Wat doet deze schakeling?

Lijkt op een overstroombeveiliging.

Als de uitgangsstroom hoger wordt, neemt de spanning over RC toe. Uiteindelijk gaat de thyristor in geleiding, trekt de basis van de hoofdtransistor naar beneden, en zal de uitgang spanning wegvallen.

De lamp geeft direct aan dat de beveiliging heeft ingegrepen. Zodra je de schakelaar opent, valt de thyristor terug in niet-geleidende toestand en kun je weer verder werken.

Met die 1k potmeter stel je in bij welke stroom de beveiliging inschakelt.

Waar ik nog niet helemaal achter ben is de SO51, ik vermoed dat dit een zener hoort de zijn die de spanning over de potmeter en 100ohm weerstand constant houd waardoor het instelpunt gelijk blijft als de ingang spanning varieert.
Een zener zou ik trouwens wel anderzom verwachten in de tekening, dus wellicht klopt dat niet.

Ik denk dat dit het artikel is wat erbij hoort, maar ik heb geen toegang tot hun archieven.
https://www.elektormagazine.com/magazine/elektor-350/63022

Een thyristor of een adj. zener?

Zo kan dat ook. Opgelet met dit circuit: een elco aan de uitgang kan desastreus zijn. Wanneer de thyristor in geleiding schiet wordt de basis-emitter spanning van de 2N3055 mogelijk direct opgeblazen.

Een 2n3055 in het jaar 2025?
Een gloeilamp om diens basisstroom te beperken?
Een ongedefinieerde component links onderaan, geen courant symbool en geen type-indicatie?
Hahaha.

Het is nochtans vroeg op het seizoen voor fopvisserij.

geen courant symbool

Lijkt mij gewoon het normale symbool voor een instelbare zener c.q. spanningsreferentie, à la TL431.

Een schema zonder uitleg van het doel is redelijk zinloos. Geen idee waarom Elektuur dat zo zou publiceren. Blijkbaar mis ik niet veel door niet op facebook te zitten.

(persoonlijk heb ik trouwens een grote hekel aan flauwe 1-aprilgrappen, er is al genoeg desinformatie.)

Ik snap er geen yota van

'Jota' of 'Yotta'. Eén van de twee.

[Edit: correct Paulinha_B, ondersteboven getekend en daarom ging mijn gedachte in eerste instantie naar een ompoolbeveiliging uit. Doet me een beetje denken aan een vroegere flauwe 1-aprilgrap waarbij ze een tunneldiode gebruikten als acculader. Het zal wel aan mijn gebrek aan humor liggen. Of een gebrek aan electronicakennis om het schema te doorgronden. Of beide.]

Als het een zener was of iets van dien aard, dan is het ondersteboven getekend.

Ik vermoed dat het een thyristor is, dan blijft het ding namelijk geleiden totdat men S1 indrukt om de boel te 'resetten'.

Maar om dit nu echt te gebruiken, tja, ik zie het meer als leering en vermaak. TS vraagt immers wat de werking is.

Dat is deze schakeling:

https://www.elektormagazine.com/magazine/elektor-350/63022

Die is vorig jaar gepubliceerd en het schema is nog veel ouder, geloof ik.

Het plaatje dient nu uitsluitend ter illustratie van een oproep op FB om content in te sturen voor een jubileumnummer special die later dit jaar uitkomt.

(verdraaid, Rob040 is me net voor; had het ook net gevonden, aan de hand van het Elektuur schemanr. 240034)

https://www.elektormagazine.com/magazine/elektor-350/63022

Een 'Thyristor based power supply protection'.

Maar dat symbool is dus NIET een thyristor. Althans, zo ken ik het niet. Voor mij is dat een instelbare zener:

Dit is het symbool van een thyristor:

Ik lees Elektuur al jarenlang niet meer, maar is dit illustratief voor het huidige niveau?

Op woensdag 12 februari 2025 15:18:40 schreef rob040:
Die is vorig jaar gepubliceerd en het schema is nog veel ouder, geloof ik.

Het schema is uit 1970 en was gepubliceerd in CQ elettronica, een Italiaans elektronicamagazine wat nu niet meer bestaat.
Misschien dat toen thyristoren soms zo getekend werden, geen idee.

Ze hebben het symbool in een modernere versie van de schakeling weer zo getekend wat mij een raadsel is want dat lijkt inderdaad erg op een instelbare zener...

Ik denk niet dat er in 1970 al instelbare zeners waren.

Kijk, dat helpt.
Ik had geen idee wat dat gekke symbool betekende, zener, thyristor, triac, etc. Dat maakt het begrijpen ook knap lastig.
Het is overigens bedoeld dat men schakeling naar de redactie op stuurt om ergens te plaatsen. Vandaar ook de kop in het plaatje: "Submit your circuits"

Als je de schakelaar opent terwijl de uitgang nog overbelast of kortgesloten is fikt die transistor eruit, bij enige capaciteit (wat vrijwel elk circuit aan zijn ingang heeft) gaat de transistor stuk door een te hoge basis-emitter spanning, en er is geen voorziening om een capaciteit rustig op te laden.

