Nuja, je weet denk ik wel dat mijn stokpaardje vintage audio is, met een voorkeur voor versterkers uit de periode 1970....1990, dat is voor mij zo ongeveer de hoogtij.
Dit even naast de buisjes, dan.
In de vroege jaren '70 was men net zowat op de hoogte van het bestaan van TIM en SID, naast de aloude THD en IM vervorming.
Dit soort versterkers hangt daar een beetje tussenin, men had al wel enig idee van hoe het goed moest, maar de echt goeden waren toevalstreffers, en er werd in die tijd gewoon nog aandacht besteed aan het schema, de opbouw en de onderdelenkeuze.
Als Hitachi op 1 mei met een nieuwe eindtor uitkwam, dan had Luxman, Kenwood of Sony (Marantz....vul maar in) hem op 2 mei al in een proefschakeling zitten, bij wijze van.
Men kreeg enig sjoege van het mechanisme van vervorming, van de invloed van tegenkoppeling (let wel, dit was enkele jaren voor Matti Otala met zijn stelling de hele AES op zijn kop zette).
In dit verband zijn namen als Kaneda, Kondo, Hashimoto (kan het echt niet helpen) en later ook Ishiwata en Hiraga van belang.
Ook in Engeland waren onderzoekingen gaande, iemand als John Linsley Hood had, puur toevalstreffer, een soort single ended versterkertje gemaakt dat alles uit die tijd met gemak sloeg qua geluidskwaliteit.
Lage open loop gain, lage tegenkoppeling.
Otala kreeg alle eer, maar er waren er dus voor hem al achter. Ze noemden het misschien anders, of herkenden het niet.
En het was nog veel langer voor Hawksford met zijn tegenkoppel-theorien.
Daar kwamen die Jappen dus op eigen kracht ook achter.
Naast dat ze toen nog serieus bezig waren om betere versterkers te bouwen, had men nog heel wat "buizenbagage" in huis.
Dat, gevoegd bij de typisch Japanse gewoonte om elke volgende generatie te verbeteren (wat toen nog zin had), leidde tot de meest exotische apparaten en resultaten.
Technics bijvoorbeeld, maar ook Luxman, bouwde voor de interne Japanse markt gewoon nog buizenversterkers, tot bijna '80 aan toe.
Maar goed, met dat al kwamen er elke dag zowat bijzondere onderdelen op de proppen, zoals de Sony Vfets, de Yamaha JFET eindtrappen (depletion types, you will note! ) en meer van dat soort dingen.
Ook de capacitorless output stage komt uit Japan.
De 2SD188 was ook zo'n speciale tor.
De Japanners zijn er gek mee, er wordt daar nog steeds gebouwd met die oude torren.
Ook de serie 2SD424/2SB554 is zo'n beroemde.
Versterkers, gemaakt met die specifieke onderdelen, werden toen nog aan luisterproeven onderworpen, en naast dat men in Japan kans zag ze mooie THD cijfers mee te geven (waar de ongeinformeerde markt nog op kikte) , bleken ze ook nog eens heel speciaal te klinken.
Een soort warmte, een gloed, een euphonisch karakter dat misschien wel niet helemaal HiFi was, maar kennelijk toch wel bij de kenners in de smaak viel.
En nog valt, die vintage audio dingen leveren vermogens op, en al helemaal in Azië.
Naast dat de Japanners zowat alle Amerikaanse buizenvoorraden hebben opgekocht, zijn ze nu bezig dit te doen met hun eigen, obsolete halfgeleiders.
Er moet een reden zijn. Die is er ook, maar niet altijd aanwijsbaar.
Harvey "Gizmo" Rosenberg, de (helaas overleden) triodegek, noemde zoiets "scroop" in zijn boek "The Search For Musical Ecstasy". (zie dat boek te pakken te krijgen, als audio je lief is).
Als een apparaat "scroop" had, dan had het karakter, het deed je wat, het riep iets in je wakker van hoe het zou moeten zijn, en waarom het nu niet altijd zo kon, etc. etc.
Om dezelfde reden vervangen mensen condensatoren voor betere Mundorfs of Black Gates, stoppen ze Kiwame weerstanden op plaatsen waar eerst metaalfilm zat, willen ze Telefunken met ruitjes in de bodem, enz.
Het is niet rationeel, het is half wetenschap, half magie, en de rest is esoterisch.
Hmmm.....je wilde een mooi verhaal, je hebt het gekregen.
Pillen doen vreemde dingen, soms, maar dit is in 1 keer uit het hart gegrepen, zo krijg ik dit nooit meer op papier.
Met dat al heb jij je torren niet.
Die 2SD188 vind je nog eerder in de Fillipines dan hier, het ligt immers dichter bij Japan.
Alles vervangen door iets als 2N3716, desnoods 3055, dat kan natuurlijk.
Die 2SA kun je ook wel door een AF239 vervangen, of sloop een oud transistorradiootje voor een FM-front end torretje, als ze maar Ge is.
Dat zal wel lukken, maar zeker weten dat je dan de "scroop" van die versterker kwijt bent..............
- edit -
Je zult je misschien afvragen hoe ik dit, van 1966 zijnde, allemaal weet......
Ik heb een lange historie in de audio, ben op de juiste momenten op de juiste plaatsen geweest, met de juiste mensen in contact geweest (Mark Levinson zelf, Bill Johnson, Farad en Henry Kazima, Jean Hiraga, Ivor Tiefenbrun, Neil Patel, Andrew Michaelson, Neville Thiel en Richard Small, maar ook een Peter Van Willenswaard, zeer onderschat hier in Nederland, etc. etc.) , heel veel gelezen, heel veel goed spul gehoord in mijn high end tijd, en veel mazzel gehad dat ik heel veel van dit soort spul heb mogen repareren.
Mogen, ja, ik beschouw dat als een voorrecht.
Het had iets wat ik heden ten dage bij alle apparatuur, hoe duur of goed ook, gewoon mis.
Scroop, bij gebrek aan een beter woord.
dit is met afstand de gekste post die ik ooit heb geschreven......maar ik laat hem mooi staan 
