OK, omdat Philips al heel veel jaren geen kristallen en TCXO's meer maakt kan het geen kwaad om enkele methoden uit die tijd prijs te geven.
X-tallen in glazen behuizing kunnen een paar ppm afgestemd worden via de volgende methode:
Je zet via een weerstand van 50 Mohm een spanning van 1500 V tussen de pootjes en gaat er dan met een magneetje in de buurt bewegen. Zo kan er een ''glimlichtje” ontstaan waarvan je de plaats met het magneetje kan sturen. Laat je het glimlichtje dansen op de ronde elektrode op het midden van het kwarts dan verdampt daar wat materiaal en gaat de frequentie omhoog. Laat je het glimlichtje dansen op de aansluiting van pootje en elektrode (in de hoeken), dan verdampt daar materiaal wat ook neerslaat in het centrum. Hierdoor gaat je frequentie omlaag.
Verder: De temperatuur stabiliteit van een X-tal wordt bepaalt door de hoek van het kristalrooster en de gezaagde en gepolijste oppervlakken. Zaag je de plakjes bewust zo ongunstig mogelijk (zogenaamde Y-snede) dan kun je op een 10 Mhz X-tal wel 1500 Hz per graad verloop krijgen.
Maar bij de meest gunstige hoek heb je tussen -20 tot + 70 graad Celsius minimaal een verloop tussen -25 tot +25 ppm. En dat niet eens lineair maar volgens een 3e macht curve.
We maakten ook TCXO's, d.w.z. Een X-tal oscillator met een varicap in serie met het X-tal.
Proces: Eerst om de 10 graden C meten met welke spanning op de varicap de oscillator de gewenste frequentie afgaf, en meteen op de zelfde temperatuur een aantal NTC en PTC weerstanden precies meten. Al op alle temperaturen gemeten was, en de curves dus bekend waren, werden de waardes van 3 vaste weerstanden uitgerekend die samen met 2 NTC en een PTC een spanningsdeler netwerkje vormden waar bij elke temperatuur net de benodigde spanning voor de varicap uit kwam (nou ja, zo goed mogelijk). De installatie (die ik hiervoor mede ontwierp) stuurde 70 oscillatoren en hun beoogde NTCs en PTC's samen door hun temperatuur cyclus. Na productie was de stabiliteit binnen +/- 1.5 ppm. Een dat in de tijd dat er nog geen floppy disks voor computers waren, maar programma's en date op cassette-tapes moesten worden opgeslagen. Maar ach, het was al heel wat makkelijker dan ponsband.