Denon PMA-300V reparatie verslag

fred101

Golden Member

Je kunt vast wel een verloopplaatje voor die schakelaar maken. Ik heb regelmatig schakelaars of de montage daarvan gemod. (en ook schakelaars of potmeters gerepareerd). Beetje creatieve handenarbeid hoort er ook bij en is een leuk aspect van restauraties.

www.pa4tim.nl, www.schneiderelectronicsrepair.nl, Reparatie van meet- en calibratie apparatuur, ook maritieme en industriele PCBs
evdweele

Overleden

De gaten voor de bevestiging van de schakelaar iets uitvijlen zodat de h.o.h. afstand kleiner wordt lukt ook nog wel.

Techniek is ervoor gemaakt om ons in de steek te laten. Het blijft een ongelijke strijd tussen de techniek en de technicus.
Kruimel

Golden Member

@testman: Classic case of a brain-fart. Toen ik je bericht las had ik in mijn hoofd een (fout) plaatje en dat is blijven hangen. Een zijkniptang gaat niet lukken echter, dit is een ander soort staal dan waar de Japanse carterpannen van zijn gemaakt, maar een Dremel doet vast wonderen. ;-) Maar ik snap je punt en bedenk wel iets langs die lijn.

@fred101 en evdweele: Jullie hebben inderdaad gelijk, ik ga binnenkort wel even kijken naar een mooie manier om dit te realiseren zonder alles lelijk te maken. Eerst mijn gereedschap vinden.

Groet,
Kruimel

Op 2 november 2015 20:04:43 schreef Kruimel:
[...]En de resistlaag, het opschrift op de print en de meeste componenten. Aceton is net zo goed een oplossing voor een vuile print als een vlammenwerper dat is voor een stoffig meubel, het werkt heel goed, maar...

Onzin. Nog nooit een resistlaag, silkscreen, of wat op de print dan ook aangetast gehad. Ja, serienummerstickertjes ofzo. En mocht je een keer een component hebben dat een opdruk met inkt heeft. Maar PCB en gewone componenten hebben nergens last van.

We gebruiken op het werk dagelijks aceton om flux te verwijderen tijdens productie en reparatie. Wel altijd even netjes de PCB spoelen als het werk klaar is.

If you want to succeed, double your failure rate.
Kruimel

Golden Member

Dat vraagt om een klein experimentje dan. Ik zei het naar aanleiding van het feit dat ik recent de toplaag van de verf van mijn koelkast afveegde toen ik een hardnekkige sticker wilde verwijderen. Dat was wel jammer namelijk. :(

In elk geval heb ik geprobeerd de print ermee te bewerken, en inderdaad: de opschriften en de resistlaag geven geen kik. Alles is nog als daarvoor en lijkt onaangetast.

Ik heb ook twee elco's en een weerstand geprobeerd, en hun opschriften overleefden het niet. Gezien het feit dat ik niet van plan was alle elco's en weerstanden te verwijderen is aceton dus geen zinnige methode voor een reeds bestukt bord.

Dit was de weerstand voor:

https://farm1.staticflickr.com/602/22734571376_e58101d75b_m.jpg

En na:

https://farm6.staticflickr.com/5725/22139455723_c463dcd812_m.jpg

De elco (Jamicon SK) voor:

https://farm1.staticflickr.com/707/22771782161_c3e8b30d84_m.jpg

En na:

https://farm6.staticflickr.com/5747/22734566056_5f2b0590b5_m.jpg

De tweede elco (Nippon Chemicon KME, volgens de datasheet oplosmiddelbestendig):

https://farm6.staticflickr.com/5718/22747018762_eb523d5ff6_m.jpg

En na:

https://farm6.staticflickr.com/5788/22747016592_984f5588f0_m.jpg

De weerstand koste wel enige moeite, dat veegde je er niet in een enkele veeg af, maar zonder aceton helemaal niet. De elco's waren na een enkele veeg hun opschrift al kwijt en de kleur van de krimpkous gaf af op het papier. Let ook op hoe mat het materiaal is geworden! Dat geeft ook wel te denken wat het met de termijnsbestendigheid van (bijvoorbeeld) de rubberen verzegeling gaat doen.

Groet,
Kruimel

aceton is veel te agressief hiervoor. met gewoon poetsen kon je al een heel eind wrs. die printen hadden echt niet in de vaatwas gehoeven..

waar rook was, werkt nu iets niet meer

Ehm, we hebben het over de soldeerzijde van een print schoonborstelen, niet over het onderdompelen in aceton of het bewerken van elco's.

Dat geeft ook wel te denken wat het met de termijnsbestendigheid van (bijvoorbeeld) de rubberen verzegeling gaat doen.

Ik zei al: goed naspoelen (met IPA bijvoorbeeld) als de klus geklaard is. Maar je bent het helemaal uit z'n verband aan het trekken. Ik geef gewoon aan hoe hardnekkige fluxresten in de professionele wereld gemakkelijk verwijderd worden.

If you want to succeed, double your failure rate.
evdweele

Overleden

Toch is het goed om eens te onderzoeken wat het effect is van verschillende oplosmiddelen op componenten. Dan weet je wat je wel en wat je niet kan/moet gebruiken.

