4,5kHz Audiofilter, Zeezender Veronica

Ik heb geen vraag, maar gewoon omdat het leuk is! :D

Op de website van de Stichting Norderney, welke het complete archief van Radio Veronica in de zeezendertijd in beheer heeft vond ik dit schema, een 4,5kHz audio filter, welke men destijds dus echt in gebruik had voor de MG zender aan boord van de Norderney!

http://www.uploadarchief.net/files/download/veronica%20filter.jpg

Nou lijkt dit audiofilter mij wel geschikt als filter voor de mini middengolfzender voor mijn oude radio's, waar ik mee bezig ben.
Als het nostalgisch moet klinken, dan is dit wel HET filter denk ik?

Leuk ook om te zien hoe die ogenschijnlijk snel opgetekende filtercurve onder het schema nagenoeg écht blijkt te kloppen in de simulator!

http://www.uploadarchief.net/files/download/veronica%20filter%20plot.jpg

Het schema duidelijker opgetekend in de simulator:
http://www.uploadarchief.net/files/download/veronica%20filter%20schema.jpg

Kijk ook eens rond op de site, er staan echt leuke dingen op.
http://www.norderney192.nl/historie_1972_7.html#

Gr. Harrie.

Omdat ik iets weet van elektronica denken de mensen die er niets van weten dat ik alles weet... Maar alleen ik weet dat ik nog heel veel moet leren... En inmiddels heb ik ook wel wat geleerd, maar om alles te leren moet je minstens 200 jaar oud worden.
Hubie

Special Member

@Harrie:
In principe simpel en compact na te bouwen met die Toko RB spoeltjes.
Spoelen 27 mH,12 mH,18 mH en 27 mH uit de standaard reeks,zit je al heel dicht in de buurt.
Vergt alleen wat rekenwerk voor de condensatoren.

Niet gek dat we toch telkens weer die 600 Ohm tegenkomen (ook vandaag de dag nog)
Dat is nog een erfenis uit de telefonietechniek ;-)
Waar we nooit meer vanaf komen,en dat hoeft ook niet !

@Hubie

Ik was eigenlijk niet van plan om hier vanaf te wijken.
De spoeltjes wil ik zelf gaan maken.
Buffertrapje ervoor en een buffertrapje erachter om de aanpassing te omzeilen.

Maar is dat zo? Dat de 600Ω uit de oude telefoon techniek komt? Dan is het zeker ook niet heel toevallig dat de meeste dynamische microfoons juist die impedantie hebben?

[Bericht gewijzigd door HarrieNak op woensdag 12 november 2014 03:56:06 (10%)

Omdat ik iets weet van elektronica denken de mensen die er niets van weten dat ik alles weet... Maar alleen ik weet dat ik nog heel veel moet leren... En inmiddels heb ik ook wel wat geleerd, maar om alles te leren moet je minstens 200 jaar oud worden.
Hubie

Special Member

Nee,dat is geen toeval ;-)
Kijk maar naar alle dure merken,de meeste hebben nog steeds een 600 Ohm in het aanbod.(hoofdtelefoons bedoel ik,microfoons weet ik eigenlijk niet.)
Dat is historisch gezien heel logisch.
Na de uitvinding van de telefonie vond men na CW ook AM (spraak) radio uit.
Daarna kwam de "phonepatch" dus 600 Ohm telefonieverbindingen aan een zender knopen.Een logische stap. Simplex en Duplex,bij simplex moest je "over"zeggen.
(Radio Kootwijk - telefonie - Bandoeng ) 1928
Scheveningen Radio - PTT veel later.

Ik kan het nog sterker vertellen: De oorspronkelijke dBm metingen komen uit de telefonie vandaan. (millivolt gemeten over (daar istie weer) 600 Ohm.

@HarrieNak je zou eens kunnen kijken hoe de filtercurve eruit ziet met standaardwaarden in de simulator.

I thought, I thought of everything
Frederick E. Terman

Honourable Member

Nederlandse telefonie was 800 ohm, niet 600.
Maar dat maakt op zee niet zoveel uit.

