"High End" Audio van Blackdog ;-)

blackdog

Golden Member

Hi Lezers,

Deze keer iets uit de oude doos maar wel "High End" en dan van Blackdog.
Niet helemaal van mij alleen, het is een mix van verschillende schakelingen/technieken.
Ik heb het 28 jaar geleden gebouw en het werkt nog steeds :-)

Het geheel bestaat uit twee doosjes, met in de eens de voeding en de andere het versterker trapje.
Het is een Moving Coil versterker met passive RIAA en de uitgang is op "Lijn" niveau.

Het element is van diverse typen geweest en allen van Ortofon,
dus lage output modelen zoals de MC20 en MC30 modellen.

Als je de aangegeven waarden in het RIAA deel gebruikt zit je binnen 0,1dB van de RIAA karakteristiek.
Oja, wat verder ook van belang is, is natuurlijk het ruisniveau, hoe staat het daar mee?
Dead as a Dodo!
Er is geen stuk vinyl dat ook maar in de buurt komt van het ruisnivea van deze versterker.
Ook niet de Sheffield Lab platen.

Nog iets, deze versterker heeft een symetrische ingang, en heb ee nkleine modificatie in de Thorens platenspeler toegepast zodat het geheel daar ook symetrisch werd.
De kabels uit de platenspeler, dit zijn twee dunne symetrische prof. microfoonkabels,
deze komen uit op een 15 polige Sub-D connector en verdwijnen dan in de basissen van een MAT02 dual transistor.
Daarna wordt het signaal van de twee collectoren van de dual transitor toegevoerd aan een verschilversterker met de LT1037.

Aan de uitgang van de opamp bevind zich dan het passive RIAA netwerk.
Na dit netwerk komt er weer een versterker trapje, deze versterkt 11x en dan zitten we op een niveau dat naar een normale lijningang kan.

De oplettende Audio Neuroot ziet natuurlijk direct dat het geheel DC gekoppeld is.
Ik heb het geheel 1x afgeregeld en daarna er nooit meer aan gezeten!
Dat is het voordeel van goede componenten te gebruiken ;-)
Het laatste beetje DC dat er dan toch nog aanwezig is, wordt actief door de LM308 weggeregeld.
De groene LED's aan de plus ingang zorgen er voor dat de LM308 niet helemaal over zijn nek kan gaan.
Kijk ook naarde weerstand van de uitgang van de LM308 die naar de min ingang van de LT1037ACN gaat.
Deze is 1Meg, er kan dus maar een zeer kleine correctie stroom worden geinjecteerd.
Dus er is maar een heel klein regelbereik, niet meer dan echt nodig omdat de voortrap al "genuld" is en met goede componenten opgebouwd voor stabiliteit.

De voeding is eigenlijk niets special, behalve dat de instelweerstand van de LM317/337 ontkoppeld is voor legere ruis.
De hoge voedingspanning heb ik gekozen voor een zeer groot dynamisch berijk.
Dat beterft vooral de eerste twee trapjes, de MAT-02 en de eerste LT1037ACN.
Daar er passief wordt gefilterd, verlies je ook aardig wat gain.
Om er nu voor te zorgen dat de eerste LT1037ACN niet vast loop, draait hij dus op +-17,5V.

Het is allamaal zo uitgezocht dat het dynamisch bereik optimaal is, geen noemenswaardige ruis,
nooit clippen met de voorgestelde MC elementen en perfecte RIAA.

Het schema bestaat uit twee delen, ik kon het niet in 1 keer scannen, zelf aan elkaar plakken als je het intressant vind.
Bij gebruik van elementen met een hogere output, dan zal de gain omlaag moeten om de eerste trappen niet te laten clippen.
Dat kan b.v. door de 22K1 weerstanden te verlagen of een weerstand tussen de collectoren van de MAT 02 op te nemen.
Mag je zelf uitzoeken, maar die het in de eerste trap, dat is de enige goede manier.
Wil je meer gain in totaal, dan doe je dat in de tweede trap, je kan dan de 10K tussen pin 2 en 6 van de LT1037ACN aanpassen.

De plaatjes zijn klikbaar voor een grote versie, sorry ik had toen nog geen Splan!
http://www.bramcam.nl/Diversen/MC-Preamp-01a-klein.png

Deel twee....
http://www.bramcam.nl/Diversen/MC-Preamp-01b-klein.png

Zoals altijd "Shoot @ It" ;-)

Gegroet,
Blackdog

You have your way. I have my way. As for the right way, the correct way, and the only way, it does not exist.
Henry S.

Moderator

Daar valt weinig aan toe te voegen, alleen moeten eventuele bouwers natuurlijk om een goede audiolayout denken. Recht toe, recht aan zonder toeters en bellen.

De MAT02 is obsolete, de MAT12 is een vervanger. Ik weet niet of That (nog) een vergelijkbaar type heeft. Een low budget methode is BC550's matchen.

[Bericht gewijzigd door Henry S. op donderdag 14 mei 2015 23:35:12 (10%)

73's de PA2HS - ik ben een radiohead, De 2019 CO labvoeding.
blackdog

Golden Member

Hi Henry S.

