Foxhole radio - geen ontvangst

Ik open deze thread omdat ik een vraag heb over het volgende.
Voor een projectje van school ben ik bezig met een foxhole radio. Dat is een radio zoals de Amerikaanse G.I.'s gebruikten in hun schuttersputje tijdens WOII.
Ik heb daar het een en ander over gelezen en uiteindelijk een schema gekozen wat ik heb nagebouwd.
https://i1.wp.com/cdn.makezine.com/uploads/2007/09/sany0053-1.jpg
Schema
https://i.imgur.com/lLc7E08.jpg

Voor zover ik kan zien, klopt mijn bouwsel met het schema. Punt is alleen dat ik helemaal niks ontvang, zelfs geen ruis.
De aarde heb ik verbonden met de radiator. Als antenne gebruik ik een stuk fasedraad met isolatie eromheen van 10 m. lengte dat ik via het raam naar de boom buiten heb geleid.
Het aantal windingen is volgens mij 120, zoals voorgeschreven, maar gezien de dunne draad en afleiding tijdens het winden ben ik daar niet 100% zeker van.

Voor de schakeling heb je in elk geval een kristal oortelefoontje nodig. De bekende magnetische exemplaren hebben een veel te lage impedantie. Er vindt geen enkele versterking plaats. De detector werkt niet met alle scheermesjes. Er moet een of ander oxidelaagje aanwezig zijn, dat samen met de koolstofstift van het potlood een soort diode vormt. Houdt er rekening mee, dat het ontvangertje alleen goed werkt in de buurt van een zender. Bovendien is er geen sprake van een resonantiekring, waardoor de antenne-energie niet wordt opgeslingerd en de selectiviteit erg gering is. Je zou eerst eens kunnen proberen, of je wel wat ontvangt met een germanium diode of een moderne schottkey diode.

Hugo Welther

Moderator

Grappig. Ooit in de jaren 50 ook zo begonnen.
Wat voor oortelefoontje? Als dat een kristaltype is, moet er sowieso een weerstandje over de aansluitingen, 470k tot 680k.

Een scheermes detector is proberen en priegelen tot je wat hoort. Al
denk ik dat de huidige scheermesjes niet meer voldoen. Was vroeger oud zonder verflaagje Gillette.

Probeer het eerst eens met een germanium diode of een Schottky diode.
Daarnaast zijn er geen Nederlandse MG radio stations meer. In de avond en nacht moeten er wel wat Europese zijn te ontvangen al zal er van enige selectiviteit geen sprake zijn.

Het enige dat tussen jou en je doel staat is alles wat jij jezelf verteld dat je het niet kan.

Aanvulling: ik maak gebruik van een kristaloortje inderdaad.
Wat betreft je opmerking over de germanium diode: waar zou ik die dan in de schakeling moeten plaatsen?
Van het scheermesje ben ik me bewust, maar ik had nog een authentiek Gilette Blue in een oude kist van mijn opa gevonden, dus dat moet goed zitten.

Frederick E. Terman

Honourable Member

Als je oortelefoon lijkt op het plaatje, dan is het een kristaltelefoontje. Die zijn prima, maar je MOET er een weerstandje overheen schakelen. De waarde is niet kritisch, 100 kilo-ohm is ook prima.

(uitleg: zonder weerstand laadt de capaciteit van het kristal zich wel op, maar de lading kan niet meer weg. Het trilplaatje zal dus één kant op buigen, maar daarna niet meer kunnen trillen.)

Een ander probleem is de afstemming. Die hangt af van de spoel en van de afstemcapaciteit. Maar jouw enige afstemcapaciteit is de capaciteit van de antennedraad. Een station kiezen zal dus moeten door de spoel te veranderen, bijvoorbeeld door een glijcontact over een blankgemaakte baan over de windingen.

Je moet dus een beetje geluk hebben om inderdaad een zender 'tegen te komen'. En dan moet tegelijkertijd je detector op een gevoelig punt staan. Het is lastig dat tegelijk voor elkaar te hebben.
Persoonlijk zou ik daarom de detector eerst vervangen door een gewone kristaldiode, een OA79 of OA85, of AA119, of zoiets. Heb je dan ontvangst van een station, dan zet je daarna de 'historische' detector weer terug om die te gaan proberen.

Waar zit je ongeveer, of anders gezegd: welk station denk je te zullen ontvangen? Ik kan eventueel nog wel wat rekenen aan die spoel, als je daarvan de dikte en lengte nog wilt geven.

