de transistor

Een goede raad, koop u ene die 40A aankan als je dat voor ALLES wilt gebruiken.
Een boormachine kan al vlug tegen de 20A gebruiken.

LDmicro user.
big_fat_mama

Zie Paulinha_B

de een stelt iets voor en de ander zegt weer dat gaat niet werken

Er heeft nog niemand gezegd dat https://www.circuitsonline.net/schakelingen/17/modelbouw/motorregeling… niet gaat werken.

En dat is nu de laatste keer dat ik moeite voor u doe.

hoe beter de vraag geschreven, zoveel te meer kans op goed antwoord
benleentje

Golden Member

NPN als voorbeeld de tip142 12 of 24v ingaande de plus op C en de E naar de motor. en de min rechtstreeks naar de motor om de motor werkend te krijgen mag B met C verbonden worden zonder er iets tussen

Als je een transistor als schakelaar gaat gebruiken om een motor aan te sturen geleden er 2 belangrijke regels

1- Een NPN transistor hangt altijd aan de min van de voeding. De vanuit de plus eerst de motor en dan de transistor.
2- Een PNP transistor zit precies andersom en die hangt aan de plus

Ja het kan pook anders maar waarom zou je dat willen het maakt het aansturen een stuk moeilijker met extra componenten en schakelingen.

een hoop hebben het over de transistor als schakelaar ook goed om te weten maar niet wat ik nu wil weten

Al jouw vragen gaan over de transistor als schakelaar gebruiken of wil je nu toch een audio versterker gaan maken ;). Een motor aansturen en regelen valt ook onder gebruik als schakelaar.

waar de motor voor gaat dienen zou niet uit moeten maken
wat ik van de motor weet heb ik all benoemd

Waar je de motor voor gaat gebruiken is niet zo belangrijk. Wat wel belangrijk is dat een transistor nu eenmaal zo zijn beperkingen heeft en al snel erg warm word. Een Fet is eigenlijk altijd beter die word veel minder warm.

en kan dit zo ook bij 100v de max van de tip142 en met dan een 100v motor ?

Nee dat is niet zo verstandig. Een transitor is een gevoelig component wat bij verkeerd gebruik snel stuk gaat. Dus altijd onder de maximale stroom en spanning blijven en liever vrij ver eronder. Er zijn ook transistoren voor 1500V of van 50A te vinden. Hoe ver je eronder moet blijven dat staat allemaal in de datasheet in de SOA grafiek vermeld. De safe operating area.

en zou het mogelijk zijn tussen B en C een potmeter 10K
bij een spanning van 24v kunnen om de motor te regelen

Is niet zo een goed idee omdat de motorstroom dan ook invloed heeft op de regeling en dus niet lekker werkt.

Met onderstaande schakeling kan je het proberen. Om die op 24V te laten werken zet je op de plaats van de schakelaar een weerstand van 1200 ohm en voor de 1k weerstand zet je dan een potmeter 1k ohm
En dan wel de tip142 gebruiken.

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/Transistor_as_switch.svg/300px-Transistor_as_switch.svg.png

Mensen zijn soms net als een gelijkrichter, ze willen graag hun gelijk hebben.
Lambiek

Special Member

Op 9 juli 2020 15:19:29 schreef modeltreiner:
Ja ik leest wel alles maar de een stelt iets voor en de ander zegt weer dat gaat niet werken.

En dat komt dus omdat je de vragen niet beantwoord, maar nu komen we ergens. Het valt ook niet mee als je nieuw bent op een forum. :)

de motor word later als universeel gebruikt zoals voor de modelbaan een kleine zaagtafel of om een spoorbrug te kunnen bedienen
of als kleine schuurmachine of als slijptol

Kijk daar kunnen we iets mee. Nu moet je dus een regelaar maken voor de toepassing die de hoogste stroom trekt. En dat zal hoogst waarschijnlijk de zaagtafel zijn. Als die goed werkt, werkt de rest ook.

voor veel doeleinde dus
en de A kan oplopen tot 6a dus hoop iets simpels te kunnen maken wat 10a aan kan

Als ik je een advies mag geven, laat die regeling met een transistor varen en ga over op een mosfet regelaar. Bijv, de gene van de site hier.

dit weet ik heb er zelf 4 gehad die konden tot 14 en 16A hebben maar die waren de transistors van geklapt dus daar had ik niks aan

En dat gaat weer gebeuren.

Kijk maar wat je er mee doet.

