Foxhole radio - geen ontvangst

rob007

Yarr, Matey!

Heb je misschien een universeel metertje?
Doe ff je contacten nameten kan nooit geen kwaad.

VrGr Rob

Als ik je erger, lees en schrijf hier dan niet?
Frederick E. Terman

Honourable Member

Voor een broodje aap is er toch nog redelijk veel van gedocumenteerd. Het lastigste lijkt mij de hoofdtelefoon te zijn, maar aan de andere kant waren veel huistelefooncentrales ermee uitgerust, dus zolang je geen hypergevoelige zocht waren ze wel te vinden, zeker in het leger.

Wat die spoel betreft: de lol is juist, dat de meest 'pure' foxhole ontvanger helemaal geen spoel had. Alleen antenne, aarde, detector en hoofdtelefoon. Je hoorde dus gewoon het hardste station; het werkte ook alleen doordat de foxhole in kwestie dicht bij een radiostation gelegen was.

Het filmpje behorende bij het schema van @TS

Wiki
(e: Lees ook de Japanse versie van dit Wiki-stukje (klik linksonder op de Japanse karakters). Dat gaat best met 'Pagina vertalen'. Er staat leuke extra informatie in, o.a. over welke programma's er beluisterd werden.)

Keramisch, kalibratie, parasitair: woordenlijst.org
bprosman

Golden Member

Je scheermesje lijkt niet eens geoxideerd

De meeste moderne mesjes hebben een Teflon coating.
(Tenminste, daat staat op die van mij :+).

De jongere generatie loopt veel te vaak zijn PIC achterna.
Anoniem

@FET, dat is het hele concept van een broodje aap.
Men zal het vast ooit wel eens ergens geserveerd hebben, maar het is erg bekend vanwege het bijzondere aspect. Maar de kans dat je effectief ergens aap tussen je boterhammen krijgt is wel heel klein.

Eigenlijk uit pure nieuwsgierigheid het proberen waard.
Kristaldetectoren zijn idd effectief gebruikt geweest, maar ik heb mn twijfels bij een gilettedetector, gewoon omdat ijzerroest geen halfgeleider is. Misschien dat het grafiet iets doet.

Dààrom werkt een seriemotor natuurlijk ook op wisselspanning. De koolborstels richten door hun diodewerking de wisselstroom gelijk ;-)

GD, cruciaal in het verhaal is dat het gaat om specifieke ouderwetse types mesjes van een bepaald metaal of met bepaalde coating. Moderne werken niet.

Verder kunnen dingen onverwachts raar werken. Ik heb toen ik hoorde over 'kristalontvangers' de boel eens geprobeerd met een stuk kwarts. Dat kan natuurlijk nooit werken.

Maar ik horde toch echt muziek in de koptelefoon. Ook... toen ik het contactje loshaalde van het stuk kwarts.

Wat bleek, ik gebruikte ijzerdraad/binddraad om alles aan te sluiten. Weet niet precies wat het was, kan verkoperd binddraad zijn geweest maar ook gewoon 'kaal'. Ik was 12 of 14 en ik had nog amper elektronica-ervaring.
De draden voor de detector had ik in mijn zweterige hand. Dat werkte klaarblijkelijk als zeer slechte, maar wel functionele diodedetector. Ongelooflijk maar waar.

Ik neem op kleine schaal reparaties van buizen-elektronica aan voor een heel aardig uurtarief. Interesse? Mail me!
fred101

Golden Member

Bij mij werkte het met (heel) oude flink geoxideerde muntjes.

www.pa4tim.nl, www.schneiderelectronicsrepair.nl, Reparatie van meet- en calibratie apparatuur, ook maritieme en industriele PCBs

Verder kunnen dingen onverwachts raar werken. Ik heb toen ik hoorde over 'kristalontvangers' de boel eens geprobeerd met een stuk kwarts. Dat kan natuurlijk nooit werken.

Zo is er ook nog een verhaal over iemand die muziek hoorde in zijn hoofd. Muziek van een lokaal radiostation. De oorzaak bleek een vulling in het gebit van het slachtoffer te zijn. Die werkte ook als een soort diode detector. De gedetecteerde spanning kwam rechtstreeks binnen op een zenuw die dat blijkbaar als geluid interpreteerde.

