bijgevolg liep ik tegen een vlijmscherpe weerfax aan:

En de antenne was niet al te ver van de 40 meterband, dus ben ik even gaan kijken:

Voor diegenen die het zich afvragen, ik heb al een jaar of tien een SDR-IQ ontvanger. Dat ding is gewoon zijn geld in goud waard. Ik gebruik hem altijd en overal.

Rond 6.6MHz vond ik USB voice (weerberichten)

En rond 10MHz Luchtvaartbeheer met selcal biepjes, die je netjes op het spectrum kan zien:

Gedecodeerd geeft dat:

Nu we toch met de luchtvaart bezig zijn, ben ik maar even de HFDL berichten gaan nakijken.

Dit is een typisch HFDL bericht:

Sommige HFDL berichten hebben ook positiegegevens. De zwarte en rode vierkante dots geven de positie van de vliegtuigen weer.

Dit is een soort long-range ADS-B. Zonder enige moeite liep ik al aan tegen een vliegtuig van 5000km verder.

En daarna was het inpakken geblazen, want de draden willen niet altijd gewillig uit het struikgewas...