Op 9 juli 2020 15:23:40 schreef big_fat_mama:
Er heeft nog niemand gezegd dat https://www.circuitsonline.net/schakelingen/17/modelbouw/motorregeling… niet gaat werken.

Die had ik ook al geopperd. :)

Als je haar maar goed zit, GROETEN LAMBIEK.
benleentje

Golden Member

voor veel doeleinde dus
en de A kan oplopen tot 6a dus hoop iets simpels te kunnen maken wat 10a aan kan

Ik zeg precies hetzelfde als lambiek als de stroom boven de zeg 2A gaat komen gaat het met een fet al een stuk beter en boven de ca 8A gaat het heel erg moeilijk worden voor een transistor nog niet eens vanwege de stroom maar omdat de transistor gewoon te gevoelig is met betrekking tot de SOA, safe operating area van de transistor.

Uiteraard kan je in theorie een ook met de transistor een motor van 50A gaan regelen en het zal je misschien ook wel lukken maar het word dan al snel een lompe ingewikkelde schakeling die groot en zwaar is terwijl je dat met een moderne FET nog ter grote van een aansteker kan worden gebouwd.

En dat komt dus omdat je de vragen niet beantwoord,

TS heeft wel gelijk er staat ook een hoop ingewikkelde materie in de topic en heel veel wat zo moeilijk is dat ernaar vragen ook geen zin heeft. Maar langzaam aan komen we ergens.

Mensen zijn soms net als een gelijkrichter, ze willen graag hun gelijk hebben.
Lambiek

Special Member

Op 9 juli 2020 15:42:02 schreef benleentje:
TS heeft wel gelijk er staat ook een hoop ingewikkelde materie in de topic en heel veel wat zo moeilijk is dat ernaar vragen ook geen zin heeft.

Je kunt ook een wedervraag stellen en proberen er iets van te leren. :)

Uiteraard kan je in theorie een ook met de transistor een motor van 50A gaan regelen en het zal je misschien ook wel lukken maar het word dan al snel een lompe ingewikkelde schakeling die groot en zwaar is.....

Ik bouw zelf ook nog regelaars met transistoren en dat werkt goed. Maar die regelaars zijn dan wel voor een bepaald doel ontworpen. Voor sommige toepassingen is het net iets softer dan via fets. En dat is voor de TS nog iets te hoog gegrepen. Maar dat komt vanzelf wel als hij meer ervaring heeft.

Zoals GD al zei, eerst kruipen en daarna lopen. :)

Als je haar maar goed zit, GROETEN LAMBIEK.

Op 9 juli 2020 15:19:29 schreef modeltreiner:
dit moet simpel kunnen maar regelbaar
bij een boormachine zit ook niet meer dan een vaak onbekende transistor
en een soort van potmeter verder zonder weerstanden of diodes

dit weet ik heb er zelf 4 gehad die konden tot 14 en 16A hebben maar die waren de transistors van geklapt dus daar had ik niks aan

heb geen werkende er van.

Kennelijk heb je het schema nooit uitgetekend. Buiten de normale regeling, die om accu's te sparen vrijwel zeker PWM is, moet die ook nog bestand zijn tegen kortsluiting etc.
Een boormachine die vastloopt in het materiaal heeft bij een stilstaande motor een weerstand van een paar tiende Ohm. Er zit dus stroombegrenzing in. De hele regeling moet in het handvat passen. Er mag daarom nauwelijks warmte ontwikkeling zijn en voor een koellichaam is helemaal geen ruimte. Ik zou er niet voor durven instaan, maar mogelijk zijn de boormachines tegenwoordig gestuurd met een uP.
Wat jij een onbekende transistor noemt, kan wel een volledig geïntegreerde schakeling zijn, die speciaal voor dat doel gemaakt worden.
Als jij denkt dat dat gaat met een torretje en en weerstand.........

Misschien is het een idee om zo'n regelaartje uit een boormachine na te bouwen. Torretje, weerstandje klaar.

Je moet eens in je eigen televisie kijken. Misschien zitten daar wel een boel mannetjes in, die heel snel vanalles kunnen tekenen op de glasplaat. Het moeten dan wel heel dunne mannetjes zijn tegenwoordig.

benleentje

Golden Member

bij een boormachine zit ook niet meer dan een vaak onbekende transistor
en een soort van potmeter verder zonder weerstanden of diodes

In een boormachine zit geen transistor maar een FET. Die fet word aangestuurd met een pwm IC die weer aangestuurd word door de weerstand. In die schakelaar zal ook nog wel ergens een diode zitten of soms zit deze extern.