Het zou zomaar kunnen dat natuurlijk ontstane PN overgangen een heel gewoon en redelijk vaak voorkomend verschijnsel in de natuur zijn. En dat het prutsen met een paar roestige en vervuilde stukjes metaal en wat andere stoffen zomaar vrij makkelijk een PN overgang doet ontstaan.

Ooit een Sf verhaal gelezen over een bepaalde boom waar als vruchten portofoons aan groeide. In die vruchten was een biologisch circuit gegroeid dat als communicatie apparaat werkte. De communicatie was een essentieel onderdeel voor de voortplanting van de betreffende boom. Uiteraard een volslagen zot idee. Ik heb echter geen reden gevonden waarom dat niet ook echt zou kunnen. Behalve dan dat ik het nut van communicatie tussen de bomen onderling niet zo voor me zie. Misschien zouden wij het nu wel kunnen maken met nanotechnologie. Ze kunnen tegenwoordig immers ook nano motoren maken.

https://www.nemokennislink.nl/facesofscience/blogs/nobelprijs/

Maar zo'n pruts radio als serieus communicatie apparaat in een schuttersputje? Dat geloof ik niet erg. Als primitieve omroep ontvanger zou het nog wel kunnen denk ik. Ik denk wel dat het meer is dan een broodje aap verhaal.

Edit:

Volgens mij stond het boomidee in dit boek:
Ringwereld van larry Niven.

https://www.sf-boeken.nl/niven_l_ringwereld_1_1989_2e.jpg

maartenbakker

Golden Member

Sommige bomen/planten communiceren onderling, dus kennelijk heeft dat evolutionair nut. Mogelijk in verband met vraat en andere gevaren. Zo gek was het idee dus niet eens, al komen er helaas geen natuurlijke PN overgangen bij kijken.

[Bericht gewijzigd door maartenbakker op dinsdag 31 december 2019 01:06:49 (15%)

www.elba-elektro.nl | "The mind is a funny thing. Sometimes it needs a good whack on the side of the head to jar things loose."
fred101

Golden Member

Op 31 december 2019 00:51:10 schreef Ex-fietser:

Edit:

Volgens mij stond het boomidee in dit boek:
Ringwereld van larry Niven.

[afbeelding]

Dat was mijn favoriete boek in de jaren 80

www.pa4tim.nl, www.schneiderelectronicsrepair.nl, Reparatie van meet- en calibratie apparatuur, ook maritieme en industriele PCBs
mel

Golden Member

Zo'n "Portofoonboom"wil ik ook in mn tuin :9

u=ir betekent niet :U bent ingenieur..
Anoniem

Op 30 december 2019 21:31:43 schreef Frederick E. Terman:
Voor een broodje aap is er toch nog redelijk veel van gedocumenteerd. Het lastigste lijkt mij de hoofdtelefoon te zijn, maar aan de andere kant waren veel huistelefooncentrales ermee uitgerust, dus zolang je geen hypergevoelige zocht waren ze wel te vinden, zeker in het leger.

Als ik 'baby met 2 hoofden' intik krijg ik 223.000 hits en tientallen foto's. Dus lijkt het alsof dit vrij algemeen voorkomt. wat natuurlijk niet waar is. Als iets spektakelwaarde heeft wordt het naarstig gecopied en pasted

Dacht je dat een soldaat in zn schuttersputje de gemeenschappelijke veldtelefoon mocht slopen om het telefooncelletje voor eigen experiment te gebruiken. Wat toch niet ging lukken vanwege de ongevoeligheid en de
lage impedantie.

Koperdraad voor de spoel zal ie ook wel niet op zak hebben gehad; En waar zou hij aardpen, en de vele meters antennedraad vandaan hebben?

En waar zou hij naar luisteren? In oorlogsgebied waren alle radiouitzendingen verboden en voor de BBC met zoiets te ontvangen was het signaal veel te zwak.

En hoeveel soldaten hadden in 1944 enige basis van radiokennis waaruit ze dit principe kenden en konden improviseren? 1 op 10.000?

