"High End" Audio van Blackdog ;-)

Die zijn toch niet heel erg gewoon die opamps? Het zijn in iedergeval geen 'jelly bean' types.. ik bedoel dan de TL072, TL082, TLC272, NE5532...

En hoe kom ik er achter of de BF545 genoeg stroom kan leveren? Bij de BF245 is geen Rds(on) opgegeven, en bij de BF545 is geen Id max opgegeven....

Ha necessaryevil,

Dat FETje is gewoon een stroombronnetje en dus niet zo kritisch. In die FETjes zit sowieso flink spreiding, dus je moet toch wat spelen met de source weerstand. Vandaar dat Blackdog daar ook een instelpotje heeft gebruikt.

Inderdaad erg irritant dat die TO-92 FETjes allemaal verdwijnen. Maar ze zijn er nog wel.... in SMD. De SMD versie van de BF245 heet MMBF5484, en is nog steeds een van mijn favorieten voor stroombronnetjes. Hij heeft zelfs wat kleinere capaciteiten als z'n TO-92 broertje.

Voor through-hole toepassingen heb ik gemerkt dat je ze prima kunt gebruiken door de gate (stop) weerstand en source weerstand er meteen aan te solderen, en dan het geheel als soort TO-92 in de print te solderen.

groet & succes, Gertjan

Hi necessaryevil,

Van jou verwacht ik wel dat je een beetje je best doet...
Er staat bij de stroombron in het schema duidelijk welke Fet en ook de stroom door de Fet.

De Rds(on) die jij aangeeft is hier niet van belang wat selectie betreft.
De 3mA die er nodig is voor de verschil versterker moet een beetje in het lineaire gebied van de BF545 zitten en dat zal dan het "B" type moeten zijn van de BF545.

Verder begrijp ik weinig van de datasheet van NXP betreffende de BF545...
Kijk je naar de grafiek van figuur 2. dan zie je dat de stroom door de Drain hoger!!! wordt als en meer negatieve spanning op de Gate komt.
Ik begrijp hier niets van, misschien komt dit door de koppijn die ik op het ogenblik heb?

Dan je opmerking over de LM308 opamp, wat bedoel je met "jelly bean opamp"
Ik heb mijn best gedaan (ook al is dit bijna 30 jaar geleden) iet goeds te bouwen,
en jij gaat het over jelly bean opamps hebben uhm... tja, que enz.

Wil je toch iets hebben, dan kan je een handvol TL071 testen op lage offset spanning.
Het kost tijd deze te selecteren en ik kan je niets garanderen wat de offset stabiliteit hier van betreft.

Groet,
Bram

He Blackdog,

Met jelly bean bedoel ik 'iets heel gewoons' of 'dertien in een dozijn'. Als ik 'm bouw dan wordt het met de SSM2212, de OPA140/OPA2140. Dat uitzoeken van TL071's lijkt me de moeite niet.

@miedema: goeie!

Zeker te veel EEVBlog gekeken.... jelly bean werd daar laatst uitgelegd ik had er nog nooit van gehoord

Hi necessaryevil,

Ik weet heel goed wat een "jelly bean opamp" is.
Ik begrijp alleen niet waarom je hier aan refereerd...

Het zal wel een spraakverwarring zijn

Groet,
Bram

@flash2b
jellybean komt uit The Art of Electronics, pg 321 eo.

@Blackdog, nevermind, ik weet nu welke onderdelen ik kan gebruiken.

@miedema: anders bestaat dit nog:

LINK

Op 17 december 2016 20:22:46 schreef necessaryevil: ... @miedema: anders bestaat dit nog:

En dan heb je meteen het SMD voordeel dat je stroombron lagere lekcapaciteiten heeft weer teniet gedaan....

groet, Gertjan.

Op 17 december 2016 14:34:35 schreef necessaryevil:
De LM308 en de BF245 zijn (inmiddels?) ook obsolete. Met welke typen kan ik die vervangen? Is de BF545 een goede vervanger voor de BF245?

//edit
@rbeckers:
Het is toch niet echt vreemd om een BJT als VHF ingangstrapje te gebruiken?

Nee, in het VHF gebied is veel mogelijk...

Hi,

Ik denk dat de capaciteiten maar weinig meespelen in de stroombron voor de verschil versterker in dit schema.
Ik zie dus geen probleem in het gebruik van dit printje.

Groet,
Blackdog

Ik verwacht ook niet dat die capaciteiten hier echt verschil uitmaken

Maar... de topic titel is High-End audio, en dan wil je dingen zo goed mogelijk doen...

Ooit heb ik die 2 FET's als stroombron vergeleken:

Sorry, ik heb toen gemeten bij 1,5mA i.p.v. 3mA.... Maar als we naar de meest toepasselijke (12V spanningsval over de CCS) curve kijken, dan zien we al vanaf 5kHz invloed op de impedantie van de stroombron....