Een vroegere collega (bijna 50 jaar geleden) had de reinigende werking van trichloor ontdekt.
Bij een reparatie op een schip waar jarenlang stevig was gerookt in de nabijheid van het gerepareerde apparaat zou hij de kast weer laten glimmen. Hij drenkte een poetslap in trichloor en begon het apparaat af te wassen. Het knapte er enorm van op, alleen de 'glaasjes' van de signaleringslampjes begonnen er steeds droeviger uit te zien. Het plastic loste op en droop langzaam naar beneden. Ook de bedieningsknoppen werden plakkerig.

Techniek is ervoor gemaakt om ons in de steek te laten. Het blijft een ongelijke strijd tussen de techniek en de technicus.

Tri is wat dat betreft nog veel erger, maar aceton moet je ook van de meeste plastics weghouden. En aangezien elco's vaak zo'n plastic hulsje hebben verbaast het me niet zo dat die vatbaar zijn. Inkt en verf lost eveneens snel op in aceton.

Eerlijk gezegd verbaast het me wel dat die ringen van de weerstand afkomen. Is mij nog nooit gebeurd, maar ik heb dan ook nooit doelbewust op een weerstand zitten schrobben.

If you want to succeed, double your failure rate.
fred101

Golden Member

Aceton wordt niet voor niets gebruikt om nagellak te verwijderen. Ik gebruik het om de toner van een pcb te poetsen na het etsen.
Voor flux heb ik het nooit geprobeerd.

Ik gebruik sinds een tijdje Kontact PCC pcb cleaner. Dat werkt ook erg goed op oude fluxresten.

Ik gebruik Kontact 61 voor schakelaars, connectors en potmeters. Erg fijn spul. bv die irritante lange multi contact drukschakelaars in meetapparatuur. Even wat K61 erin, paar keer indrukken en klaar. Ik gebruik het nu een jaar of 4 a 5 in elk gerestaureerd instrument en nog geen problemen gezien.

Ik heb ook K60 maar dat gebruik ik alleen in extreme gevallen en als ik het daarna zeker kan verwijderen.
Ik spuit wat in een glazen schaaltje (formaat eierdop) en breng het daarna met een kwastje aan. Dan zit niet alles onder.

Voor zwart uitgeslagen connectors en schakelaars gebruik ik amoniak. Wel naspoelen want ik heb het ooit als test laten zitten op een oud schakeldek en dat werd een een vieze groene toestand.

Voor relais gebruik ik inderdaad een papiertje.

Ik heb daarnaast nog veel meer staan, een aantal dingen die ik gebruikte bij restauratie van oldtimers (auto's en motoren) wat ik nu in extreme gevallen gebruik, thinner, TRI, ontvetter (uit de verfwereld), petroleum, methanol, terpetine, sticker verwijderaar, pakkingverwijderaar, ontroester (soort fosforzuur) etc. Maar daar ben ik heel voorzichtig mee. Ik zoek eerst op wat het kan aantasten en daarna test ik eerst op een klein stukje.

Een kennis gebruikt boter on papieren prijsstickers te verwijderen. Ik heb het nog nooit geprobeerd. Het zou handig kunnen zijn voor oude calibratie stickers op frontpanelen.

www.pa4tim.nl, www.schneiderelectronicsrepair.nl, Reparatie van meet- en calibratie apparatuur, ook maritieme en industriele PCBs
Kruimel

Golden Member

Op 4 november 2015 07:39:07 schreef Jochem:
[...] Maar je bent het helemaal uit z'n verband aan het trekken. [...]

Interessante conclusie, het begint over een volledig bestukt versterkerbord met componenten en gaten er in dat schoongemaakt moet worden, maar als er dan reden is om aan te nemen dat weerstanden en condensatoren oplossen in het gesuggereerde schoonmaakmiddel is dat buiten context? Het is in elk geval gelukt zonder aceton, dus ik ben blij! :)

Op 4 november 2015 08:14:33 schreef evdweele:
Toch is het goed om eens te onderzoeken wat het effect is van verschillende oplosmiddelen op componenten. Dan weet je wat je wel en wat je niet kan/moet gebruiken.

[...] Het plastic loste op en droop langzaam naar beneden. Ook de bedieningsknoppen werden plakkerig.

Uit ervaring kan ik vertellen dat wasbenzine ook af en toe schade veroorzaakt. Het is minder aggressief dan aceton, maar heeft het rubber van mijn fietshandvaten wel permanent plakkerig gemaakt. Tevens lost het de opdruk van Philips variabele transformatoren op:

https://farm6.staticflickr.com/5823/22813366405_b5d4907f77_m.jpg

Dus helaas maartenbakker, ik kan je met deze niet meer helpen... ;-) Gelukkig wist ik dat er een 0,7A secundaire zekering werd voorgeschreven. Het aansluitschema kan je nog wel zien (maar dat is met een variabele transformator nog wel uit te vogelen). Componenten die er gevoelig voor zijn ben ik nog niet tegen gekomen. Wasbenzine lost flux dan weer niet op, dus het gaat wel van mijn lijstje met te gebruiken chemicaliën af. Jammer, want het is wel goedkoop.

Op 4 november 2015 08:41:14 schreef fred101:
Ik gebruik sinds een tijdje Kontact PCC pcb cleaner. Dat werkt ook erg goed op oude fluxresten.