Dat het precies klopt met de sim is niet zo gek: beide (nou ja, de sim en het boek waaruit dit schema komt) gaan uit van ideale componenten en formules. Is de eerste spoel in de schets trouwens niet 22.7 mH?
Het 'Veronica'-schema is natuurlijk óók niet precies zo nagebouwd als het schema dat ze van Turku hadden overgenomen.
Om precies zo te klinken moet je ook onderdelen met afgeronde waarden (en de spoelen met draadweerstand) gaan gebruiken. :)

Keramisch, kalibratie, parasitair: woordenlijst.org
Arco

Special Member

Impedantie Nederlandse telefoonlijnen is geen 800 ohm, maar 600 ohm. (Bij 3kHz, is een complexe impedantie. Zelfde als de oude Europese TBR21 norm)
Amerika heeft een 'zuivere' 600 ohm impedantie. In Duitsland was dat vroeger 470 ohm complex. (Ik neem aan dat ze daar nu ook Europees zijn geworden...)

Arco - "Simplicity is a prerequisite for reliability" - hard-, firm-, en software ontwikkeling: www.arcovox.com
evdweele

Overleden

Volgens mij waren (zijn?) de analoge telefoonlijnen van de Nederlandse PTT toch echt 800 Ω

3 kHz is ook een vreemde waarde omdat bij 3 kHz de verzwakking fors begon toe te nemen.
PTT garandeerde een bandbreedte van 300 Hz tot 3 kHz 3400 Hz, maar het verloop was allesbehalve recht.

Edit:
Ik heb nog de aansluitvoorwaarden van de PTT gevonden.
PTT Technische voorwaarden aansluiting op telefoonleidingen 1972

Uit dit document een regel van pagina 3, paragraaf 10
Dezelfde regel komt voor op pagina 6, paragrafen 5 en 7

http://www.uploadarchief.net/files/download/impedantie_pttlijn.jpg

[Bericht gewijzigd door evdweele op woensdag 12 november 2014 13:55:24 (32%)

Techniek is ervoor gemaakt om ons in de steek te laten. Het blijft een ongelijke strijd tussen de techniek en de technicus.
Arco

Special Member

Is 600 Ohm. Zie vervangingsschema voor korte lijn uit de oude TBR38 (europese) norm:

http://www.uploadarchief.net/files/download/tbr38_lt.png

Arco - "Simplicity is a prerequisite for reliability" - hard-, firm-, en software ontwikkeling: www.arcovox.com

Ouwe superhet buizenradio's hebben vaak een RF bandbreedte van 11khz, dus dan kan je beter op 5,5-6khz filteren. Sommige hebben een nog grotere bandbreedte, zoals de luxere jaren 40 philipstoestellen en de meeste rechtuitontvangers. Ik zou dus dat filter niet zo vroeg af laten vallen. Ik zou persoonlijk voor 9khz kiezen, zodat je daarvan kan profiteren met toestellen die die bandbreedte aankunnen.

Ik neem op kleine schaal reparaties van buizen-elektronica aan voor een heel aardig uurtarief. Interesse? Mail me!
DE OLDE

Overleden

Op 12 november 2014 11:42:37 schreef evdweele:
Volgens mij waren (zijn?) de analoge telefoonlijnen van de Nederlandse PTT toch echt 800 Ω

3 kHz is ook een vreemde waarde omdat bij 3 kHz de verzwakking fors begon toe te nemen.
PTT garandeerde een bandbreedte van 300 Hz tot 3 kHz 3400 Hz, maar het verloop was allesbehalve recht.

Edit:
Ik heb nog de aansluitvoorwaarden van de PTT gevonden.
PTT Technische voorwaarden aansluiting op telefoonleidingen 1972

Uit dit document een regel van pagina 3, paragraaf 10
Dezelfde regel komt voor op pagina 6, paragrafen 5 en 7

[afbeelding]

Er was toch ook iets met het bekende W/T 65 toestel , ik meende dat daar ook iets afwijkends was met de impedantie ???