Wat de MAT02 betreft heb je gelijk, de MAT12 is een goede vervanger.
BC550C? Now Way! ook niet als hij geselecteerd is.

Je het voor de lage ruis een lage Rbb nodig, kijk in de "Art Of Electronics" maar voor een goede vervanger.
Een andere optie is de ook al een tijdje niet meer normaal te krijgen LM394.

Maar als je dit wilt nabouwen, kan je ook de MAT12 kopen, want dan is de rest van je aparatuur minstens vande zelfde kwaliteit.
Mijn mening, ga voor de MAT12.

Gegroet,
Blackdog

You have your way. I have my way. As for the right way, the correct way, and the only way, it does not exist.
Henry S.

Moderator

Het matchen van BC550C's is low budget, maar meer iets voor de bouw van de welbekende Prelude.

De LM394 is obsolete, net als de SSM2210, heel erg jammer allemaal. Maar €50 voor twee MAT12's is nog wel te doen. Je gebruikt immers ook niet een kromme spijker als naald.

73's de PA2HS - ik ben een radiohead, De 2019 CO labvoeding.

wat was de reden om 2 diodebruggen te gebruiken?
waarom niet de 2 transfo wikkelingen aan elkaar knopen en die middenaftakking als massa.
dan met 1 diodebrug over de '36V AC' maak je +24 en -24V tov die massa.

edit: heb het al gezien nu, je gebruikt 2xLM317 en dit lukt niet in mijn methode

[Bericht gewijzigd door fcapri op vrijdag 15 mei 2015 08:23:46 (17%)

ik hou van werken ..., ik kan er uren naar kijken
rbeckers

Overleden

Een ander low budget alternatief is het parallel schakelen van een aantal uitgezochte BC550's.

blackdog

Golden Member

Hi Heren,

Volgens mij had ik die LM317 schakeling met opset zo gebouwd.
Totaal losse voedingen, voordeel is ondermeer dat je de LM317 kan gebruiken, is iets beter dan de LM337, en je zit nooit met aardstromen met deze opbouw.
Alleen ben ik toen de rbeckers diodes vergeten te monteren *grin*

Nu we het toch over "rbeckers" hebben... ik zij ook al tegen Henry dat de BC550C GEEN optie is in deze schakeling.
Ook wees ik er al op dat je transistoren nodig hebt met een lage Rbb.
Daar voldoet de BC550C in het geheel niet aan.

Met als resultaat veel meer ruis dan met een MAT2, MAT12, LM394 enz.
Het zit hem niet in gelijkheid aan Hfe of Delta Vbe.

Voor de nabouwers
Allerlij aanpassingen gaan zoeken om goedkoper uit te zijn is het slopen van de performance, FAIL!

Deze schakeling is ontworpen voor elementen met een zeer lage impedantie, zoals de Ortofon Moving Coil serie.
De impedantie van deze elementen is meestal minder dan 10 Ohm.

Maar, als jullie er aan willen sleutelen, omdat je nog een uA741 hebt liggen, ga je gang, mijn zege heb je :-)

Gegroet,
Blackdog

You have your way. I have my way. As for the right way, the correct way, and the only way, it does not exist.

Leuk ontwerp :) Het deed mij denken aan de eveneens MAT02 gebaseerde preamp uit Elektuur.

In mijn Precision preamp zitten 2SB737's.
Geen idee hoe verkrijgbaar, maar TSTC heeft ze: http://www.signaltransfer.freeuk.com/pricelst.htm

Ik draai nu met een MD element overigens, dat past beter bij mijn draaitafel.

[Bericht gewijzigd door Aart op vrijdag 15 mei 2015 10:42:28 (20%)

Hmmm, is de CA3054 wel geschikt dan, daar heb ik namelijk nog een hele stang van uit Deurne. Uit AN-222 van National heb ik de RIAA versterker met de LM394 in het verleden na gebouwd:

In een draaitafel gebouwd die al lang weg is helaas.

It's the rule that you live by and die for It's the one thing you can't deny Even though you don't know what the price is. It is justified.
rbeckers

Overleden

Bram, de MAT12 heeft typ. 28 ohm voor Rbb en een BC550C ong. 160 ohm. hFE, noise etc. zitten in de buurt.
Dus het parallel schakelen van een aantal uitgezochte BC550C's zou een alternatief kunnen zijn.

eveneens MAT02 gebaseerde preamp uit Elektuur

Klopt, Elektuur had een jaar eerder een vergelijkbaar ontwerp met maar liefst 3x MAT02 in de ingang en automatische DC regeling. Ook heel veel ontkoppeling, zoals je vaker ziet in high end audio.
De Blackdog variant heeft een symmetrische ingang, wat een echt voordeel is als je je platenspeler er op wilt aanpassrn.

blackdog

Golden Member

Hi Heren,

Wil je de goede performance hebben zoals ik heb, bouw hem dan zo als ik hier voorstel.

Wil je geen 50 Euro uitgeven voor twee uitstekende transistoren, jullie probleem.
Wat René voorsteld kan ook, denk dan aan 2x 8 stuks BC550C voor de elementen met lage output zoals de door mij gebruikte typen.
Ik zou voor de zekerheid 50 of 100stuks van de BC550C kopen en het liefst de Philips.
Selecteren op ruis met een RMS meter en op gehoor voor de Popcorn ruis.