Ik gebruik Kontact 61 voor schakelaars, connectors en potmeters. Erg fijn spul. bv die irritante lange multi contact drukschakelaars in meetapparatuur. Even wat K61 erin, paar keer indrukken en klaar. Ik gebruik het nu een jaar of 4 a 5 in elk gerestaureerd instrument en nog geen problemen gezien.

Goede tips, wellicht koop ik op een dag wel een voorraad van allerhande chemicaliën, het is duidelijk dat er veel handige dingen op de markt zijn waar ik voorheen twijfelde aan de effectiviteit. Ik ben blij dat er mensen zijn die hun ervaringen willen delen over dit soort dingen, anders ben je gewoon lukraak spul aan het kopen zonder te weten of en hoe goed het gaat werken.

Ik heb ook K60 maar dat gebruik ik alleen in extreme gevallen en als ik het daarna zeker kan verwijderen.
Ik spuit wat in een glazen schaaltje (formaat eierdop) en breng het daarna met een kwastje aan. Dan zit niet alles onder.

Ik heb persoonlijk nog geen slechte ervaringen met het gebruik van Kontakt 60, weet iemand wat er gebeurt als je het laat zitten? Lost je contact dan op? Op de korte termijn zie ik weinig gebeuren namelijk. Het is een beetje toeval dat ik het kocht, indertijd had ik geen idee dat er verschillende soorten contactspray waren. Ik had alleen een brak contact.

Voor zwart uitgeslagen connectors en schakelaars gebruik ik amoniak. Wel naspoelen want ik heb het ooit als test laten zitten op een oud schakeldek en dat werd een een vieze groene toestand.

Ok, die zal ik onthouden. Ik heb een aantal versterkers gehad die onder de zwarte aanslag zaten, maar ik heb de werking altijd kunnen herstellen zonder het te verwijderen. Het ziet er alleen niet uit en soldeert waardeloos.

Een kennis gebruikt boter on papieren prijsstickers te verwijderen. Ik heb het nog nooit geprobeerd. Het zou handig kunnen zijn voor oude calibratie stickers op frontpanelen.

Wie weet gooi ik daar binnenkort nog wel een test tegenaan, er zit wel een reparatiesticker op de achterkant.

In elk geval heb ik weinig vorderingen gemaakt met de versterker, meest omdat ik niet voldoende apparatuur voorhanden heb om dat snel te doen, het is allemaal een beetje behelpen. Ik zal het even in een nieuwe post samenvatten.

Groet,
Kruimel

Kruimel

Golden Member

Wel, het is weer tijd voor een episode in het leven van de Denon PMA-300V. Ik zei al weinig te hebben bereikt, maar het ding zit weer grotendeels mechanisch in elkaar. Hier worden de transistoren aan het koellichaam bevestigd:

https://farm1.staticflickr.com/630/22799870392_0f1bbf0f7a_z.jpg

Hier zitten ze strak tegen het koelblok aan met verse isolatieplaatjes. Ik heb wel het idee dat in de fabriek de transistoren met het koellichaam zijn gemonteerd en naderhand aan de print zijn gesoldeerd, wat een gedoe zeg... Toen ik ging meten of de transistoren geïsoleerd waren van het koelblok werkte dit natuurlijk niet omdat het chassis elektrisch verbonden is met de massa van de schakeling. Daardoor krijg je bij elke meting een eindige weerstandswaarde die afhankelijk is van de pin waarop je de meting doet. Voordeel was wel dat die waarden bij elke transistor ongeveer gelijk waren, dus die zijn waarschijnlijk nog goed.

https://farm6.staticflickr.com/5809/22824556521_4707162017_z.jpg

Uit voorzorg had ik eerder al verse (vergelijkbare) transistoren gekocht om de eindtrap te vervangen mocht dit nodig zijn, maar daar hoef ik dan hopelijk niet meer te doen:

https://farm1.staticflickr.com/731/22644250915_6f3147e604_z.jpg

Ik heb de transformator aangesloten (maar nog niet gemonteerd, daar moet ik nog wat op verzinnen). Om te testen heb ik een variabele transformator aangesloten. Omdat die niet in een behuizing zit en ik eigenlijk ook niet de juiste materialen had om die helemaal juist op het apparaat aan te sluiten heb ik een beetje gammele tijdelijke constructie gebouwd:

https://farm1.staticflickr.com/752/22190615794_5299772386_z.jpg

Ondanks de gevleugelde woorden van Mike "This is NOT a crimp tool" heb ik een paar draadjes provisorisch in elkaar gedrukt met een soort tang die ik toevallig had liggen:

https://farm6.staticflickr.com/5632/22190613254_4911154371_z.jpg

Jullie begrijpen dat deze constructie niet helemaal aanraakveilig is en ik veel van mijn tijd bezig ben daarop te letten. Zeker de open constructie van de regeltransformator maakt het allemaal niet heel makkelijk:

https://farm1.staticflickr.com/781/22395004817_2116d8dbb2_z.jpg

Op dit punt waren de eindtrappen nog niet aangesloten. Die hebben allebei een aparte set draden naar de voedingselco's en kunnen onafhankelijk van elkaar en de rest van de versterker worden aangesloten. Ik wilde weten of de laagspanningsonderdelen nog werkten, en die +/-15V kwam gewoon in bedrijf toen ik de regeltrafo omhoog draaide! Ongeveer 20mA ruststroom op beide kanalen, en dat lijkt vrij aardig te kloppen. Dat is goed nieuws dus. Tevens was het mogelijk om een ingang te kiezen op het frontpaneel. Het selectie-ic werkt dus naar alle waarschijnlijkheid ook nog, wat gunstig is, want daar is waarschijnlijk slechts met grote moeite een vervanger voor te vinden. Ik begin met wel zo langzamerhand af te vragen wat er nu origineel met het ding kan zijn gebeurd...