Dus... Jammer als een verbetering binnen handbereik ligt, en je die voor het gemak meteen weer weggooit

groet, Gertjan.

Hi Gertjan,

Iedereen mag het zo goed maken als hij wil

Maar op het knooppunt hebben we een impedantie die ruim onder de 20 Ohm zit.
Dat is wat anders dan dat je die stroombron b.v. in een collector hangt om meer gain te verkrijgen.

Dus ik zou me hier niet druk om maken, maar als je het toch gaat kopen of maken kies dan de BF545.

Groet,
Bram

Ha Bram,

Het is de keuze van de nabouwer of hij high end of jelly bean nastreeft

En nu hou ik er over op. Er is (meer dan) genoeg info voor die nabouwer om z'n keuzes te maken...

groet, Gertjan.

Hi,

Het schema kan zeker nog wat aanpassingen gebruiken, wat ik al zij, het is bijnan 30 jaar oud.

Er is weinig aan RF ontkoppeling gedaan (weinig last van HF gehad) dit door metalen behuizing en goede opbouw.
Maar ik kan me voorsteleln dat HF problemen kan gaan geven, dus ik zou nu voor de zekerheid wat ferriet beads toepassen.

Schakeltikken uit het 230V net heb ik er niet mee gehad de Ri van de trafo samen met de 2200uF afvlakking staat dat niet toe.
Ook is er een trafoe gebruikt met gescheide kamers, de capactieve koppeling naar het 230V net is miniem.
Maar hier en daar een condensator rond de brug cellen kan altijd.

Dan de + en de - regelaar, dat zijn de 317 regelaars.
De weerstanden rond deze regelaars zijn aan de hoge kant.
Dat kan hier omdat de opamps en de verschil versterkers voldoende "minimale stroom" afnemen.

Ik zou nu geen instelpot meer nemen op de voeding op 17,5V in te stellen.
Als je de 2K2 weerstand vervangt door 1K 1% en de 20K potmeter door 12K1 1% dan kom je ongeveer aan 17,4V
De preciese voedingspanning is niet zo intressant, ga je lager zitten dan heb je minder uitsturings vermogen en ga je hoger in voedingspanning dan kom je tegen het maximum van de opamps aan.
Zet ook als je graag experimenteerd voor de zekerheid een diode over iedere voedingspanning, een 1N4007 in sper.

Gebruik ook de LT1037ACN als voorgestelde opamp, deze heeft een heel mooi ruisgedrag (1/F)
Als je naar zijn ruis luisterd begrijp je direct wat ik bedoel
Deze opamp gaan vervangen ondat in de spec's staat dat hij 4,7nV/Hz is en dat je een opamp kent die beter is,
is mijn inziens geen goede actie.

Met de "Low Output" MC elementen zoasl de Ortofon type die ik gebruikte is deze versterker trap veel stiller dan welke plaat
jij de naald op zet.

Voor eenieder die het toch niet kan laten om het schema verder op te voeren, dan is dit een optie.
Zet bij de tweede opamp een 1x buffer binnen de loop,
dus de uitgang van de LT1037ACN direct naarde ingang van een LH002CH of andere snelel buffer.
En knoop alles dat aan poot 6 zat van de LT1037ACN nu aan de uitgang van de 1x buffer.
Verlaag de 100 Ohm weerstand naarde weerstand van de kabel die je gebruikt om naar je voorversterker te gaan.
Bij mij waren de aansluitkabels altijd kort en vaak RG59 coax (75 Ohm)

Het voordeel hiervan is dat de LT1037ACN geen belasting meer ziet en er dus meer loopgain over blijft
en de buffer die uiteindelijk de stroom lever die nodig is voor de tegenkoppel weerstanden en het aan sturen van de kabel.
Een echte win-win situatie, beide doen waarvoor ze gemaakt zijn.

Groet,
Blackdog

Nou moet ik het toch even uitleggen wat ik met jelly bean bedoelde. Wat me in verwarring bracht is dat je aan de ene kant zei 'het kan met vrijwel iedere precisie-opamp' --> bij die kreet denk ik dus aan jelly bean opamps zoals de TL082. Eigenlijk maken je voorbeelden (ADA4077, OPA140...)al duidelijk dat je dat niet bedoelde, dus ik snap eigenlijk ook niet waar ik het zelf over heb

En tjah, als er mensen zijn die het goedkoop willen dan moeten ze gewoon maar het voorbeeld uit de datasheet van de LM4562 namaken, daar staat ook een phono preamp in. Daar zal niets mis mee zijn, maar die zal wel een heel stuk minder presteren dan Blackdog's ontwerp.

Nog even een kleine aanvulling, in deze link staat een methode om Rbb te meten. Even naar onder scrollen... Het schema ziet er vrij eenvoudig uit, je hebt twee LT1128's nodig en nog wat 'klein spul'. N.b. ik heb de methode niet getest.