Wat Lefert levert, levert anders geen mens.
Arco

Special Member

Die 800 Ohm was waarschijnlijk heel vroeger de norm. (Voor WWII). Vanaf de jaren '60 moeten alle ter keuring aangeboden apparaten toch echt 600 Ohm zijn...
Ik heb heel wat spul ontworpen en laten testen bij Kema/Telefication en dat was toch echt allemaal voor 600 Ohm.
(Momenteel is alles weer wat waziger, omdat de Europese norm niet meer verplicht is, maar 'mag worden gebruikt als men dat wil')

Arco - "Simplicity is a prerequisite for reliability" - hard-, firm-, en software ontwikkeling: www.arcovox.com
evdweele

Overleden

De technische voorwaarden voor aansluiting waarnaar ik hierboven heb gelinkt zijn uit 1972 en werden in elk geval tot de jaren '90 door PTT gehanteerd.

Techniek is ervoor gemaakt om ons in de steek te laten. Het blijft een ongelijke strijd tussen de techniek en de technicus.
Frederick E. Terman

Honourable Member

Ja, altijd 800 ohm. (De T65 ook :).)

Probleem met standaarden is dat ze er pas komen als er al een heleboel apparatuur is.
Pas na WW2 begonnen omliggende landen een beetje algemeen aan telefonie te doen. Zwitsers bijvoorbeeld bedolven elkaar onder de telegrammen, maar bellen deden ze bijna niet.
In Nederland werd juist heel veel gebeld, ook voor WW2 al. Er was dus al een uitgebreide en complete infrastructuur. Toentertijd is gekozen voor 800 ohm.

Er was dus weinig animo de hele santekraam om te gaan bouwen naar 600 ohm, alleen maar omdat het buitenland zijn (eerste!) spullen voor 600 ohm ging maken.
Zo'n impedantie-omzetting kun je zo nodig aan de grens wel doen, en tegen die tijd gingen we in Nederland trouwens toch al grootscheeps digitaal (het inter-centraleverkeer al heel vroeg).

Keramisch, kalibratie, parasitair: woordenlijst.org
Hubie

Special Member

Ja,de T-65 was inderdaad 800 Ohm,en daar was niet iedereen blij mee kunt u hier lezen:http://www.telefoonmuseum.eu/index.php/1960-tot-1980/toestellen-tot-19…
En laten we niet vergeten dat dit in 1965 was,dus bijna 50 jaar geleden.
Heb in 1989 het diploma Datacomm.Technicus behaald bij Dirksen.
In alle lesstof komt 800 Ohm gewoon niet voor.
Alle vork en\of lijntrafo's,isolatietrafo's waren 600 Ohm in rekenvoorbeelden en in de praktijk.
Ik werkte toen bij een kleine modemfabrikant die modems maakten voor de MSX en de IBM XT.
Lijntrafo's waren altijd 600:600

800 Ohm ? Nooit van gehoord,totdat FET over de T-65 begon,die ouwe grijze doos ;-)

Zo zie je maar,nooit te oud om nog eens iets op te steken op CO !!

edit:Ik denk dat dr.ir.Mol zich later wel achter de oren gekrabd heeft.
Waarom in 1965 niet gelijk de boel omgegooid naar 600 Ohm ?
"You had it coming" zou ik zeggen.
Maar ja,de PTT was toen nog machtsfactor in NL zonder enige concurrentie.
Komen we weer terug bij de TS: PTT versus Veronica.(lees Hilversum 1,2 was PTT)
De cirkel is weer rond ;-)

Frederick E. Terman

Honourable Member

Het ging niet zozeer om de toestellen, maar om een compleet telefoonnet, lijnen en centrales, over het hele land. Dat ga je niet even weggooien alleen omdat een stel nieuwkomers opeens een norm bedenkt.
Bovendien was de aanpassing aan de nieuwe buitenlandse lijnen heel eenvoudig: versterkertje heen, verzwakkertje terug, aanpassing zit daarin ingebakken. Zo'n ramp was dat niet. Het verhaal op die site is wat gedramatiseerd.

Maar inderdaad, we vergeten het filter.
Dat is een vrij lastig geval om precies goed te krijgen als je die vlakke doorlaat wilt bereiken. Als de onderdelen een beetje afwijken, krijg je gauw een sterke rimpel.
Maar tegenwoordig is er mooie apparatuur om dat te bekijken.