Nu werd het tijd om na te denken wat te doen met die eindtrappen. Ik wilde niet zonder meer de trafo aansluiten want als die oude (160VA) trafo is gesneuveld dan zal deze nieuwe 250VA trafo waarschijnlijk in redelijk korte tijd beste schade kunnen veroorzaken als er ergens iets in kortsluiting ligt. Daarom wilde ik een stroombegrenzing inbouwen om te kunnen experimenteren. Daar wilde ik ook niet hoeven rekenen op een zekering, omdat die voor elektronica altijd te traag zijn. Toen heb ik op een klein papiertje even een foldback stroombegrenzing getekend...

https://farm1.staticflickr.com/732/22190614304_8bab7cda09_z.jpg

...en op een experimenteer printje gebouwd:

https://farm1.staticflickr.com/610/22190611604_3de1bb07bc_z.jpg

Het idee is dat de stroom door de transistoren gaat stromen en er een stroombegrenzing in zit. De stroombegrenzing wordt alleen minder als de uitgangsspanning afneemt. Stel bijvoorbeeld dat de spanning uit de transistor 39V is (hij staat dan "open") dan is de stroombegrenzing ongeveer 4A. Daalt de uitgangsspanning, dan daalt de stroombegrenzing mee tot ongeveer 1,5A op 0V. Dat voorkomt dat de transistoren sneuvelen op hun kleine koelblokje als er kortsluiting ontstaat, maar laat toe dat de maximale stroom wel vrij hoog is zodat de versterker naar tevredenheid kan werken. Deze opzet vereist wel een externe spanningsbron, maar de stroom daarvan is klein (~3mA) dat ik makkelijk een batterijtje of een adaptertje kan inzetten. Ik zal deze dingen waarschijnlijk met een koppel 9V blokjes gaan gebruiken, maar voor de test heb ik een cheap-ass Chinees 12V adaptertje gebruikt, die echter in eerdere experimenten storingen in mijn schakeling koppelde.

De eerste tests met een stroombegrensde voeding zijn hoopgevend. De stromen worden wat kleiner doordat die afhankelijk is van de uitgangsspanning en de voeding die ik had kwam maar tot 18V. Als deze schakeling werkt kan ik deze voor latere tests aan wat zwaardere voedingen blijven gebruiken. Het koelblokje is namelijk vrij dik, en kan daardoor redelijk wat warmte vasthouden als er eens flink vermogen nodig is. Bij een overbelasting van de uitgang wordt er tot 65W gedissipeerd, dus in de huidige opstelling is dat niet voor langere tijd mogelijk. Het geeft echter wel alle tijd om wat te doen aan de situatie, want de thermische tijdsconstante loopt (met een conservatieve schatting) in de tientallen seconden. Bovendien blijven ze binnen hun 'safe operating area' doordat de maximale stroom nooit getrokken kan worden bij hoge spanningen over de transistor.

Wel, dat was het voor vandaag, binnenkort meer als ik spanning op de uitgangstrap ga zetten. Zal de magische rook ontsnappen? U hoort het snel, op circuitsonline.net!

Groet,
Kruimel

ik neem aan dat het van de serielamp hebt gehoord? dat is de tool voor dit soort testen, gewoon in serie zetten met de fase in de netvoeding. zit er sluiting in de versterker dan gaat de lamp voluit branden.. hoef je geen losse schakelingen voor in te bouwen die op zichtzelf ook sluiting kunnen maken. die zekeringen die je hebt toegevoegd zijn afdoende om de trafo heel te houden mocht het ding na jaren toch weer in sluiting vallen..

waar rook was, werkt nu iets niet meer

Op 6 november 2015 00:53:58 schreef Kruimel:
[...]Interessante conclusie, het begint over een volledig bestukt versterkerbord met componenten en gaten er in dat schoongemaakt moet worden, maar als er dan reden is om aan te nemen dat weerstanden en condensatoren oplossen in het gesuggereerde schoonmaakmiddel is dat buiten context? Het is in elk geval gelukt zonder aceton, dus ik ben blij! :)

Ah kijk, daar is de verwarring ontstaan. Ik had het puur over de aceton om flux (en hopelijk daarmee ook de witte aanslag) van de soldeerzijde te verwijderen. Dat werkt heel makkelijk en kun je heel lokaal houden, zonder het spul over elco's te gieten.

Maar ik ben blij voor je dat het inmiddels gelukt is.

If you want to succeed, double your failure rate.
Kruimel

Golden Member

Op 6 november 2015 10:00:53 schreef testman:
ik neem aan dat het van de serielamp hebt gehoord? dat is de tool voor dit soort testen, gewoon in serie zetten met de fase in de netvoeding. zit er sluiting in de versterker dan gaat de lamp voluit branden.. hoef je geen losse schakelingen voor in te bouwen die op zichtzelf ook sluiting kunnen maken. die zekeringen die je hebt toegevoegd zijn afdoende om de trafo heel te houden mocht het ding na jaren toch weer in sluiting vallen..

