Stalen schip: scheidingtrafo, accu's, etc.

Ik heb recent iemand geholpen met wat aanpassingen in zijn zeilboot (Victron Quattro + zekeringkast + 2-300W zonnepanelen). Nu is me gevraagd even mee te kijken bij een stalen schip dat volledig gestript is.

Op zich denk ik genoeg verstand te hebben van accu's scheiden (start/boeg/huishoud) en verder voldoende en juiste zekeringen plaatsen bij de 230V en de 12V systemen. Dan ben je denk ik al een heel eind.

Maar hoe zit het met bv. een scheidingstrafo? Ik dacht dat dit altijd goed is, maar hier wordt gezegd dat het in Europa niet echt nodig is en dat de effecten van de afwezigheid hiervan door de beantwoorder ook nog nooit geobserveerd zijn. Ik ken aardig wat "wetmatigheden" die door honderden werden/worden doorverteld en uiteindelijk geen op waarheid gebaseerde onderbouwing blijken te hebben.

Dus waar kan ik me inlezen over dit onderwerp? Wat heeft men voor tips?

EDIT: hier een stukje over een scheidingstrafo waar ze het hebben over

De scheidingstransformator creëert in deze gevallen een boordaarde die niet verbonden is met de walaarde.

Ehhhh, hoe doe je dat? Gaat er dan pas een aardstroom lopen als er een lekstroom naar aarde is? Zo ja, waar zit dan de andere kant van die wikkeling aan vast? Of is het domweg een lokale aarde (schip) losgekoppeld van de walaarde en gaat verder de 230V via de scheidingstrafo?

Jinny

Golden Member

Er hangen een paar extra regels aan een drijvend voorwerp.
Je zult ze zelf wel kunnen verzinnen, maar goed,
1, maar één (1) connectie met de stalen romp.
Dwz, dat je de romp niet als retour gebruikt wat bij bv een auto gebruikelijk is.
2, het allerbeste in kleine schepen, tot pak 'm beet 20 meter is een zwevend net.
Dat bewerkstellig je het gemakkelijkst met een scheidingstrafo.
Wel een isolatiebewaking erbij plaatsen.

Zaken als Victron gaan uit van een net waarbij een vd polen aan aarde ligt.
Als een huisinstallatie.
Dat maakt het niet perse veiliger, immers, bij een zwevend net kan je een vd polen gerust aanraken
Bij een geaard net is het gokken.
Plus dat er door stromen die door het water kunnen zwerven (door bv een slechte installatie vd buurman) je evengoed nog een connectie tussen de wal en je scheepshuid initieer.

Ergo, bij plezierjachtjes niet de huid als retour gebruiken en een zwevend 230 net gebruiken zijn wel de belangrijkste voorwaarden.

Hoe doen vrouwen op TV dat toch? Wakker worden met prachtig glanzend haar en mooi gestifte lippen..... Wanneer ik wakker word heb ik een coupe 'Leeg geroofd vogelnest' en een incidenteel straaltje kwijl.. Gaat ook door voor 'Wilt wief' naar horen zeggen
EricP

mét CE

Scheiden doe je feitelijk om 2 redenen: veiligheid en electrolitische corrosie voorkomen.

Welnu, aan boord heb je neem ik aan geen dingen als operatiezaal ofzo, waardoor iets IT-achtigs niet direct noodzakelijk is.

Dan blijft de electrolitische corrosie over. Ja, dat kan optreden. Het probleem is feitelijk dat de romp aan aarde hangt en de aardelectrode op de wal ook. Als daar een potentiaalverschil tussen bestaat, dan zal er dus een stroom gaan lopen.
Een andere oorzaak kan zijn dat je van de wat een TN-C stelsel krijgt. Daar weet je vrijwel zeker dat je 'wal aarde' op een ander potentiaal ligt dan de scheepshuid.

In vrijwel niet-industrie alle havens die ik ken, krijg je een TN-S stelsel aangeboden met een lokale aardelectrodes (let wet: dat ik het niet gezien heb, wil niet zeggen dat het anders niet bestaat).
Daarmee is de aarde dus niet stroom voerend en zul je dus minder snel last hebben van galvanische corrosie.