(e: wow, allemaal tegelijk zitten tikken! Nu ja, de antwoorden kloppen in elk geval met elkaar, gelukkig. :))

Keramisch, kalibratie, parasitair: woordenlijst.org

Op 29 december 2019 15:19:50 schreef Gilles1972:
Aanvulling: ik maak gebruik van een kristaloortje inderdaad.
Wat betreft je opmerking over de germanium diode: waar zou ik die dan in de schakeling moeten plaatsen?
Van het scheermesje ben ik me bewust, maar ik had nog een authentiek Gilette Blue in een oude kist van mijn opa gevonden, dus dat moet goed zitten.

De diode komt in plaats van de combinatie scheermesje/potlood. De richting maakt niet uit. Een weerstandje zoals is voorgesteld in een andere bijdrage kun je maken door met het potlood een flinke potloodstreep te zetten, die contact maakt met de twee aansluitpunten van het telefoontje.
Een experiment kun je ook doen met de Jampot ontvanger uit Radio Blan.
Een alternatief vindt je hier.
https://pa1bm.nl/images/PDF/Jampot-ontvanger.pdf

Die draad waarmee je de spoel gewikkeld hebt he, is dat geïsoleerd draad? Met een laklaag dus? Of blank koper?

"We cannot solve our problems with the same thinking we used when we created them" - Albert Einstein

Bedankt voor de aanvullingen. Het moge duidelijk zijn, ik zit een beetje buiten mijn eigen kennisgebied te rommelen. Juist de reden dat ik voor dit projectje heb gekozen.

Ik heb een germaniumdiode liggen. Het draad is gelakt en ik heb op de contactpunten het laklaagje weggeschuurd.

Wat afstemming betreft tast ik in het duister. Ik heb wat dat betreft (nog) geen idee waar ik mee bezig ben.

Ik rommel nog even verder, meld me vast morgen weer voor een update.

Hubie

Special Member

Anders even een glijcontact maken(zoals Fet al voorstelde)

Of op een paar plekken op de spoel de draad blank krabben en daar een aftakking aan solderen.

RAAF12

Golden Member

120 windingen lijkt mij veel als de LC verhouding ongunstig is heb je een lage Q dus weinig opslingering. In denk (losse pols) dat die niet in de MG band zit. Heb je een dipper of iets anders wat HF doet?
edit: geen afstem C. Dit is een erg basaal schema met een loper over de spoel. Voor onderwijsdoeleinden zoals het plan is wordt het moeilijk te reproduceren in een klaslokaal. Dan is een jampotontvanger een stuk eenvoudiger...

[Bericht gewijzigd door RAAF12 op zondag 29 december 2019 16:33:18 (25%)

TS, wat is precies je doel van deze ontvanger? Heeft het met de komende herdenkingen te maken, en wil je daarom precies deze uitvoering maken? Als dat namelijk niet het geval is, kun je (m.i.) beter een "echte" kristalontvanger maken met een afgestemde kring en een germaniumdiode. Dan haal je wat onvoorspelbare factoren eruit en is het in de klas toch interessant genoeg.

"We cannot solve our problems with the same thinking we used when we created them" - Albert Einstein

Dat is een radio zoals de Amerikaanse G.I.'s gebruikten in hun schuttersputje tijdens WOII.

Is dit werkelijk waar? Met WO11 waren ze toch wel iets verder met de radiotechniek? Het lijkt me ook een best lastige zaak om tot je knieën in de prut te gaan prutsen met een potlood en een scheermes. In dit geval was het echt geen wonder dat de slag om Arnhem mislukte.

Was dit niet eerder iets in de eerste wereld oorlog?

maartenbakker

Golden Member

Een redelijk bedrijfszekere oplossing is om een eigen zendertje te gebruiken om er zeker van te zijn dat er iets in de lucht zit dat je kunt ontvangen. Zeker als je de schakeling wilt gaan demonstreren. Voor extra effect kun je opnames van radio Oranje uitzenden.

Het "ottozendertje" (PLL AM modulator) van het buurforum (Nederlands Forum voor Oude Radio's) is het meest nabouwzeker. Dit kun je vinden op https://www.nfor.nl/radioforumservice/index.php?p=artikelen&sub=ar…

Er worden ook bouwkitjes voor aangeboden door derde partijen, zoals https://www.amateurradioshop.nl/webshop/bouwkits/hf/detail/41/am-pll-m… of even vragen aan reneke op het transistorforum www.transistorforum.nl of hij nog wat heeft liggen.

www.elba-elektro.nl | "The mind is a funny thing. Sometimes it needs a good whack on the side of the head to jar things loose."
maartenbakker

Golden Member

Op 29 december 2019 16:42:01 schreef Ex-fietser:
[...]