//edit
Ik zie dat je in het schema expliciet de LT1037A noemt. Is dat nodig? Ja, op het totale kostenplaatje maakt het niet veel uit, dat weet ik, maar ik ben benieuwd naar de technische reden. De noise blijft namelijk hetzelfde.

Een mooi verhaal en ik denk een uitstekend M.C. ontwerp: Laat ik nog een doosje vol hebben liggen van die MAT-02 transistoren ....

Zuinig op zijn dan maar want obsolete.

Over het meten van de Rbb van een BJT: Er staat een methode beschreven in het boek van Burkhard Vogel - The sound of silence. pag 55

Hi MC6800,

Leuk schema, kan ik mooi de net aangeschafde klein signaal transistoren eens testen

Ik denk dat het vrij makkelijk is dit zo om te bouwne dat hety uit twee 9V batterijen gevoed kan worden en dan aan een AC milivolt meter te knopen.

Zelfs de elcos zijn te vervangen door filmtypen als je er eeen paar parallel zet, dat kan je met één wissel schakelaar de voeding van de transistor omschakelen.

Of je bouwd twee transistor trapjes, één voor PNP en de ander voor de NPN tranistor.

Leuk! als je intresse voor Low Noise hebt

Groet,
Blackdog

Op 18 december 2016 13:47:46 schreef necessaryevil:
het voorbeeld uit de datasheet van de LM4562 namaken, daar staat ook een phono preamp in. Daar zal niets mis mee zijn, maar die zal wel een heel stuk minder presteren dan Blackdog's ontwerp.

Het vervelende met platenspelers is dat zodra de diamant in de groef beland de plaatruis hoger is dan de aangesloten pre-amp. Dat is goed te horen in stille passage's en bij de in en uitloopgroef. Ik heb hier testplaten liggen met stille groeven (zonder modulatie) en daarvan is het effect nog duidelijker. Het is technisch wel mooi om een zeer ruisarme pre-amp te maken maar het sublieme meetresultaat wordt min of meer om zeep gebracht zodra die wordt gebruikt is de real world

Hi RAAF12,

Zo in de loop van de 70 jaren en in de 80 jaren zeker was de ruis van de wat betere versterkers voor RIAA goed onder de knie.
De opbouw van die trapjes was dan wel al aardig ruisvrij t.o.v. goede platen, maar de RIAA correctie was vaak niet echt goed uitgevoerd.
Het is nu redelijk simpel het zowel wat de RIAA karakteristiek betreft alsook de ruis snel goed te krijgen.

Als ik het goed heb was het Sansui die net al ik passive RIAA gebruikte en dan de versterker trapjes met een idiote hoge voedingspanning uitvoerde.
Dit zat ergens in de buurt van +-70V, men was gek op dynamiek

Groet,
Bram

Van tijd tot tijd vind je berichten over power BJTs die succesvol kunnen worden ingezet als low noise amplifier transistor, zonder dat die nu direct voor dat doeleind worden aangeprezen in de respectievelijke datasheets.
meestal is de Hfe aan de lage kant.
Ik heb nu eigenlijk het idee dat een hele generatie aan low VCE sat transistors wel eens in aanmerking zou kunnen komen voor dergelijke toepassingen, hoewel onbedoeld door de leveranciers.
De types zoals PBSS4021PT (PNP)hebben een hoge Hfe en zowieso een lage bulk resistance, de rest is zo'n beetje onbekend.
ze hebben ook duals bij Nexperia van dit soort transistors, hoewel die niet gematched zijn. het zijn er gewoon 2 in een doosje.
trouwens de meeste dual transistors die je tegenwoordig vindt zijn egenlijk niet bedoeld om thermisch gekoppeld te zijn met elkaar. Ik heb Xray opnamen gemaakt van de BC847BS en blijkt dat de dies zo ver mogelijk uiteen zitten in de behuizing. voor een stroomspiegel niet de ideaalste opstelling, maar alleszins beter als 2 losse torren...

Op 10 november 2017 19:43:46 schreef blackdog:
De opbouw van die trapjes was dan wel al aardig ruisvrij t.o.v. goede platen, maar de RIAA correctie was vaak niet echt goed uitgevoerd.
Het is nu redelijk simpel het zowel wat de RIAA karakteristiek betreft alsook de ruis snel goed te krijgen.

Als ik het goed heb was het Sansui die net al ik passive RIAA gebruikte en dan de versterker trapjes met een idiote hoge voedingspanning uitvoerde.
Dit zat ergens in de buurt van +-70V, men was gek op dynamiek

Ja Marantz deed dat ook in de 70ties met zijn MD pre-amps lekker hoge voedingspanning en dan een grote uitstuurruimte. Dynamiek zat in de muzak zelf Verder gewoon 2 of 3 Si transistors a la BC109C
Bij die RIAA tegenkoppeling zag je 5% C's en R's dus die niet zo erg nauwkeurig (wel te meten maar niet te horen)