Elektuur PA300 versterker

Ik heb een vraag betreft de welbekende PA300 versterker van de elektuur.
In het artikel wordt enkel de mono versie weergegeven. Deze zou geschikt moeten zijn voor 300W. Hier wordt een 42,5V/625VA voorgesteld. Maar is dit dan voor enkel de mono versie? Of kan ik met 625VA ook uit de voeten voor een stereo opstelling? Of, moeten er dan echt 2 joekels van 625VA gebruikt worden?
Zeker dit stuk uit het artikel brengt me aan het twijfelen: "Om misverstanden te vermijden: dit is een voeding voor een mono versterker - voor een stereo-versie hebt u dit dus twee keer nodig!"

duidelijk toch? 2x een 625VA trafo nodig. als die mono trap al 300W rms is, dan zou je bij stereo 25VA speling hebben op 1 trafo van 625VA, dat is krap gezien het rendement echt geen 95% is.

waar rook was, werkt nu iets niet meer

Bij een normaal audiosignaal geeft een versterker tegen clip gemiddeld 1/8 deel van het totale vermogen. Een 300 Watt versterker levert dus gemiddeld ca 40 Watt. Met een rendement van 50% neemt die dus gemiddeld 80 Watt op. Een trafo van 625 Watt kan dat dus gemakkelijk leveren. Professionele versterkers worden tegenwoordig ook zo ontworpen. Ook de koeling is daar op aangepast.
Als je dergelijke verstekers met een sinustoon uitstuurt, houden ze het meestal een tiental minuten vol en dan grijpt de beveliging in.

KGE

Golden Member

Op 25 december 2021 10:53:34 schreef buzzy
Als je dergelijke verstekers met een sinustoon uitstuurt, houden ze het meestal een tiental minuten vol en dan grijpt de beveliging in.

De beveiliging in de vorm van een transistor die de zekering beveiligd door er als eerste uit te gaan ? :+

Ik neem aan dat je muziek gaat afspelen en geen 1kHz sinus.

Met 1 trafo van 600VA moet dat prima te doen zijn. Dikke buffer
elko's in de voeding is wel een aanrader.

Op 25 december 2021 10:43:50 schreef testman:
duidelijk toch? 2x een 625VA trafo nodig. als die mono trap al 300W rms is, dan zou je bij stereo 25VA speling hebben op 1 trafo van 625VA, dat is krap gezien het rendement echt geen 95% is.

Ja ik zat er zelf langs door de 625VA trafo. Aangezien de versterker 300W zou zijn, dacht ik dat deze bemeten was voor 2x300W. Maar dat is dus blijkbaar niet. Wellicht iets te kort door de bocht gedacht

big_fat_mama

Zie Paulinha_B

De betreffende versterker is mij niet bekend - een linkje zou handig zijn.
Maar het zou best wel eens kunnen dat het opgegeven uitgangsvermogen van 300W enkel gehaald wordt met belasting van 4 ohm, of zelfs nog lager.

Als het nu nodig wordt bevonden om twee dergelijke eindtrappen te voeden met een trafo die maar voor eentje bedoeld was, dan volstaat het om te belasten met 8 ohm. Er zal dan wat minder volume uitkomen, maar nog steeds veel meer herrie dan ik zou aanvaarden vanwege mijn buren, zelfs overdag.

hoe beter de vraag geschreven, zoveel te meer kans op goed antwoord

Op 25 december 2021 11:48:50 schreef big_fat_mama:
De betreffende versterker is mij niet bekend - een linkje zou handig zijn.

Excuses, hierbij een link naar een Engelstalig document
https://www.scribd.com/document/489239933/Elektor-PA300-November-1995-…

[Bericht gewijzigd door Ricotjuh op zaterdag 25 december 2021 11:55:49 (19%)

Op 25 december 2021 11:04:05 schreef KGE:
[...]

De beveiliging in de vorm van een transistor die de zekering beveiligd door er als eerste uit te gaan ? :+

Philips deed dat bij de professionele versterkers met een NTC op het koellichaam.
Het koellichaam is niet berekend op een langdurige afvoer van grote hitte, dat zou een veel groter koelblok betekenen en krachtiger ventilatoren.
De NTC heeft weinig invloed als het koelblok de "normale" temperatuur heeft. Stijgt die, doordat de fan het niet meer bij kan houden, dan reduceert de NTC het ingangssignaal, door dit meer en meer kort te sluiten.
Er zijn nog vele andere methodes om een versterker te beveiligen, maar dit is er een van.

De reden dat veel huiskamer versterkers sneuvelen als ze eens een keertje voluit moeten gaan op een feestje etc, is door hetzelfde fenomeen. Bij normaal gebruik wordt er veel minder gedissipeerd als met disco, waarbij constant op hoog niveau audio geleverd moet worden.
Ook muziek als bijv, heavy metal is veel compacter als andere muziek en drijft een versterker veel eerder de beveiliging of de versterkerhemel in.

big_fat_mama

Zie Paulinha_B

Op 25 december 2021 11:55:08 schreef Ricotjuh:
[...]