Ja je hebt zeker gelijk, ik had de suggestie reeds ergens gelezen (en zelfs een keer toegepast). Ik zag alleen een beetje op tegen nog meer netspanningsvoerende draden en breekbare componenten op mijn bureau. Ik ben echter zeker bij willens om eens een opstelling te maken met een paar lampen die ik vast zet op een plankje of in een kastje met een steker en stopcontact waar ik kan omschakelen tussen verschillende serie/parallelstanden met een centrale schakelaar. Het onbrak me gisteren echter aan de middelen om dat op te bouwen, en deze onderdelen had ik sowieso nog liggen (en zijn later ook nog wel inzetbaar). Dank voor de tip in elk geval! :)

Groet,
Kruimel

evdweele

Overleden

Ik heb dat vrij eenvoudig uitgevoerd.
Een dubbele serieschakelaar, een E27 fitting en een dubbele wandcontactdoos op een plankje.
Afhankelijk van het opgenomen vermogen van het onderhanden apparaat draai ik een 25W, 60W of 100W gloeilamp in de fitting.
Op de knoppen van de schakelaars heb ik labeltjes geplakt "Net AAN en UIT" (S1) en "Lamp AAN en UIT" (S2).
De twee schakelaars werken uiteraard tegengesteld; S1 is in gesloten toestand AAN en S2 is in gesloten toestand UIT.

[Bericht gewijzigd door evdweele op vrijdag 6 november 2015 14:52:33 (13%)

Techniek is ervoor gemaakt om ons in de steek te laten. Het blijft een ongelijke strijd tussen de techniek en de technicus.
Kruimel

Golden Member

Weer even een kort stukje nieuws uit Denonland, want er zijn weer klein stapjes gemaakt. Ten eerste een bekenning: testman, je had gelijk, die foldback stroombegrenzing met die transistoren was geen goed idee, die sneuvelde bij de eerste test die ik deed (stroom laten opkomen met de uitgang kortgesloten). Ik weet niet wat er mis ging, maar de TIP142 heeft het leven gelaten (en de TIP146 had ik nog niet aangesloten). Zo ver voor die oefening, gelukkig had ik zekeringen ingebouwd. :) De 4A zekeringen waren traag genoeg om de gebruikte 0,47Ω shunt een bruin kleurtje te geven echter, had ik niet verwacht bij een 5W draadgewonden weerstand! :o

Hier nog even een sfeerimpressie van het bordje dat de dag redde (en een beetje een geheugensteun van welke draden waar moesten):

https://farm6.staticflickr.com/5750/22647218990_e00f333bf9_z.jpg

Wat me wel opviel is dat het relais elke keer op kwam en dat de schakeling in de versterker blijkbaar dus werkzaam was in tegenstelling tot wat er op het briefje stond (in mijn eerste post). Er werd dus blijkbaar geen gelijkspanning gemeten op de uitgangen. Dat is namelijk waar de aansturing van het relais voor zou moeten waken.

In elk geval heb ik het onhandige elektronische tussenstation maar even opzij gegooid (hoewel ik nog wel wil uitzoeken wat er nu mis ging), en heb ik de verdere onderzoekingen maar zonder gedaan. Ik heb beide eindtrappen los van elkaar aangesloten in de hoop dat als er wat mis zou zijn, ik meteen ook zou weten in welke trap. Dat geeft dan in ieder geval wat informatie. Zonder methode om de stroom te meten kon ik natuurlijk niet makkelijk vaststellen of er grote stromen liepen, maar de rooksignalen die een 250VA transformator in andere componenten kan induceren zijn natuurlijk makkelijk localiseren. Wat betreft de losse voedingslijnen is het ontwerp van deze versterker in elk geval zeer testvriendelijk. Ik heb ook even de ruststroominstelling gecontroleerd, volgens de service manual zou er 8mV over de shunts moeten staan, en dat was natuurlijk veranderd omdat ik de instelweerstanden los en vast had gesoldeerd. Misschien had ik die open frame types moeten vervangen met nieuwe, maar ja, dat bedenk je achteraf natuurlijk. Op de multimeter leken ze redelijk te presteren, er waren geen plekken op de koolbaan die een rare weerstand gaven, dus ze mogen blijven.

Toen heb ik wat met mijn vingers rond lopen te poeren en de uitgangsspanning gemeten met mijn vinger op een van de tulp ingangen. Dan koppel je netspanningsbrom de versterker in, en dat werd vrolijk versterkt en ik kon het in- en uitschakelen met de schakelaar op het frontpaneel. Alles leek dus te werken... Tijd voor een luidspreker op de uitgang! Gelukkig had ik een geschikt paar staan:

https://farm6.staticflickr.com/5805/22809194186_5c1bfbc19e_z.jpg

Dit zijn twee exemplaren die thuishoren in deze rubriek, maar ze kunnen wel veel vermogen hebben. Toch was ik niet van plan een full-blown test te gaan doen met die dingen in verband met de vriendschappelijke verstandhouding die ik met mijn buren heb, en graag wil houden. Ik heb dus een kleine opstelling gebouwd die het mogelijk maakte het gros van het vermogen te dumpen in een akoestisch passief netwerk. Ik heb twee weerstandsdelers gemaakt met een serieschakeling van een grote 4,7Ω weerstand en een kleinere 0,47Ω exemplaar. De spanning wordt dus door 11 gedeeld en ik kan dus bij het testen in de buurt van de versterker blijven en als die besluit opeens kapot te gaan staat er niet 45V op mijn boxen. Dit is de weerstandsopstelling:

https://farm6.staticflickr.com/5834/22443044869_4a93b8816b_z.jpg

Het is niet de beste foto ooit, maar die zijn dus twee grote weerstanden die op een koelrib zitten (de middelste doet niets), en twee serieweerstanden van mindere statuur. Voor de test heb ik er een stukje luidsprekerkabel aan gesoldeerd omdat dat net wat makkelijker was dan alles met krokodillenklemmen aan te sluiten. In de huidige opstelling staat het koelrib overeind en kan wat meer warmte kwijt. Begrijpelijkerwijs staan de luidsprekers parallel met de 0,47Ω weerstanden.

Ik ben inmiddels een uur aan het testen met muziek, en ik hoor niets dat mis is met deze versterker. Ik zit me af te vragen of er nu iets schoon geworden is na al dat boenen, of dat het de hele tijd alleen maar de transformator was. Het relais was wel smering en misschien de tape-selector schakelaar ook (niet geheel getest voor hem te reinigen), maar het is nog wel een beetje een raadsel waardoor de originele transformator gesneuveld is en waarom dat briefje er aan zat.

Dit lijkt dus een beetje een saai topic te worden. Heel veel foto's van een versterker die dus uiteindelijk maar heel weinig blijkt te mankeren. Ik ga nog wel een manier uitvogelen om deze (iets te grote) transformator in de behuizing in te bouwen. Wellicht stop ik er ook een kleine versie van in, ik heb ook een 120VA versie van deze transformator en die laat zich misschien wat makkelijker inbouwen. Na meer dan een uur is de transformator nauwelijks opgewarmd, dit in tegenstelling tot het koellichaam dat nu iets van 50 a 60°C is (hoewel trafo's wel iets langzamer opwarmen, zeker van deze maat).

Binnenkort ga ik misschien nog wat verdere tests doen, maar ik kan op dit moment niet eens een krakende potmeter vinden... Alles werkt gewoon! Morgen ga ik de behuizing wat verder in elkaar zetten en dan moet ik maar op zoek naar een versterker die echt kapot is! ;-)

Groet,
Kruimel

Kruimel

Golden Member

Na een tijdje testen en rondpoeren in de versterker ben ik tot een paar conclusies gekomen:

  • De transistoren zijn anders dan in de service manual. In de versterker zitten de 2SC3854 & 2SA1490, en in de service manual staan de 2SC2579 & 2SA1104. Ik kon de originele (Sanken) datasheet niet zo snel vinden, maar trof er één van Inchange Semiconductor1 en Wing Shing semiconductor. Volgens deze specificaties verschillen de beide types weinig van elkaar, de maximale UCEmax van het eerstgenoemde paar is 120V en van het later genoemde paar 160V (maar deze specificatie verschilt niet van de UCBmax, wat verdacht is). Misschien is dit handig voor iemand anders die toevallig ook zo een versterker onder handen wil nemen. Het zou kunnen dat ze naderhand zijn vervangen of zo, maar dat is lastig te controleren. Het lijkt onwaarschijnlijk want mijn fluxverwijderingsavontuur heeft wel de aandacht gevestigd op het feit dat de flux rond de eindtorren onaangetast leek. Ik had al een paar koppels 2SC5198 & 2SA1941 aangeschaft om een eventueel gesneuveld paar te vervangen, maar dat bleek niet nodig.
  • Het relais is anders dan de service manual. In plaats van een 24V relais met een 680Ω voorschakelweerstand is er een 48V relais geplaatst met een 22Ω voorschakelweerstand. De weerstand lijkt deel te zijn geweest van het originele ontwerp door de gelijkende kleur en afwerking vergeleken met andere weerstanden in het apparaat.
  • Ik heb een tijdje zitten te testen met de weerstandsdeler en het koellichaam wordt het eerste heet en warmde op tot een graad of 60 a 70 bij deze test (het vermogen is lastig te schatten met muziek, wellicht doe ik nog eens een test met een signaalgenerator, de versterker is echter niet gespecificeerd voor belastingen onder de 6Ω). De brugcel was minder onder de indruk en werd zo een graad of 50 of zo, een koellichaam zal waarschijnlijk niet nodig zijn. Ik zit ook te twijfelen of ik die nog ga monteren. De transformator geeft al helemaal geen kik, maar dat was ook wel te verwachten omdat die nu 50% zwaarder is dan nodig een thermische tijdsconstante van uren eerder dan minuten heeft.
  • De knoppen en potmeters lopen allemaal zo goed als vlekkeloos. Wellicht heb ik bij de schoonmaakactie van de meervoudige tapeschakelaar en het relais een probleem verholpen dat eerst bestond. Achteraf is het speculeren.
  • De LEDjes op het display zijn een beetje zwakjes, maar als dat alles is, maar de voedingsspanning van het ic dat ze aanstuurt is gewoon goed. Binnen 100mV van de ±15V.

Dat was het dan weer.