Keramisch, kalibratie, parasitair: woordenlijst.org
Hubie

Special Member

@FET: Die 600 Ohm was toch al jaar en dag de norm in de USA voor telefonie en radiotelefonie (patches)? Dus van nieuwkomers of nieuwe norm kan geen sprake zijn lijkt mij.
Lijkt er meer op dat we "laatkomers" zijn.
Dus lekker vasthouden aan je eigen infra,wat trouwens begrijpelijk is als er al tig miljoen gespendeerd is in de opbouw van een telefonie\telex netwerk na 1945.
Daarom ben ik ook zo gek op die Engelsen (ja,serieus) Euro ? F*** O*f.
2 Miljard naar Brussel ? No Way !
Rechts gaan rijden ? are you bonkers ? Heerlijk ;-)

Maar om even terug te gaan naar de TS:Ben je al bezig om het filter te maken ?
Lijkt mij wel een enorm karwei om die spoelen te wikkelen op potkernen en al die condensatoren aan elkaar te plakken en het geheel door te meten.
Ik heb geen ervaring met sim. prg's,wat komt eruit als je standaardwaarden van L's en C's invoert ?

edit\hieronder,sorry paul,ff overheen gelezen,zag dat je dezelfde vraag al had gesteld.

Dat vroeg ik ook al een tijd geleden voordat men opeens over telefoons en de impedantie van het nederlandse telefoonnet begon.

I thought, I thought of everything

Dit filter werkt perfect.
voor de kosten hoef je het niet te laten,iets van 7 euro aan onderdelen.
spoeltjes van 27 mH zelf wikkelen?...veel succes.

Hubie

Special Member

Ja,je zou het voor dat geld kunnen maken maar wil je echte potkernen gebruiken met een hoge Q,dus niet die op weerstandgelijkendespoeltjes (3 x woordwaarde)( die voor HF prima geschikt zijn) maar voor audiotoepassingen minder, dan denk ik toch al gauw aan 70 euro.
Wil je voor audio echt een plaatje krijgen zoals op de sim (boven 4kHz alles afkappen) dan gaat dat zeker niet lukken met de bovengenoemde Q-arme spoeltjes.

Heb m hier gebouwd met van die zwarte spoeltjes niet van die weerstandmodellen.
Heb iets andere waardes maar kapt hier bij 5,5 kHz mooi af.

Frederick E. Terman

Honourable Member

Off topic, want het ging juist om dit schema, maar als je echt zo'n filter nodig zou hebben zou het gemakkelijker zijn het als actief filter te bouwen met drie opampjes (dus 1 IC'tje :)).

Tenzij je natuurlijk werkelijk achter de modulator wilt gaan zitten, maar dan heb je veel forsere spoelen nodig.

Keramisch, kalibratie, parasitair: woordenlijst.org

Op 13 november 2014 01:42:08 schreef Hubie:
Ja,de T-65 was inderdaad 800 Ohm,en daar was niet iedereen blij mee kunt u hier lezen:
[..]
800 Ohm ? Nooit van gehoord,totdat FET over de T-65 begon,die ouwe grijze doos ;-)

Aha! Is dát dan de reden dat mijn T65 (wonderbaarlijk genoeg) rechtstreeks aan de Fritzbox opzich alles doet wat 'ie moet doen, behalve de spraak duidelijk overbrengen...?

Gebeld worden, de ander horen, een nummer draaien, alles werkt nog zoals 'vroegâh', maar de klacht is telkens dat de spreker (ik dus) erg zacht ben. Ik heb niet de indruk dat ik daar simpel iets aan ga veranderen ;)

http://www.m-voorloop.nl --- Ik? Welnee! Ik zit nog lang niet achter de germaniums.
Frederick E. Terman

Honourable Member

Dat kan nooit de oorzaak van te zacht geluid zijn. Dat scheelt maar 0,09 dB.

Eigenlijk is het balanceren van een tweedraadsversterker of hybrid de enige plaats waar het verschil echt belangrijk was. En bij nauwkeurige metingen natuurlijk.

--
Op veel plaatsen in de USA was de normimpedantie van telefoonapparatuur trouwens zelfs 900 ohm, afhankelijk van de provider. O.a. AT&T was 900 ohm.

Niet iedere fabrikant van amateurapparatuur had dat door, en dan moest je dus modificeren: (QST mei 1971 p.39)

Keramisch, kalibratie, parasitair: woordenlijst.org