Een scheidingstrafo kan, maar heeft ook nadelen. Zo dissipeert het ding ook als je geen stroom gebruikt, het kost geld en je moet het ook ergens kwijt. Daarnaast is een 'soft start' vaak wel gewenst, niet zelden zit er voor kleine aansluitingen als 3x32A ofzo een B-karakterestie automaat. Als je daar je trafo rechtstreeks op klapt, lukt het bijna altijd om die te laten trippen. Als jij het over 2x300W zonnepanelen hebt, dan gok ik op een 1-fase aansluiting, jachthaven ofzo. Ga daar maar uit van een B-karakterestiek.

Enige tijd geleden kwam ik een 'aard scheider' tegen. Feitelijk 2 dikke dioden in anti-parallel. Het idee is dat die diode pas bij zeg 0,6-0,7V wat gaat doen. Een potentiaal verschil daaronder zorgt er dus niet voor dat er stroom gaat lopen.

Vergis je ook niet in het effect van liggen naast een stalen damwand of een bronzen schroef. De eerste 'verdediging' blijft toch goede en voldoende huidverf en voldoende anoden plaatsen.

Galvanische corrosie herken je doorgaans aan vlakken waar dus geen huisverf meer op zit en die grijs zijn (bij staal dan).
Ik heb het 2x meegemaakt op een bootje wat een tijdje in en haven heeft gelegen met kathodische bescherming op de damwand.

[edit]Voortbordurend op het verhaal van Jinny: je ziet al duidelijk het verschil in insteek. Het is net religie :)
Waarbij je nog wel verschil moet maken tussen de 24V installatie en de 230V installatie. Bij de eerste heb je vaak hoe dan ook al een verbinding naar de romp (veel kleine dieseltjes zijn niet 'massa vrij', dus zelfs als de pruttel op rubbers staat, maak je contact via de schroefas of met een beetje mazzel via de morse kabels. In mijn optiek kun je het dan beter forceren door gewoon direct bij de accu de - aan de huid te knopen - vonken trekken op een schroefaslager ziet er best gaaf uit, maar is niet bevorderlijk voor de levensduur :).
Voor een 230V installatie ben ik niet zo'n fan van 'zwevend' als je gewone huishoudelijke apparatuur gebruikt (niet zelden netfilter naar aarde - wat aarde aan boord dan ook moge zijn!)

[Bericht gewijzigd door EricP op dinsdag 3 maart 2020 14:10:43 (16%)

Lambiek

Special Member

Op 3 maart 2020 13:38:12 schreef r-p:
Dus waar kan ik me inlezen over dit onderwerp? Wat heeft men voor tips?

Hier heb je wat info. Ik heb schepen gezien met put corrosie en dat wil je niet als eigenaar zijnde.

Corrosie en stalen schepen.doc

Op 3 maart 2020 14:04:53 schreef EricP:
Bij de eerste heb je vaak hoe dan ook al een verbinding naar de romp (veel kleine dieseltjes zijn niet 'massa vrij', dus zelfs als de pruttel op rubbers staat, maak je contact via de schroefas of met een beetje mazzel via de morse kabels. In mijn optiek kun je het dan beter forceren door gewoon direct bij de accu de - aan de huid te knopen

Precies, het het mij zelfs vaak verplicht door de scheepvaart inspectie, zoniet dan werdt het een afkeur puntje. :)

Als je haar maar goed zit, GROETEN LAMBIEK.
Jinny

Golden Member

De aarding van de 230 installatie leg ik dan weer vast aan de min accu.
Ofwel het massapunt waar de motor aan de romp wordt gelegd.
Met een isolatiebewaker erbij zie je direct of eea goed gaat of niet.
Zo een bewaker kan je al maken van twee neonlampjes in serie met het gemeenschappelijk punt naar de aarde.
Is er ergens iets mis dan valt er een lampje uit.
Er weet je dat er actie ondernomen moet worden.