Ja, dit klinkt allemaal wel als de kwaliteit van Elektor. Proberen ze je ook nog een veel te dure print te verkopen voor deze schakeling?

Op woensdag 12 februari 2025 15:01:51 schreef Paulinha_B:
Een gloeilamp om diens basisstroom te beperken?

Foute gedachte, aan wie stel je deze vraag?

Een ongedefinieerde component links onderaan, geen courant symbool en geen type-indicatie?
Hahaha.

Een schakelaar en een weerstand zijn gedefinieerde componenten de weerstandswaarde staat er alleen niet bij!

Op woensdag 12 februari 2025 15:25:20 schreef nonius:
Maar dat symbool is dus NIET een thyristor.

In sommige landen gebruiken ze wel andere symbolen voor hetzelfde onderdeel.

Er zijn meer hondjes die fikkie heten
Ze zien er allemaal anders uit maar kunnen wel allemaal blaffen en bijten!

[Bericht gewijzigd door vergeten op donderdag 13 februari 2025 00:02:00 (13%)]

Foute gedachte

O ja? wat bepaalt anders de basisstroom van de 2n3055????

aan wie stel je deze vraag?

Aan alle forumdeelnemers die hun eigen verstand en inzicht weten te gebruiken.

Bovenal: we moeten aan deze ongein maar niet te veel aandacht besteden, ik neem me voor om hier verder niet te reageren.

[Bericht gewijzigd door Paulinha_B op donderdag 13 februari 2025 00:10:22 (22%)]

Op donderdag 13 februari 2025 00:07:12 schreef Paulinha_B:
[...]
O ja? wat bepaalt anders de basisstroom van de 2n3055????

De versterking van de transistor zelf, het is een emittervolger zolang de onbekende driepoot linksonder niet geleidt.

Wat ik kan vinden zou het de TL431 van Texas Instruments misschien kunnen zijn.
Die is in 1977 geintroduceerd door TI.
Het blijft een aparte schakeling.

[Bericht gewijzigd door revado op donderdag 13 februari 2025 08:32:59 (29%)]

Dat was ook mijn idee, want het symbool klopt m.i. niet net dat van een thyristor (al zou het kunnen dat dit vroeger anders was). Als het een TL431 moet voorstellen, staat hij in ieder geval verkeerdom getekend.

Die hele constructie met de diode is dan waarschijnlijk om instelbaar 0 - 0.7V bij de spanningsval over weerstand Rc op de tellen.

Alsnog blijft het een gedrocht.

Volgens het artikel is het een thyristor 2N5060. Origineel komt de schakeling uit een Italiaans tijdschrift uit 1970.
De SO51 is geen verwijzing naar in het artikel.

Zie ook je mailbox.

Ook volgens de Elektuur-tekennormen is dit niet het symbool van een thyristor maar een regelbare zener.

Vroeger werden allerlei symbolen inderdaad soms anders getekend, daarom heb ik gisteren nog wat oude boeken over thyristors opengeslagen en daarin gezocht. Daarin werd allemaal het huidige symbool gebruikt, ook al in 1970:

- Thyristortechniek (A.J. Dirksen) uit 1970.
- semiconductor handbook (de Muiderkring) uit 1978.
- schakelen met tranistors (D.J.W. Sjobbema), 9e druk uit 1975.
- Actieve Componenten (D.J.W. Sjobbema), 1980.

Het schema mag dan ooit gepubliceerd zijn in een Italiaans tijdschrift in 1970, we leven hier in Nederland in 2025, niet in Italië in 1970. Het zou netjes geweest zijn het schema te hertekenen naar de huidige standaard, met de correcte symbolen. Linksom of rechtsom blijft het voor mij een gevalletje van ofwel incompetentie ofwel slordigheid.

Tip voor OP: elk schema (en eigenlijk, elke tekening) van Elektuur heeft een uniek nummer, in dit geval 240034. '24' slaat op het jaar, ik meen dat '00' op de maand slaat. In elk gevoel, zoeken op dat nummer levert vrij snel het originele artikel op.

Een leermomentje voor mij tijdens het zoekproces: blijkbaar bestaan (of bestonden?) er twee verschillende symbolen voor thyristors, afhankelijk van de vraag of het een P-gate of N-gate thyristor is (uit 'Actieve Componenten'):

Dat is in dit geval inderdaad een thyristor.

Een het is puur overstroom, en een niet geweldig ontwerp volgens huidige standaarden, maar zover waren we al

Dit is het Italiaanse artikel:

thyristor.pdf

Voor de nieuwsgierigen een 'quick and dirty' vertaling :

thyristor-1 nl.pdf

Op donderdag 13 februari 2025 11:50:33 schreef nonius:
Ook volgens de Elektuur-tekennormen is dit niet het symbool

Voor de potmeter geldt hetzelfde.

Lijkt meer op pijl en boog.

Op donderdag 13 februari 2025 11:50:33 schreef nonius:
Ook volgens de Elektuur-tekennormen is dit niet het symbool van een thyristor maar een regelbare zener.

Toch is het diezelfde Elektuur geweest die dat symbool op die plaats geïntroduceerd heeft.
In het originele artikel staat het wel goed getekend.