Dat klopt macman, NiMH accu's zijn beter voor het milieu, minder schadelijk omdat er geen cadmium in zit. Ondanks dat is het wel verstandig om ze aan het eind van hun levensduur naar de lege-batterij-container te brengen. En het memory effect is wel aanwezig (heb ik ervaren), hoewel fabrikanten al jaren beweren dat deze accu's het niet hebben, alleen is het effect minder duidelijk dan bij NiCd cellen.
Je kunt wel de klemspanning meten en daaruit de ladingstoestand afleiden. Een pas geladen cel heeft bij mij meestal een spanning rond 1.4V onbelast. Na enkele dagen (ongebruikt) daalt dat geleidelijk naar 1.3V. In het gebruik blijft de klemspanning heel lang in de buurt van 1.2V. Een spanning van 1.1V betekent dat de accu niet veel meer kan leveren en bij 1.0V is de accu leeg. Je mag dergelijke accu's niet verder dan tot 0.9V ontladen. Diepontlading kan schadelijk zijn. Bij extreem diepe ontlading tot zelfs omgekeerde polariteit kan al na één keer de cel onherstelbaar beschadigd zijn. Omgekeerde polariteit kan optreden als meerdere cellen in serie staan en de verbruiker niet op tijd werd uitgeschakeld. In de praktijk zijn de cellen nooit helemaal identiek en daardoor is er meestal één cel het eerst leeg. De andere cellen zorgen er voor dat de stroom in dezelfde richting door blijft lopen en daardoor raakt de lege cel totaal uitgeput en als de verbruiker ingeschakeld blijft keert de polariteit van de lege cel om. Probeer dit altijd te voorkomen.
De ontlaadkarakteristiek loopt dus van ongeveer 1.4V tot 1.0V. De laadkarakteristiek loopt ongeveer van 1.2 tot 1.45V. Maar deze waarden zijn van meerdere factoren afhankelijk: celtemperatuur, laadstroom, inwendige druk. Daarom raden fabrikanten vaak af om de klemspanning als criterium te gebruiken om de laadstroom uit te schakelen. Ik heb wel eens schakelingen gezien die de accuspanning steeds rond de 1.42V houden. De cel blijft dan voortdurend in geladen toestand. Stijgt de klemspanning boven de 1.42V dan wordt de laadstroom uitgezet, daalt de klemspanning beneden deze grens dan wordt de laadstroom weer aangezet. Er moet natuurlijk een kleine hysteresis zijn anders gaat de schakeling oscilleren. Een dergelijke lader bestaat uit een op-amp die als comparator wordt gebruikt, een zenerdiode als referentiespanning en een constante stroombron. De voedingsspanning voor de op-amp moet gestabiliseerd zijn om de schakelniveau's nauwkeurig te maken. Maar zoals ik hierboven beschreef wordt door fabrikanten afgeraden om de klemspanning te gebruiken als afschakelcriterium. Wat je wel kunt doen is met één van de volgende 3 methoden laden.
1. Eerst de cel ontladen tot 1.0V, daarna laden met 0.1 C waarbij C de capaciteit van de accu is. Dus bijvoorbeeld een 1800mAh accu laad je met 180mA. Het beste is als deze stroom geleverd wordt door een constante stroombron. Schakel de laadstroom na 14 uur uit met een timer. Deze methode voldoet goed voor zowel NiCd als NiMH cellen. Het is niet zo riskant, een uurtje te lang laden is niet schadelijk.
2. Snel laden met een stroom van 0.5 tot 1 C en een IC toepassen dat de accuspanning nauwkeurig in de gaten houdt. Als de accu vol raakt kan hij geen energie meer opnemen en de toegevoerde energie wordt dan omgezet in warmte. Door de negatieve temperatuur coëfficient daalt de klemspanning enkele mV. Het IC meet de klemspanning, daarvoor wordt de laadstroom kort uitgeschakeld zodat overgangsweerstand geen invloed heeft op de meting. Het IC onthoudt de laatst gemeten spanning en vergelijkt deze met de volgende waarde. Een dalende klemspanning wordt zo ontdekt en de laadstroom wordt dan uitgeschakeld of verminderd tot een druppellaadstroom. Deze methode staat bekend als de -dV detectie (min delta V). Door de hoge laadstroom is deze manier wel riskant en kritisch. Als er iets niet perfect gaat bij het detecteren van de spanningsdaling (min delta V) kan het laden te lang doorgaan en schadelijk voor de accu worden. Je kunt ook de temperatuur gebruiken als afschakelcriterium maar dat is minder betrouwbaar omdat het thermisch contact met het binnenste van de accu vaak moeilijk te maken is.
3. Laden met een stroom van 0.01 tot 0.03 C, dus 1% tot 3% van de capaciteit. Dit mag ook continu gebeuren. Als de accu leeg is duurt het laden natuurlijk wel lang, mijn ervaring is ongeveer 72 uur. De voordelen zijn dat er nauwelijks risico bestaat door de kleine laadstroom, dat de accu continu geladen mag worden en dat de accu voortdurend in volle toestand wordt gehouden. Dat laatste is wel belangrijk als je de accu nodig hebt bij uitval van de netspanning, als back-up. Die kleine laadstroom kun je het beste stabiliseren, dat kan met een LED en een transistor, of met een op-amp en een zenerdiode en een transistor, of met een spanningsregelaar die je als constante stroombron schakelt.
Zelf laad ik bijna altijd gedurende 14 uur met 10% van de capaciteit. Dat gaat altijd goed als de accu leeg is voordat je begint. Ik heb altijd een reserve accuset in geladen toestand klaar staan, dan kun je meteen omwisselen als dat nodig is. Accu wisselen gaat sneller dan welke snellader dan ook.
Nog een opmerking: als je de accu's alleen voor back-up gebruikt kun je ook een loodaccu nemen. Dan kun je een simpele schakeling bouwen met een spanningsregelaar die een constante uitgangsspanning levert en een laadstroombegrenzing. Een loodaccu kun je voortdurend vol houden met een spanning van 2.3 V per cel. Dat is 6.9V voor een 6V accu en 13.8V voor een 12V accu. Loodaccu's worden op deze manier vaak toegepast in alarminstallaties als back-up.
Ik hoop dat je met deze uitleg een juiste keuze kunt maken. Veel succes.