Excuses, hierbij een link naar een Engelstalig document
https://www.scribd.com/document/489239933/Elektor-PA300-November-1995-…

Dankjewel. Reeds in de inleiding wordt mijn vermoeden bevestigd: There will be a few eyebrows raised at the power output of 300 watts (into 4Ω).

Dus: maak gerust zo twee eindtrappen, voed ze uit één voeding zoals gepubliceerd, let wel op er enkel luidsprekers aan te hangen van 8 ohm of meer. Ofschoon, zelfs met 4-ohmers zou het best moeten lukken, tenzij men het Sportpaleis of de Ahoy wil volblazen...

Zou iemand me misschien het volledige artikel willen pm'en?

hoe beter de vraag geschreven, zoveel te meer kans op goed antwoord

Op 25 december 2021 11:27:58 schreef nijhuisr:
Ik neem aan dat je muziek gaat afspelen en geen 1kHz sinus.

Het houdt bijv. in dat je dergelijke versterkers niet kunt gebruiken voor testdoeleinden. Soms heb je in een laboratorium een wisselspanningsvoeding nodig, die verschillende frequenties moet kunnen genereren. Daarvoor werd dan de combinatie van een toongenerator met een versterker gebruikt, al dan niet met een step-up transformator aan de uitgang. Bij zulke opstellingen is een versterker nodig die gedurende lange tijd het gevraagde vermogen kan leveren. De meeste commerciële audioversterkers kunnen dat niet (meer).
Ook de Elektuurversterker is beperkt, die kan ook maar de helft van de tijd het opgegeven vermogen leveren.

Op 25 december 2021 12:36:09 schreef big_fat_mama:

Zou iemand me misschien het volledige artikel willen pm'en?

Ik heb je een PM gestuurd

big_fat_mama

Zie Paulinha_B

... en die is goed aangekomen, welbedankt hoor!

hoe beter de vraag geschreven, zoveel te meer kans op goed antwoord
Frederick E. Terman

Honourable Member

Op 25 december 2021 12:36:09 schreef big_fat_mama:
Zou iemand me misschien het volledige artikel willen pm'en?

Done.

e: Ok, heb je er twee...!

Keramisch, kalibratie, parasitair: woordenlijst.org
big_fat_mama

Zie Paulinha_B

Yeps, en ze lijken nog op elkaar bovendien ;) !

Overigens heb ik nogal wat vragen bij deze versterker:
* de transistors 15003/15004 en hun drivers, zijn die niet héél gedateerd? Nuja, modern is natuurlijk mosfet, eerder dan bi-polair; en helemaal modern is klasse D. Zijn er eigenlijk nog moderne complementaire vermogenstransistors?

* zijn die 15003/15004 nog min of meer verkrijgbaar? Ik zie ze wel bij Ali, in verdacht afwijkende prijzen - alles van 1€ per paar tot 8... En als er één ding is dat ik niet bij Ali ga kopen, dan wel vermogenshalfgeleiders

* voor 300W in 4Ω lijken twee torren parallel mij een strikt minimum, ik had er liever drie gezien; dan nog zal er flink gekoeld moeten worden.

[Bericht gewijzigd door big_fat_mama op zaterdag 25 december 2021 13:52:14 (88%)

hoe beter de vraag geschreven, zoveel te meer kans op goed antwoord

Bij Reichelt nog wel te krijgen. En die van Inchange Semiconductor zijn nog wel te betalen.

https://www.reichelt.nl/nl/nl/transistor-npn-to-3-140v-20a-250w-mj-150…

Anoniem

PA300 is afgeleid van de PA600 met 5 paar eindtorren en een paar extra drivers, zie; http://wiringstages.blogspot.com/2013/03/600-watt-hi-fi-power-amplifie…. Toshiba bipolaire eindtorren zijn nog steeds ruim te koop. bijvoorbeeld 2SC5200-2SA1943.

[Bericht gewijzigd door Anoniem op zondag 26 december 2021 01:20:44 (21%)

Inchange is de kwaliteit die je op Ali krijgt als ze bang zijn dat je ze anders in China door de ramen komt gooien. Ik vertrouw er nooit op dat die dingen echt alle specs goed halen, hoewel ze in principe wel door redelijk betrouwbare distributeurs worden geleverd.

www.elba-elektro.nl | "The mind is a funny thing. Sometimes it needs a good whack on the side of the head to jar things loose."

Dat lijkt mij ook en de grote C heeft hem in een vertrouwd merk https://www.conrad.nl/p/on-semiconductor-transistor-bjt-discreet-mj150…

Zitten ook in Dynacord amps.

blackdog

Golden Member

Hi,

Let op met de MJ15004/4 transistoren, koop alleen Motorola/ On Semi van de grote leveranciers,
Motorola zal lastig worden omdat onder die naam al lang niet meer geproduceerd is.