Dus is het waarschijnlijk dat die foxhole radio een verhaal is dat ooit iemand gelanceerd heeft al of niet waargebeurd, en dat dit een eigen leven is gaan leiden.

Toen men nog minder correctdenkend was, werden in alle stripverhalen
Afrikaanse stammen voorgesteld als kannibalen wiens grootste genoegen was een missionaris met kleren, kruis en tropenhelm en al in een grote kookpot gaar te stoven.
Waarschijnlijk is dat eveneens een ooit volledig verzonnen verhaal, en overgenomen als stereotype door andere stripauteurs.

Ik kan me zuiver op chemische basis niet voorstellen dat een geroest stalen scheermesje halfgeleidereigenschappen heeft.

Vertind of gegalvaniseerd metaal zou in theorie wel kunnen. Net zoals waarschijnlijk echt ooit iemand een broodje aap heeft gegeten.
Zo is aids overigens van aap op de mens overgegaan.

Nou nou GD ik waag het toch om het niet met je eens te zijn.

Zo is aids overigens van aap op de mens overgegaan.

Volgens mij is dit een aanname en nooit een geheel bewezen feit. Er schijnen bepaalde kannibalen stammen uit Afrika uit een soort eer de hersens van overwonnen vijanden op gegeten te hebben. Hetzelfde deden ze ook met apen hersens omdat men dat een lekkernij vond. Volgens het verhaal zou het kunnen dat op die manier het HIV virus overgedragen is op de mens. Maar dat is niet bewezen.

In Nederland hebben we overigens een oud gerecht met de naam balkenbrij. Dat gerecht bestond o.a. uit gekookte hersens (van koe of schaap weet niet exact wat) en dat werd hier ooit ook als lekkernij gezien. Uit armoe at men vroeger alles van een geslacht beest en dat is niet eens zo lang geleden.

In Nederland eten wij koeien omdat die daar toevallig rondliepen. In Afrika eet men apen omdat die toevallig daar rondliepen. Zo raar is het allemaal echt niet. In Nederland hebben wij op deze manier nu een ziekte als scrapie of gekke koeien ziekte of de ziekte van Creutzfeldt-Jakob.

Door onze reislustigheid zijn de ziektes helaas erg snel viraal en dus wereldwijd verspreid. Zowel HIV als de Creutzfeldt-Jakob ziektes schijnen overigens helemaal niet nieuw te zijn heel erg oud. En momenteel is men erg bang dat er heel veel gaat vrijkomen uit de al eeuwen bevroren permafrost die nu aan het ontdooien is.

Terug naar de radio's. Volgens mij ligt er in het verzet-oorlogsmuseum in Rotterdam een overgebleven prutsradio'tje met scheermesje. (Ik weet het niet heel zeker omdat ik afgelopen tijd in best veel musea ben geweest. En dergelijke dingen liggen in meer musea.) Alleen is dat door iemand thuis in elkaar gevogeld die inderdaad aan koperdraad en een oortelefoon kon komen. Het schuttersputjes verhaal geloof ik ook niet erg. Daar zijn we het misschien wel eens dan. ;)

"We cannot solve our problems with the same thinking we used when we created them" - Albert Einstein
Anoniem

Op 31 december 2019 11:21:02 schreef Ex-fietser:
Nou nou GD ik waag het toch om het niet met je eens te zijn.

[...]

Volgens mij is dit een aanname en nooit een geheel bewezen feit. Er schijnen bepaalde kannibalen stammen uit Afrika uit een soort eer de hersens van overwonnen vijanden op gegeten te hebben. Hetzelfde deden ze ook met apen hersens omdat men dat een lekkernij vond. Volgens het verhaal zou het kunnen dat op die manier het HIV virus overgedragen is op de mens. Maar dat is niet bewezen.