Is dit werkelijk waar? Met WO11 waren ze toch wel iets verder met de radiotechniek? Het lijkt me ook een best lastige zaak om tot je knieën in de prut te gaan prutsen met een potlood en een scheermes. In dit geval was het echt geen wonder dat de slag om Arnhem mislukte.

Was dit niet eerder iets in de eerste wereld oorlog?

Schuttersputjes is wat overdreven, daar was gewoon communicatie-apparatuur voor. Soldaten kunnen dit gebruikt hebben om in hun vrije tijd naar lokale zenders te luisteren. Dit ontvangstprincipe zal in WOII wel voor serieuze dingen gebruikt zijn, maar dan op plaatsen waar geen reguliere ontvangers aanwezig konden en mochten zijn, zoals in krijsgevangenenkampen en concentratiekampen of door burgers thuis om naar geallieerde uitzendingen te luisteren.

www.elba-elektro.nl | "The mind is a funny thing. Sometimes it needs a good whack on the side of the head to jar things loose."
Frederick E. Terman

Honourable Member

Toch WO-2 blijkbaar. Maar het ging dus meer om knutsels van individuele soldaten 'for entertainment purposes'; dit was natuurlijk niet de apparatuur van de radiotent. :)
Het Wiki-artikel is wel informatief:
https://en.wikipedia.org/wiki/Foxhole_radio

Omdat alle 'cats whisker'-ontvangers het probleem hadden dat álles tegelijk goed moest staan (afstemming én detectorcontact) had je ook wel 'buzzers', gewoon een elektrische zoemer die flink vonkte, zodat je op elke frequentie wel een signaal had. Met de buzzer in bedrijf kon je dus je detector net zolang friemelen tot het buzzergeluid zo hard mogelijk in de telefoon klonk.
Daarna zette je de buzzer weer uit en kon je met de afstemming gaan experimenteren.

Keramisch, kalibratie, parasitair: woordenlijst.org

Bouw deze eerst even: https://www.circuitsonline.net/schakelingen/35/hf/kristal-radio.html

Als je die werkend hebt, dan kan je gaan experimenteren met 'onbekende' detectors zoals het scheermesje.
Het kan tegenwoordig lastig zijn om er wat mee te horen, maar met 20m draad als antenne, haalde ik naast de destijds nog zendende nederlandse zenders, ook enkele engelse en soms 'n duitse zender binnen.

Het is mogelijk dat je ontvanger nu al werkt, maar dat ie op de verkeerde frequentie is afgestemd. Je hebt immers geen afstemcondensator of glijspoel om 'm ergens op af te stemmen, en je vertrouwt op de antennecapaciteit om uberhaupt een afgestemde kring te vormen.

Ik neem op kleine schaal reparaties van buizen-elektronica aan voor een heel aardig uurtarief. Interesse? Mail me!
bprosman

Golden Member

Wat ik me van mijn "Kristalradioknutsels" nog kan herinneren was dat een echte goede aarde wel cruciaal was.

De jongere generatie loopt veel te vaak zijn PIC achterna.
fred101

Golden Member

https://www.pa4tim.nl/?p=1448
Dat is een verslag man mijn best gelukte kristal ontvanger.
Het tweede deel daarvan was een experiment met allerlei detectors. Ik heb allerlei muntjes, steenkool en allerlei halfgeleiders gebruikt.

Het probleem hier was toen dat radio Maria hier in de buurt zit (zat ? ) waardoor het moeilijk was om zo ongeveer op de hele MG iets anders te ontvangen.

Ik gebruikte wel een langere antenne

www.pa4tim.nl, www.schneiderelectronicsrepair.nl, Reparatie van meet- en calibratie apparatuur, ook maritieme en industriele PCBs

Bedankt voor alle reacties. Ik heb inderdaad besloten terug te gaan naar de tekentafel en een nieuw en verbeterd ontwerp te proberen. Daar moet ik wel even nieuw koperdraad etc voor bestellen. Update volgt dus later.

Google maar eens op "kristal ontvanger" o.a. pionier 1 van philips. De oude garde kent ie allemaal.

[Bericht gewijzigd door BenI2C op maandag 30 december 2019 15:07:43 (43%)

Op 30 december 2019 14:05:55 schreef Gilles1972:
Daar moet ik wel even nieuw koperdraad etc voor bestellen...