Een motor kan je op 2 manieren regelen dat is de manier die jij probeert te doen door een regelbare spanning op de motor te zetten en waarbij de transistor als een enorm weerstand fungeert. Dat werk redelijk voor kleine motoren. Het heeft 2 belangrijke nadelen de motor word met langzaam draaien minder sterk (heeft minder koppel) en als 2de je transistor word heel erg warm. En bij 100V en 6A kan er op over de transistor combinatie 600W komen te staan en dat is niet meer te doen. Waarom staat er zoveel vermogen over de transitor vraag je je af. Nu omdat de transitor die complete 100V moet tegen houden maar er ook nog eens 6A nodig is.

Koppel is de rotatiekracht van de motor vergelijkbaar als je met de hand en schroevendraaier een schroef aandraait. Als je dan niet sterk genoeg ben heb je te weinig koppel ;).

De andere manier om een motor te regelen is via PWM. PWM staat voor puls with modulation. Stel je voor en probeer het ook eens een keer dat je een stevige schakelaar hebt waarop de motor is aangesloten, nu ga je zo snel als je kan die schakelaar aan en uit zetten. Je zal merken en zien dat de motor in snelheid regelbaar is. Dat is wat PWM doet gewoon heel erg snel de motor steeds aan en uit zetten dat zijn dus de pulsen in PULS van PWM. Met with word de breedte van de puls bedoelt dus hoe lang de de aan tijd in verhouding met de uit tijd is. Een PWM puls van 1% betekend dat 1% van de tijd de motor aan en is en 99% uit. Omdat in PWM de FET of transistor alleen maar aan of uit staat er geen vermogen over deze schakelaar. Dat is er wel een beetje tijdens het schakelen zelf maar voor nu is dit even genoeg om te weten dat er bijna geen vermogen over de FET of transitor staat.

En met PWM behoud de motor ook zijn koppel en is de motor ook sterk als het heel langzaam draait.

Kennelijk heb je het schema nooit uitgetekend. Buiten de normale regeling, die om accu's te sparen vrijwel zeker PWM is, moet die ook nog bestand zijn tegen kortsluiting etc.
Een boormachine die vastloopt in het materiaal heeft bij een stilstaande motor een weerstand van een paar tiende Ohm. Er zit dus stroombegrenzing in.

In een accutol zit geen stroom begrenzing behalve dan het relatief dunne draad die erin zit. De schakelaar is gewoon een potmeter met als laatste stuk een schakelaar. Op het potmeter stuk stuurt de potmeter een PWM regelaar en fet aan en op het schakelaar gedeelte draait de accutol voluit. Dat de ingebouwde fet niet kapot ging is omdat de fet overbemeten is en de motor niet genoeg aangestuurd word om de stroom heel erg groot te laten worden. Als je meer koppel wilt dan de PWM regelaar geeft dan druk je vanzelf de schakelaar verder in. HEt is ook gelijk een mooie manier om de contacten van de schakelaar zelf te beschermen tegen de vlamboog bij in en uitschakelen omdat je altijd over het pwm gedeelte moet en je dus een softstart hebt en bij uitschakelen is de accutol meestal onbelast.

Bij moderne accutollen zit er wel een uP in en vaak een losse fet een koelplaat.

Mensen zijn soms net als een gelijkrichter, ze willen graag hun gelijk hebben.

@Benleentje, dat is bijna onleesbaar, je bent trouwens niet enige die lange epistels aan 1 stuk schrijft, ik sla die altijd over omdat je ondertussen toch niet kunt nadenken wat staat zonder de lijn kwijt te geraken.
Wel goed om geen commentaar te krijgen >:)

Voor de TS zal het toch niet veel uitmaken denk ik ;)

LDmicro user.
RAAF12

Golden Member

Dat vind u bijna onleesbaar en dat mag, ik vind het het epistel heel makkelijk te lezen. Het valt allemaal op zijn plek en vraagt geen enkele inspanning. Chapeau voor benleentje!

Lambiek

Special Member

Ik heb er ook geen moeite mee, het is geheel duidelijk verwoordt door benleentje.

Het is nu aan de TS wat hij gaat doen.

Als je haar maar goed zit, GROETEN LAMBIEK.
benleentje

Golden Member

Dank je wel. Ik heb wel wat extra alinea's gemaakt dat maakt het wel beter. Ik probeer het niveau van TS in te schatten en daaruit te beantwoorden.