Twas maar een voorbeeld om te illustreren hoe een zeldzaam feit grote bekendheid kan krijgen en zo een vertekend beeld geeft.
Aids is een wijdverspreid virus bij apen. Het zou me verwonderen dat het via de maag kan overgedragen worden. Aan een andere voor de hand liggen de manier dat hoe het op de mens is overgedragen durf ik niet eens te denken ;-)

Terug naar de radio's. Volgens mij ligt er in het verzet-oorlogsmuseum in Rotterdam een overgebleven prutsradio'tje met scheermesje. (Ik weet het niet heel zeker omdat ik afgelopen tijd in best veel musea ben geweest. En dergelijke dingen liggen in meer musea.) Alleen is dat door iemand thuis in elkaar gevogeld die inderdaad aan koperdraad en een oortelefoon kon komen. Het schuttersputjes verhaal geloof ik ook niet erg. Daar zijn we het misschien wel eens dan. ;)

Ik beweer niet dat het onmogelijk is, maar tijdens een veldactie??
Thuis zal er wegens verbod op een radio wel geexperimenteerd zijn.
En toch heb ik wegens fysische redenen mijn twijfels of je met een scheermes een detector kunt maken. Roest, FeO of Fe2O3 is geen halfgeleidend materiaal.
Misschien is dat scheermesje wel een fabel. De bewering dat moderne scheermesjes niet van het juiste materiaal zijn, en het dus niet zal werken, is een goedkope uitvlucht om de mythe niet te moeten ontkrachten.Scheermesjes zijn al sinds de introductie in 1902 van gewoon gereedschapstaal. Dat er tegenwoordig op het snijvlak een laagje edelmetaal aangebracht wordt verandert daar niks aan . En als er een coating op het mesje ligt kun je die toch even wegschuren?

Je vorige bedenking dat P/N overgangen wel eens vaak voorkomend zouden kunnen zijn kan ik niet beamen.
Daarvoor heb je heel specifieke condities nodig en verwijs ik naar de basistheorie van halfgeleiders.
De meest voorkomende elementen zijn te elektropositief of elektronegatief om bruikbaar te zijn.
Er komen slechts enkele elementen in aanmerking. Selenium, tellurium,
koolstof in een speciale allotrope toestand, dus geen hexagonaal grafiet.En Germanium en silicium.
Bepaalde lood of zinkhoudende mineralen komen ook in aanmerking zoals loodsulfide en koperoxide.
Het vaak spontaan optreden in de natuur van P/N overgangen betwijfel ik dus. Moest dat wel zo zijn, dan waren wij vast door de evolutie opgebouwd uit transistoren ;-)

maartenbakker

Golden Member

Op 31 december 2019 11:21:02 schreef Ex-fietser:
Volgens mij is dit een aanname en nooit een geheel bewezen feit. Er schijnen bepaalde kannibalen stammen uit Afrika uit een soort eer de hersens van overwonnen vijanden op gegeten te hebben. Hetzelfde deden ze ook met apen hersens omdat men dat een lekkernij vond. Volgens het verhaal zou het kunnen dat op die manier het HIV virus overgedragen is op de mens. Maar dat is niet bewezen.

Erg off-topic, maar om HIV over te dragen moet je je slachtoffers heel vers opeten en zeker niet bereiden en zelfs dan is besmetting nog niet zeker. Buiten het lichaam leeft het virus slechts enkele seconden, in vloeistoffen lijkt me nog iets langer. Het grootste risico van kannibalisme of hersenen eten zit hem waarschijnlijk in prionziektes zoals scrapie en mad cow disease. Als HIV overgedragen is door apen op mensen, zal het eerder door bloed-bloedcontact van ongelukjes bij het slachten, andere onbedoelde wederzijdse verwondingen of misbruik zijn.

Om met een scheermesje een PN-overgang te krijgen moet het niet gewoon roesten. Het is kennelijk een iets andere verbinding, en je mag het ook gewoon blauwen in een vlam, als ik het goed begrijp.

Ik ga eens zoeken wat voor overgang het zou kunnen zijn, scheermessen zijn in de basis vaak van carbonstaal denk ik, maar toevoegingen als mangaan, chroom of silicium zijn niet ondenkbaar. Niet zoveel dat het roestvrijstaal is, dat wordt vast ook wel gebruikt voor goedkopere of langlevende mesjes maar is misschien niet geschikt.

www.elba-elektro.nl | "The mind is a funny thing. Sometimes it needs a good whack on the side of the head to jar things loose."
Frederick E. Terman

Honourable Member

Op 31 december 2019 10:52:29 schreef grotedikken:
[...] Koperdraad voor de spoel zal ie ook wel niet op zak hebben gehad; En waar zou hij aardpen, en de vele meters antennedraad vandaan hebben?