Hoe doen vrouwen op TV dat toch? Wakker worden met prachtig glanzend haar en mooi gestifte lippen..... Wanneer ik wakker word heb ik een coupe 'Leeg geroofd vogelnest' en een incidenteel straaltje kwijl.. Gaat ook door voor 'Wilt wief' naar horen zeggen
Lambiek

Special Member

Op 3 maart 2020 16:12:31 schreef Jinny:
Zo een bewaker kan je al maken van twee neonlampjes in serie met het gemeenschappelijk punt naar de aarde.
Is er ergens iets mis dan valt er een lampje uit.
Er weet je dat er actie ondernomen moet worden.

Ja, dat weet jij. Maar een leek?

Als je haar maar goed zit, GROETEN LAMBIEK.
Jinny

Golden Member

Hij maakt het toch zelf?
En anders zijn er ook die gewoon afschakelen te koop meen ik.

Hoe doen vrouwen op TV dat toch? Wakker worden met prachtig glanzend haar en mooi gestifte lippen..... Wanneer ik wakker word heb ik een coupe 'Leeg geroofd vogelnest' en een incidenteel straaltje kwijl.. Gaat ook door voor 'Wilt wief' naar horen zeggen
Lambiek

Special Member

Ja je hebt er ook die afschakelen, worden ook bij generatoren gebruikt.

Als je haar maar goed zit, GROETEN LAMBIEK.
High met Henk

Special Member

Ik heb 28 bootjes in beheer elektrisch en heb ze met en zonder trafo.

Let wel je krijgt dan een 3F 400 v net van je generatoren.
Een 230 f of 400 v net zwevend (let even op als je hier 3F apparaten op hangt, kan weleens alleen 3f 230 zijn. Ook zware verbruikers gaan dan ineens via een trafo die dan heel duur wordt)

Daarnaast heb je nog een 24 V net: heb daar niet de illusie dat je die massa vrij krijgt... Je zult je startmotor en evt alternator om moeten bouwen. Zelfs een grote naam als Caterpillar krijgt het niet voor elkaar om dat meer dan 6 maanden zo te houden...

Bij mijn bootjes zonder trafo hangt men in het hoofdbord het sterpunt van de generator aan het schip.
Als je gaat meggertesten, moet je deze losnemen (dummy mespatroon is goede tip hier)

Als je toch aan het aanleggen bent: aardfout meter per systeem aanbrengen met Neon lampen of gloeilampen. Led's werken niet!!

Een echte aardfoutmeter is beter, maar ook een stuk duurder...

E = MC^2, dus de magnetische compatibiliteit doet kwadratisch mee???

Bedankt voor alle info. Vandaag even wezen kijken, sommige dingen weet ik niet van hoe het werkt, maar schijnt te werken en ik heb inmiddels geleerd dat ik mijn nieuwsgierigheid soms moet bedwingen en van dingen af moet blijven als het goed functioneert...
Zo is er schijnbaar een systeem dat de 12V accu's in serie zet voor de boegschroef: wat gebeurt er dan met het hele 12V circuit waar de boot verder op draait? Het werkt, dus afblijven!
Ook is er een Victron Multi aanwezig en walstroom en een generator. De Victron Quattro reeks kan met twee bronnen overweg, maar de Multi volgens mij niet, dus dit zal buiten de Victron om geregeld worden.

Verder zit er een paneel vol met zekering-automaten in: Stotz S161 L 16A en L 25A. Zo te zien allemaal enkelpolig, dus ongetwijfeld voor 12V (en het gemiddelde huis heeft geen 25 zekeringen voor 230V~, dus een bootje van 12m met een 5kW generatortje ook vast niet ;)). Maar ik heb nog niet kunnen vinden of die dingen inderdaad voor DC geschikt zijn. Bij de eerder genoemde zeilboot al wel een zekeringautomaat weggehaald van 100A en deze bleek inderdaad ook geschikt tot 60V DC. Mijn eerste ingeving was dat het een AC-ding was, maar daar zat ik dus fout... weer wat geleerd.

Geen scheidingstrafo en vind de eigenaar ook niet nodig. Eigenlijk is het allemaal niet erg spannend, vooral wat verleggen van bekabeling en zekeringpaneel bedraden na isoleren.