IK heb zelf ook wel eens met een schakelaar of eerder een banaanstekker en een motor gespeeld om te kijken hoe dat met pwm werkt. Als je een motor hebt met bv een vliegwiel of veel massa dan kan je ook met dat hele trage pwm goed zien wat er gebeurt.

[Bericht gewijzigd door benleentje op donderdag 9 juli 2020 21:56:43 (68%)

Mensen zijn soms net als een gelijkrichter, ze willen graag hun gelijk hebben.

Ok, geen probleem dan.

edit: ondertussen wel aangepast, bedankt.

[Bericht gewijzigd door MGP op donderdag 9 juli 2020 21:54:55 (51%)

LDmicro user.
Frederick E. Terman

Honourable Member

Op 9 juli 2020 20:00:02 schreef MGP:
@Benleentje, dat is bijna onleesbaar,

Wat nog kan helpen is de regellengte wat korter te maken. Het gemakkelijkste gaat dat door eenvoudig het venster smaller te maken, zo:

e: Ik zag de al aangepaste versie. Misschien was het daarvóór wel wat 'blokkig'. :)

Keramisch, kalibratie, parasitair: woordenlijst.org

FET, dat is een goeie tip.Thx

LDmicro user.
benleentje

Golden Member

Dank je MGP je had wel gelijk ik was gewoon wat extra ruimte tussen de regels vergeten normaal let ik daar wel beter op maar nu blijkbaar niet goed gedaan.

@FET het tekst invoervak is bij mij wel vrij smal maar ikzelf zit met een paar 24 inch monitors maar vergeet soms ook de andere gebruikers op een telefoon of tablet.

Nu maar hopen dat TS het ook begrijpt want anders kan hij beter 1 op 1 met iemand gaan praten die het hem direct uitlegt. Een forum heeft ook zo zijn beperkingen en soms heb je iemand nodig die het gewoon face to face kan uitleggen.

Mensen zijn soms net als een gelijkrichter, ze willen graag hun gelijk hebben.
Anoniem

Op 9 juli 2020 18:57:52 schreef benleentje:
[...]In een boormachine zit geen transistor maar een FET.

FET = Field Effect Transistor. Dus toch een transistor :-)
Maar de rest van je epistel klopt.

Alleen is een degelijke regeling maken van scratch voor een beginner die niet eens snapt hoe een transistor werkt niet haalbaar.
Als spielerei om iets bij te leren ok, maar verder loont zelfbouw zelden.
En bijleren is zelfs erg relatief. Je leert de skills die een tegenwoordig technieker nodig heeft niet door eindeloos prullen te maken met oude componenten en technieken die een halve eeuw achter ons liggen.

Bedankt allemaal

ik ga volgende week de Motorregeling op deze site maken
en met de onderste schakeling tussen A en B kan hij tot max 24
als ik het goed heb?

ik wil ergens eind volgende maand nog een nieuwe DC motor bij kopen
en het gaat om 1 van het merk mabuchi RT-8B7WA-A19 zie de link

exact de zelfde motor wil ik hebben .

maar kan ik naast de pagina vraag & aanbod op deze site
mijn zoek advertentie plaatsen waar bijna iedereen hem kan zien

vast niet iedereen die aan deze motor zou kijken bij vraag & aanbod

https://product.mabuchi-motor.com/detail.html?id=133

hun mailen heb voor mij geen zin je moet dan dingen invullen die ik niet weet ook op internet kan ik er 1 vinden op een vage site uit china waar je de online verzenden zelf moet regelen

Die motor neemt 30A bij vollast, 185A bij blokkage, de regeling op de site kan dat niet aan.
30A is niet voor beginners!

Koop u een regeling zoals deze. kun je zelf niet maken voor die prijs en gebruik een zekering.

Ofwel koop een (veel)lichtere motor, zou ik sowieso doen...

[Bericht gewijzigd door MGP op vrijdag 10 juli 2020 08:19:08 (26%)

LDmicro user.

Op 10 juli 2020 07:45:33 schreef MGP:

Ofwel koop een (veel)lichtere motor, zou ik sowieso doen...

ik wil geen lichtere motor maar deze zoon regelaar kan ik zo bestellen dat is geen probleem

Je kunt volgens lezen geen verschil maken tussen spanning, stroom en vermogen..laat staan dat PWM, dissipatie en SOA u iets zouden zeggen.