En waar zou hij naar luisteren?

Wat die spoel betreft: de lol is juist, dat de meest 'pure' foxhole ontvanger helemaal geen spoel hád. Alleen antenne, aarde, detector en hoofdtelefoon. Je hoorde dus gewoon het hardste station; het werkte ook alleen doordat de foxhole in kwestie dicht bij een radiostation gelegen was.

In het voorbeeld van de in Italië gelegerde Amerikanen luisterden die dus naar de lokale Italiaanse zender (zie de Wiki). En ja, die zond propaganda uit, maar ook dansmuziek en jazz. En 'Axis Sally'.

Keramisch, kalibratie, parasitair: woordenlijst.org

Zal in Nederland dan niet gewerkt hebben, want daar stonden de 2e sterkste zenders van 120 kW elk in Lopik, bij elkaar dus. Hooguit dat je 2 programma's tegelijk horde.
De zenders waren overigens gericht op de Duitse soldaten. 1 stond op 1000 kHz, 300 meter.

maartenbakker

Golden Member

Zou een electrolytische gelijkrichter misschien niet betrouwbaarder werken dan een droge?

www.elba-elektro.nl | "The mind is a funny thing. Sometimes it needs a good whack on the side of the head to jar things loose."
Hubie

Special Member

Op 31 december 2019 16:51:51 schreef Frederick E. Terman:
[...]Wat die spoel betreft: de lol is juist, dat de meest 'pure' foxhole ontvanger helemaal geen spoel hád. Alleen antenne, aarde, detector en hoofdtelefoon. Je hoorde dus gewoon het hardste station; het werkte ook alleen doordat de foxhole in kwestie dicht bij een radiostation gelegen was.

In het voorbeeld van de in Italië gelegerde Amerikanen luisterden die dus naar de lokale Italiaanse zender (zie de Wiki). En ja, die zond propaganda uit, maar ook dansmuziek en jazz. En 'Axis Sally'.

Het zelfde fenomeen komt voor bij de vroegere goedkope PC externe audio speakersetjes met ingebouwde versterker.Met dit verschil dat
een gevoelige 2K-4K koptelefoon geen versterker nodig heeft om het te horen.
Dus wat er eigenlijk gebeurd is dit:
1. Er is op korte afstand een hard AM signaal in de omgeving lucht.
2. Dit wordt ontvangen en gaat door een detector(maakt niet uit op welke manier)met of zonder spoel,afstemcondensator en de hele rambam)
3.Een gevoelige koptelefoon kan het audio weergeven.

In de loop van de geschiedenis is dit hele gebeuren mss wat uitvergroot maar een broodje aap is het zeker niet.

Anoniem

Op 31 december 2019 16:51:51 schreef Frederick E. Terman:
[...]Wat die spoel betreft: de lol is juist, dat de meest 'pure' foxhole ontvanger helemaal geen spoel hád. Alleen antenne, aarde, detector en hoofdtelefoon. Je hoorde dus gewoon het hardste station;

Bij FM radio is dat zo dat het sterkte station het zwakste verdringt.Maar bij AM, de gebruikelijke modulatie in de lagere banden, hoor je ze door elkaar. Tenzij de ongewenste zender heel zwak is.

In het voorbeeld van de in Italië gelegerde Amerikanen luisterden die dus naar de lokale Italiaanse zender (zie de Wiki). En ja, die zond propaganda uit, maar ook dansmuziek en jazz. En 'Axis Sally'.