Een goede vervanger is de serie van van On Semi en dat is de MJ1502x.
Ze zijn er in twee spannings niveau's 200V en 250V.

Deze serie TO3 power transistoren zijn ongeveer 2x zo snel als de MJ15003/4 serie.
Bijna altijd toepasbaar waar de MJ1503/4 in is toegepast.

Ga je nu naar de snellere transistoren toe zoals de hier in dit topic al aangehaalde 2SC5200 en 2SA1943 welke ook een andere behuizing hebben, dat krijg je vrijwel zeker stabiliteits problemen doro de 10x hogere snelheid van deze moderne transistoren.
Zonder kennis van zaken zou ik dat zeker niet gaan doen.

Groet,
Bram

You have your way. I have my way. As for the right way, the correct way, and the only way, it does not exist.

Ik vraag me af waarom Elektuur voor zo'n extreem overgedimensioneerde voeding zou gaan.
Als het 50 procent dutycycle vermogen 300w is, is het continuvermogen dus de helft daarvan.
Waarom dan toch zo'n bijna dubbel gedimensioneerde trafo?

Ik begrijp het argument van degelijkheid en stabiliteit, maar dit lijkt me toch een beetje érg ver gaan. Van elektuur had ik meer kostenefficient design verwacht.

Ik neem op kleine schaal reparaties van buizen-elektronica aan voor een heel aardig uurtarief. Interesse? Mail me!
blackdog

Golden Member

Hi,

Van de 600VA trafo blijft gelijkgericht maar 63% over, bij het trekken van het volle vermogen van de versterker.
Dan krijg je nog het rendament van de eindversterker zelf, laten we het op 70% houden, dan kom je dus uit op een 600VA trafo, wat mij betreft is er niets mis met de 600VA trafo die wordt voorgesteld.

Wie gebruikt een versterker van 300-Watt output denken jullie? ja dat kan hier en daar een thuisgebruiker zijn,
maar meestal toch in de feestjes wereld.
Denken julie nog steeds dat bij de herrie die daar wordt gedraaid de dynamiek 40 db is? :+
Ik zou zelfs voor die toepassing naar een 750-VA model gaan.

Tip van Bram
Reken jezelf niet rijk, denk aan het toepassings gebied en denk vooruit en neem alle variabelen mee in je afwegingen.

Kijk naar wat de trafo's kosten, 625VA kost 128€ en de 800VA is 160€, voor het bouwen van één of paar versterkers zou ik voor de 800VA gaan.
Die 32€ verschil is niets op de totale kosten.

Gebruik je de versterker thuis omdat je laag rendament luidsprekers hebt, dan is 500VA mooi genoeg en dan zit je op 110€.

Is de versterker voor een SUB-Woofer, dan is denk ik een digitale versterker een betere oplossing.

Groet,
Bram

You have your way. I have my way. As for the right way, the correct way, and the only way, it does not exist.
big_fat_mama

Zie Paulinha_B

@LedLover:
Ja, dat bedacht ik me ook al de hele tijd. Beschikbaarheid van trafo's is mogelijk een factor geweest - ofschoon ze zelfs op deze enkele wikkelingen bij legden, om het plaatje nog wat beter te doen kloppen.

Maar zou er nu toentertijd echt geen ringkern van 500VA te koop geweest zijn, voor de betreffende spanningen?

@Bram: "Van de 600VA trafo blijft gelijkgericht maar 63% over" waar gaat dan die andere 37% oftewel 222 watt naartoe??? Het is overigens een trafo van 675VA, niet 600.

[Bericht gewijzigd door big_fat_mama op zondag 26 december 2021 12:53:23 (22%)

hoe beter de vraag geschreven, zoveel te meer kans op goed antwoord

Op 26 december 2021 12:50:55 schreef big_fat_mama:

@Bram: "Van de 600VA trafo blijft gelijkgericht maar 63% over" waar gaat dan die andere 37% oftewel 222 watt naartoe??? Het is overigens een trafo van 675VA, niet 600.

Dat is niet helemaal correct. Het rendement van de trafo wordt niet minder. Als de secundaire wisselspanning bijv 50 Volt is, dan is deze na dubbele gelijkrichting 1,4 x zo hoog. dus ca 70V. Ook dan kun je het vermogen van de trafo volledig benutten, alleen de stroom die je na de gelijkrichter mag benutten, moet wel gereduceerd worden. Dus 500VA bij 50V ca 10A. Na de gelijkrichter
wordt dat dan 500/70 = 7,14A . Een precieze berekening komt op iets andere waarden uit, maar deze natte vinger berekening geeft wel een idee hoe het werkt.
Overigens is voor de normale muziekweergave de trafo groot genoeg, zoals ik al eerder aan gaf.