Daarom vermoed ik dat alle berichten tussen uw startpost en dit laatste bericht u niet veel zeggen.

Daarom ook is het voor ons moeilijk om te helpen en blijft het maar aanmodderen.

Op 10 juli 2020 08:10:24 schreef modeltreiner:
ik wil geen lichtere motor maar deze zoon regelaar kan ik zo bestellen dat is geen probleem

Dan doe je dat maar, en zet er een zekering tussen van 40A, een kleine ventilator in de behuizing monteren zou ook op zijn plaats zijn.

LDmicro user.

Op 8 juli 2020 13:39:08 schreef Lambiek:
Hier heb je een voorbeeld.

Als we even uitgaan van de 2N3055 en we die aansturen met 5VDC en via een weerstand van 220E. De 2N3055 heeft een max versterking "hFE " van +/- 70. Dan krijgen we dus 5:220 = 0.02 X 70 = 1.57A door je motor.

Als je de basis echter met 12VDC aan stuurt via de 220E basisweerstand gaar er 3,18A door je motor.

Niet al te veel dus, maar dat ligt aan de versterkingsfactor van de 2N3055.
Er zijn betere transistoren met een hogere versterkingsfactor.

Als je bijvoorbeeld de MJ11016 neemt, die heeft een minimale versterkingsfactor "hFE" van 1000 en ik dacht een max van 30000. dat is dus heel iets anders.

Ik ben het met Lambiek eens op een paar details na.

Als aanvulling en zoals ik het geleerd heb hoe je een transistor als schakelaar gebruikt:

bij de berekening gebruiken we de hFEmin om zeker te zijn dat de transitor in verzadeging gaat.
Bij het voorbeeld van de 2n3055 is de minimum DC current gain in het 4A
gebied 20, dus dat wordt in het slechtste geval:

(5V-1.5V)/220Ω = 0.015A
Ic = IbxhFEmin = 0.015 x 20 = 0.318A door je motor.
Let er dus ook op dat je ook rekening dient te houden met de spanningsval over de BE junctie van de transistor.

Dus stel dat je een Ic wenst van 2A (of je hebt een motor die 2A trekt) en je wil ten allen tijde dat je transistor in verzadiging gaat dan bereken je de basisweerstand als volgt:

Ib = Ic/hFEmin = 2A/20 = 0.1A
Rb = 5V-Ube/Ib = (5V-1.5V)/0.1= 35Ω

Ga je naar een Ic richting 10A dan reken je volgens de datasheet met een minimum hFE van 5

mvg

Robbe

Op 9 juli 2020 22:37:01 schreef grotedikken:
...
Je leert de skills die een tegenwoordig technieker nodig heeft niet door eindeloos prullen te maken met oude componenten en technieken die een halve eeuw achter ons liggen.

Als hobby nochtans heel interessant.. of de gemaakte dingen nuttig zijn..waarschijnlijk niet en dat kun je over veel dingen zeggen.
Skills leer je op het werk, achtergrondkennis leer je op school en thuis want wat de toekomst brengt weet je toch niet.

In de coronatijd veel gepraat met de kleindochter(16j) over het nut van sommige vakken en als je dan dagelijks een opmerking maakte hoe ze dat wist begon ze toch bij te draaien dat niet alles nutteloos geleerd is.

LDmicro user.
Lambiek

Special Member

Op 10 juli 2020 08:30:38 schreef Robbe de Smet:
Let er dus ook op dat je ook rekening dient te houden met de spanningsval over de BE junctie van de transistor.

Die had ik niet mee genomen, het is zo al moeilijk genoeg voor de TS. :)
Maar je hebt wel gelijk.

Op 10 juli 2020 09:11:01 schreef MGP:
In de coronatijd veel gepraat met de kleindochter(16j) over het nut van sommige vakken en als je dan dagelijks een opmerking maakte hoe ze dat wist begon ze toch bij te draaien dat niet alles nutteloos geleerd is.

Daar kom je pas achter als je ouder wordt MGP, of iets nuttig geweest is of niet. :)

Als je haar maar goed zit, GROETEN LAMBIEK.

Op 10 juli 2020 09:49:03 schreef Lambiek:

Daar kom je pas achter als je ouder wordt MGP, of iets nuttig geweest is of niet. :)

Daar ga ik niet mee akkoord maar dat zou ons ver offtopic drijven. :9

LDmicro user.