Met een telefooncelletje en zonder voeding kun je hooguit 1 persoon van de uitzending laten genieten..
Ik zie ze daar al zitten, een heel peleton op hun veldbed met elk een telefooncelletje die ze niet bijhadden, en meters antennekoperdraad zo uit de mouw geschud.
'Hey Joe, I hear nothing. scratch harder on your razorblade Jim. :-) '

Ze zullen die radiostations wel met hun veldradio ontvangen hebben denk ik.

fred101

Golden Member

Er waren natuurlijk altijd wel een paar in radio geïnteresseerden soldaten. Het merendeel was geen beroeps soldaat. En er waren genoeg posities waar ze langer aanwezig waren (lang genoeg om zoiets te fabriceren of om bv wat materiaal te scoren. Er was waarschijnlijk wel het nodige "knutsel materiaal" vindbaar (kapotgeschoten leegstaande panden, voertuigen, kapot militair materiaal). Er zullen ook vast soldaten zijn geweest die wat koperdraad etc van huis hadden meegenomen omdat ze thuis al met zo'n ding speelde.

Er zal toen, net als toen ik militair was, , ook wel de nodige ruilhandel zijn geweest. (bij ons, ik was doctors-assistent) populair was sporttape, dat kon je ruilen tegen net wat je nodig had (bv een O-ring voor de autoclaaf wat via officiele weg veel te traag ging)

En als je dan iemand met zo iets zag dan wekte dat meer verwondering dan nu dus als er 1 man van de 100 zo'n ding had en daarmee wat ontving en zo wat nieuws doorgaf dan waren er van die 100 vast wel een paar die het zelf gingen proberen. Nu lacht men wat meewarig om zo'n ding en behalve radios was er nauwelijks electronica onder de burgers en de techniek fans uit die tijd waren gewend zelf dingen te bouwen, vaak van simpel materiaal.

Maar wat maakt het uit ? Het halve forum weet wat een kristal ontvanger is. Waarschijnlijk hebben maar heel weinig COers er zelf mee gespeeld

www.pa4tim.nl, www.schneiderelectronicsrepair.nl, Reparatie van meet- en calibratie apparatuur, ook maritieme en industriele PCBs
Anoniem

Alles maakt het uit. Als Gilles straks zijn foxholeradiootje niet kan demonstreren omdat zijn detector onverhoopt een fabeltje blijkt te zijn, krijgt hij 0 op zn rapport. Tenzij hij dan de mythe op een gefundeerde manier kan ontkrachten, dan krijgt hij een 10.

Ik heb net het volgende geprobeerd:

Mijn HF generator op 1MHz, gemoduleerd met 80% AM 400Hz en een uitgangssignaal van 300 mV wat veel is voor een ontvangen radiosignaal.
Een oortelefoontje met 68k paralleweerstand en een OA85 germaniumdiode geeft duidelijk hoorbaar een fluittoon.
Met een oud scheermesje en een potlood is dat na een aantal keren proberen nog niet gelukt. Ik heb het ook nog eens met een geroeste nagel geprobeerd. Noppes.

Vergis je ook niet in het nodige signaallevel om zo'n diodetector aan de praat te krijgen.
Een moderne ontvanger is tevreden met een signaal tussen de 0.1 en 100µV. Als je een detector aan je antenne hangt kom je met het honderddvoudige nog niet toe. Je signaal moet groter zijn dan de doorlaatspanning van de diode uiteraard. En de krachtige AM zenders zijn in de lage landen tegenwoordig vrijwel verdwenen.

[Bericht gewijzigd door Anoniem op donderdag 2 januari 2020 18:34:19 (63%)

Bapaktus

Special Member

Maar wat maakt het uit ? Het halve forum weet wat een kristal ontvanger is. Waarschijnlijk hebben maar heel weinig COers er zelf mee gespeeld

Ik wel O-) .
"Wij" noemden die te gebruiken dioden "Prikkertjes".
Zo'n metalen varkensstaartje met een puntje op het brokje kristal.
Zo maakten wij zelf onze "prikkertjes, kochten het kristalletje in de winkel en dan knutselen.
Op 1 van de foto's de kristalletjes, diverse prikkertjes en een vroeger "voor mijn Sinterklaas gekregen" kristal ontvanger uit de winkel.
Op de 2e foto die losse kristalletjes in een buisje.
Ook brokjes loodglans en Pyriet werden door mij gebruikt.
Helaas zijn mijn zelf gebouwde ontvangertjes later door mijn broertjes gebruikt en verdwenen
Foto's zijn gemaakt van een plekje in mijn Ikea laboratorium kast.
ruud