Hoezo dat? Je kunt die spoel vrijwel zeker gewoon weer gebruiken, misschien zelfs wel met dezelfde windingen. Je hebt alleen een variabele C nodig en een Ge diode. De rest heb je al.

o.a. pionier 1 van philips. De oude garde kent ie allemaal.

Pfew, daar hoor ik dan gelukkig nog niet bij O-)

[Bericht gewijzigd door flipflop op maandag 30 december 2019 15:44:05 (16%)

"We cannot solve our problems with the same thinking we used when we created them" - Albert Einstein
bprosman

Golden Member

Was dit weekend aan het opruimen en kwam dit tegen. Volgens mij ooit eens in Rosmalen meegenomen. Ligt al jaren in de kast.

Kristalradio PE1DZX LowRes.pdf

De jongere generatie loopt veel te vaak zijn PIC achterna.
fred101

Golden Member

Dat was ook mijn eerste. Ik heb hem destijds bij de verkoper zelf opgehaald.
Ik vond het best leuk om dat soort dingen te proberen. Het had wat magisch, Je sluit wat dingen aan en zonder batterij ontvang je toch wat. (tot je weet hoe het werkt natuurlijk en je er zo ongeveer het maximale eruit hebt gehaald. Die in mijn link heb ik toen samen met zweetvoetje (ook destijds heel veel op CO) gemaakt waarbij we helemaal los zijn gegaan het ding zo goed mogelijk te krijgen en er zoveel mogelijk aan te meten.

Het mooiste vond ik toen de "standby ontvanger", een schema wat FET ergens had opgeduikeld en zonder batterijen met een actieve transistor werkte en zoveel herrie maakte dat ik een potmeter moest gebruiken om het volume te dempen. Het leuke was dat bijna iedereen nog steeds zat te schrijven waarom het gewoon niet kon werken terwijl ik er hier al lang naar zat te luisteren ;-)

TS als je dit soort dingen leuk vind dan is er aardig wat leesvoer in het "jongens radio" topic, een topic van wat COers die onder leiding van de grote Hellehond (De helaas overleden FAS Sterrenburg) hier de boel onveilig hebben gemaakt. https://www.circuitsonline.net/forum/view/48065/1#highlight=0+anno+jon… Deel 1 van de 11 dus meer dan 300 paginas leesplezier :-)
https://www.circuitsonline.net/forum/view/43939 dit was de echte start

www.pa4tim.nl, www.schneiderelectronicsrepair.nl, Reparatie van meet- en calibratie apparatuur, ook maritieme en industriele PCBs
Anoniem

Een soldaat had doorgaans wel een scheermesje bij, in elk geval zal een GI op missie geen rolletje gelakt koperdraad en een oortelefoontje op zak gehad hebben tijdens WWII.

Dat foxholeradioverhaal is gewoon een broodje aap.Het kan na veel experimenteren wel werken, en het zal wel een enkele keer gebouwd zijn, maar de anecdotische waarde heeft het verhaal een beetje over het paard getild.

Je zwakke punt is niet de spoel, maar je detector.
Een diode maken is slechts mogelijk via een zeer complex procedé in een fabriek.

Met geschikt materiaal kun je evenwel een tijdelijke sporadische detector maken .
Zo'n materiaal is galenietkristal.
Als je met een naald over het oppervlak krast kun je met wat geluk tijdelijk een puntcontactdiode realiseren na heel lang proberen.
Zo deed men het in de begin jaren van de radio. Niet met scheermesjes.
Had dat gewerkt, zou men het moeilijk verkrijgbare mineraal niet nodig gehad hebben.
Een geoxideerd scheermesje is al heel wat minder geschikt. Ijzeroxide is geen halfgeleider. Dus denk niet dat je meteen resultaat zult hebben. Je moet gewoon geduld hebben en blijven aftasten tot je een geschikte plaats op het scheermesje gevonden hebt.

Het is geen kwestie van enkel contact maken, maar een plaats vinden waar per toeval een P/N overgang ontstaat.
Je scheermesje lijkt niet eens geoxideerd, en geleidt dat zwarte oppervlak wel? En zelfs geoxideerd heb ik mn twijfels. Wat losse roest is nog lang geen haematiet.
Ik zie dat je een paperclip in een potlood gewrongen hebt.
Maakt die wel contact en ie de koolstift inwendig niet gebroken? Als het geen contact maakt lukt het natuurlijk ook niet. Toch even doormeten.