Groet,
Kruimel

1Volgens mij is dit gewoon een groot rebadgebedrijf dat allerhande oude types transistoren op magische wijze nog winstgevend blijkt te produceren door courante transistoren opnieuw te bedrukken.

edit: Datasheet gevonden voor de Sanken 2SC3854, en diens complementaire partner! De UCB0 verschillen wel, maar wellicht is dat een typo van ons Japanse vrienden.

Kruimel

Golden Member

Een nieuwe episode in de Denonreeks: de transformator! :o Ik heb vandaag de transformator gedemonteerd, en dat was een werkje op zich. Zoals jullie in de openingspost al hadden gezien was de transformator een soort buitenbeentje. Een cilindrische en hermetisch gesloten metalen doos die hoger was dan zijn doorsnede. Iets dat je niet makkelijk gaat vervangen met een gelijkend exemplaar dus. Dat maakte het des te jammer dat juist dit het defecte onderdeel was. Toch was ik een beetje nieuwsgierig wat er nu in die magische zwarte doos zou zitten...

De onderkant gaf weinig informatie. Alles was ingegegoten in wat leek op epoxy. Het was geel en hard en had (voor deze foto genomen werd) een plastic kapje en een metalen plaat aan de onderkant. Die kwamen er makkelijk af en ik hoopte met wat slagen op een betonnen ondergrond de binnenkant er uit te kunnen kloppen. Dat bleek niet het geval, maar verklaart de beschadigingen:

https://farm6.staticflickr.com/5834/22251693873_0e524f1b8c_z.jpg

Het materiaal bleek geen epoxy, want toen ik het met een schroevendraaier bewerkte leek er een hard, wit en kristallijn materiaal onder te zitten wat veel weg had van beton waar overheen een laagje epoxy was gegoten. Interessante constructie dus, maar vrijwel hermetisch afgesloten. Hier is te zien wat er gebeurt als je het bewerkt met een schroevendraaier (die ik overigens daarna heb weggelegd om ruimte te maken voor grover geweld):

https://farm1.staticflickr.com/666/22480685489_cb1d767a14_z.jpg

Hier moest dus iets aan te pas komen wat meer geschikt was voor de taak: de slijptol. Die maakte korte metten met de blikken behuizing, die door een soort lijmstof nog steeds vrij stevig aan het binnenwerk bleef plakken. Men had in het Japan van de jaren '80 dus een hoge pet op van het hermetisch verpakken van audiotransformatoren:

https://farm6.staticflickr.com/5655/22251690443_f126ac10c8_z.jpg

Misschien wilde men de zwakte voor gewicht van de Europese audiofiel exploiteren door er een laagje beton in te gieten... In elk geval waren het waarschijnlijk niet de aansluitingen die de transformator fataal zijn geworden. Die waren nog in goede staat:

https://farm6.staticflickr.com/5630/22684838300_54d3209477_z.jpg

Wat wel opviel was dat er meer soldeerverbindingen waren dan er aansluitingen waren naar buiten, maar op dat moment heb ik me daar niet zo over verbaasd, want ik was op zoek naar de manier waarop de transformator is gefaald, en die vond ik kort daarna:

https://farm6.staticflickr.com/5765/22454482457_3b336b8b35_z.jpg

Hier was duidelijk wat mis gegaan, dus daar wilde ik wel wat verder kijken. Helaas verminderde een laag ingietsel het zicht op de plek, dus hier moest de transformator weer een laagje uitgekleed worden:

https://farm6.staticflickr.com/5700/22251668103_cb63133903_z.jpg

Overduidelijk was hier de ondergang van de transformator ingezet. Vraag is nog steeds of dit het gevolg was van onzorgvuldig wikkelen (dat er teveel spanning tussen naast elkaar gelegen wikkelingen ontstaat) of een externe stimulus. Het geeltje op de achterkant sprak van een kortsluiting in de voeding, dus misschien was dit een indirect aanleiding tot het defect raken van de voeding. In elk geval was er niets gesmolten (als het koperdraad zou zijn gesmolten was het plastic wel verder beschadigd), dus het lijkt aannemelijk dat er nog ergens een temperatuursbeveiliging aanwezig was in de transformator. Het wordt dus tijd daar naar te gaan zoeken. Om deze reden heb ik de transformator even naar de kapper gestuurd:

https://farm1.staticflickr.com/765/22883951951_f9681a9c65_z.jpg

Dit kale hoofd leverde geen extra informatie op, maar wel een goede oefening voor de volgende stap in de ontmanteling. Ook de secundaire wikkeling zou het veld moeten ruimen voor mijn nieuwsgierigheid. Verder was ik ook wel benieuwd naar of er nog een laag primaire wikkeling aan de binnenkant zou zitten. Dat doet men soms in SMPS transformatoren om de lekinductie (en daarmee -impliciet- het externe magnetische veld) te verminderen. Je weet maar nooit natuurlijk. Dit bleek niet het geval:

https://farm6.staticflickr.com/5683/22684805260_cf04d55464_z.jpg

Men moet wel respect hebben voor de mensen die de transformator gewikkeld hebben dat ze zo een ontzettend klein gat in het midden hebben gelaten. Al het draad waarmee de transformator gewonden wordt moet er immers telkens doorheen worden geleid om de transformator te maken. Zeker omdat de toepassing een versterker was waar op zich best een hoop ruimte in was is dat een aparte keuze. Ik kan me ook geen andere eigenschap bedenken die gebaat zou zijn bij een heel kleine opening behalve compactheid. Met het "afscheren" van de wikkelingen werd het opeens mogelijk het wikkelpakket uit de magnetische kern te tikken:

https://farm6.staticflickr.com/5783/22250043384_fbb47a99ee_z.jpg

Door de grote hoeveelheid plakband/lijm/cement bleef (het restant van) de secundaire wikkeling redelijk intact:

https://farm6.staticflickr.com/5794/22454465488_1da3a82c6f_z.jpg

Dat gold zeker voor de primaire wikkeling, die immers ook nog met een stuk beton aan elkaar geplakt zat:

https://farm6.staticflickr.com/5738/22846808816_baaefbb761_z.jpg

Dat was weer een hele oefening, maar ik had nog nergens een temperatuursensor gevonden. De restanten van de primaire wikkeling moesten er dus uiteindelijk ook nog aan geloven en gaf uiteindelijk zijn geheim prijs:

https://farm1.staticflickr.com/649/22480633519_b3c596e4fa_z.jpg

Dan denk je er te zijn, maar dat was nog niet het geval. De sensor zat immers nog steeds in beton ingegoten, en pas na wat verbazingwekkend agressief gebruik van een hamer zag de sensor na ongeveer 30 jaar gevangenschap voor het eerst weer daglicht temidden van de fragmenten van zijn voormalige gevangenis:

https://farm1.staticflickr.com/763/22454453618_be87e52962_z.jpg

Helaas had hij zijn jas nog wel aan, en daar zat ook beton en epoxy in. *Zucht* Ik vond het nu gek om te stoppen, dus ik heb hem voor de vorm ook nog even uit zijn jasje gesneden:

https://farm1.staticflickr.com/702/22846796126_961ce27e1d_z.jpg

Naderhand heb ik het restant aan lijm/epoxy nog proberen te verwijderen om het typenummer te lezen, maar daarbij heb ik de behuizing zo beschadigd dat het nummer niet meer te lezen was. Dat was jammer, maar ja, vervanging was toch geen optie in dit geval. ;-)

Na al het slachtwerk van de transformator was het wel tijd voor een momentje rust, want het was stiekem best een hoop werk. Achteraf heb ik me wel verbaasd over de constructie, met name over een paar dingen:

  • De grootte van het centrale gat. Je zou verwachten dat dat wat groter zou zijn om het wikkelen makkelijker te maken. Op een of andere manier lijkt het me gek dat men er een praktisch nut voor deze specifieke vorm had. De grotere -contemporaine, en op het vermogen na vergelijkbare- PMA-500V heeft een normale (EI) transformator.
  • Het feit dat ze beton hebben gebruikt om de behuizing mee te vullen. Misschien was dit gewoon het goedkoopst, het is wel degelijk in elk geval. Het maakt het wel onmogelijk om enige vorm van reparatie te doen aan de transformator (hoewel ik dat sowieso niet heel snel zou doen en transformatoren door de bank genomen best betrouwbaar zijn).

In ieder geval heb ik mijn middag weer iets gedaan dat ik nog nooit verwacht zou hebben te doen. Nu weet ik ook waar men beton zou kunnen vinden in een versterker. Een defecte transformator van dit type is wellicht te repareren dus! Dat is wellicht interessante informatie voor andere Denonbezitters. De draden naar de sensor zijn namelijk vanaf de onderkant toegankelijk (in mijn geval in elk geval), dus mocht je transformator niet anderszins defect zijn is het dus mogelijk de temperatuursbeveiliging te overbruggen door deze draden bloot te leggen en te verbinden. Zorg wel dat je weet wat je doet als je dat van plan bent, want de draden in kwestie bevatten netspanning en de transformator kan dan alsnog oververhitten!

Groet,
Kruimel

de trafo is dus overleden door een gebrek aan zekeringen of een veel te zware zekering. de temperatuur beveiliging knalt er meestal uit met teveel inschakelstroom.

je had het ding nog kunnen maken, de draden met die hittebestendige kous hadden mij wel aan het denken gezet. er zullen er ook maar 2 inzitten. draden loshalen en 120 graden beveiliging buitenop monteren, dan was de oude trafo wrs weer bruikbaar geweest. maar ok, dat is voor de volgende keer..

waar rook was, werkt nu iets niet meer
Kruimel

Golden Member

En dat stuk verbrande wikkeling dan? Het overbruggen van de temperatuursensor lijkt me hier geen oplossing. Overigens had ik verwacht dat de primaire wikkeling aan de binnenkant zou zitten, en had de hittebestendige draden als de primaire aansluitingen herkend.

Groet,
Kruimel

welk stuk verbrande wikkeling?

waar rook was, werkt nu iets niet meer
Kruimel

Golden Member

5e en 6e foto in deze post. Had je die niet gezien?

meestal is er niets kapot als die beveiliging eruit ligt. die kleine zwarte plek maar zonder gesmolten tape erover duidt op een dunne plek in de wikkelingen die ging toen er sluiting ontstond..

waar rook was, werkt nu iets niet meer

<OT>
@Kruimel, alleen al door het mooie en beeldende gebruik van het Nederlands leest jouw verslag voor mij als een spannend non-fictie boek!
</OT>

Es wäre gut Bücher kaufen, wenn man die Zeit, sie zu lesen, mitkaufen könnte. (Arthur Schopenhauer)