Maar er zijn nog andere typen die geschikt zijn met een lagere Rbb.
Ik dacht ergens in de BC3xx serie, deze hebben ook een lage Rbb.
Ook de BFW16 schijnt goed te zijn.
Speel ook met de BD437, ja dat is een medium power tor, maar ook goed voor lage impedanties.

Sluit trouwens geen "normaal" element op deze versterker aan, de impedantie aan de ingang is 50 Ohm :-)
Dat vind een normaal element niet leuk, en wat het normale element dan toch nog kan leveren aan de voorversterker zal hem waarschijnlijk oversturen.

Gegroet,
Blackdog

You have your way. I have my way. As for the right way, the correct way, and the only way, it does not exist.
rbeckers

Overleden

Nadelen van dat parallel schakelen zijn o.a. dat het uitzoeken tijd kost, dat er een redelijk aantal torren parallel moet staan en dat de meer opbrengst van grotere aantallen torren snel afneemt.

Is dit misschien wat?: http://www.nxp.com/documents/data_sheet/BCM846BS.pdf
Kost maar €0,50 ze geven echter geen ruisgegevens.
En met deze (€1,50 bij EOO) http://pdf.datasheetcatalog.com/datasheet/intersil/fn388.pdf kan je meteen een stroombron maken.

Hoeveel vermogen denk je eigenlijk nodig te hebben?, zie https://zelfbouwaudio.nl/forum/viewtopic.php?t=13476
blackdog

Golden Member

Hi René en mtb,

René je slaat de spijker op zijn kop, dat uitzoeken kost echt veel tijd en meetapparatuur dat er voor geschikt is.
Het kantelpunt ligt ongeveer bij 8 stuks, dat het nog zinnig is.
Dit dan wel 2x, mijn zege hebben de gene, die daar aan willen gaan beginnen.
Als je het goed doet, leer je er ook veel van ;-)

mtb
Een snelle blik op de datasheet van de BCM846, verteld me dat de gain lager is, ongeveer 50%
De offset van de MAT transitoren veel lager is.
De lineairiteit van de Hfe van de MAT veel beter is.
En het ruisgetal veel beter is.
Trekken jullie zelf de conclusie.

Er is zover ik het weet geen "Short Cut" buiten de mij aangegeven transistoren.
Kijk in de nieuwe "Art Of Electronics" bij hoofdstuk 8. (koop dat boek als je echt iets wil weten van electronica)
Wil je echt "Low Noise" transitoren hebben voor lage impedanties dan hebben we de ZTX851 en de ZTX951.
Beide zitten wat spanningsruis betreft lager dan 0,25nV/peentje Hz
http://www.bramcam.nl/Diversen/Tor-Noise-01.png

Makkelijker te krijgen en goedkoop, zijn de BD437 transitoren, deze zijn 0,39nV/peentje Hz.
Deze zal je dan zeker nog moeten selecteren op Vbe en gain.

Wat betreft de BC850 en BC860, zie AOE III, deze zijn ietsje beter den de BC550C of de BC560C.
De Rbb is VEEL hoger dan de door mij voorgestelde transitoren.

I.v.m. de vele opmerkingen over de ingangstransitoren, er is geen simpele uitweg in mijn ogen.
Heb je een Moving Coil element met lage output en ook een lage impedantie, gebruik de MAT12.
Het uitzoeken van meerde transitoren wordt heel snel kostbaarder van de MAT12 kopen. ( ja, tijd is geld, ook voor hobby :-) )
Als je zo'n mooi element hebt, dan valt de prijs van de voorgestelde dual transistor in het niet...

Wil je toch nog goedkoper uit zijn, dan kan je de MAT14 gebruiken dit zijn vier transistoren in een huisje.
Die ook erg goed zijn, ietsje minder maar dan de MAT12.

Gegroet,
Blackdog

You have your way. I have my way. As for the right way, the correct way, and the only way, it does not exist.
rbeckers

Overleden

Bram, het zijn eigenlijk twee verschillende schakelingen.
Dat

Als je het goed doet, leer je er ook veel van ;-)

is toch wel belangrijk. :9
Maar ik kies bij mijn ontwerpen vaak de duurdere componenten.

@ Blackdog,

Ik zie in de tabel geen BCM846 of ik kijk er overheen!

Het enige wat ik van die BC846 weet is dat het een algemene transistor is met een ruisgetal van zeg max 10dB.

De MAT02 heeft nagenoeg het zelfde ruisgetal althans wat ik uit de grafiek van AD kan halen slecht leesbaar.

Gemeten: Ic 200uA Vce 5V f=1KHz Δ f = 200 Hz.

Everything should be as simple as possible, but not simpler.
Hewlett

Honourable Member

AD heeft ook nog de actuele SSM2212 (soic-8) in het programma welke een stuk goedkoper is dan de MAT12, Mouser levert de SSM2212 voor 6,37 per stuk. Op de behuizing na is de SSM2212 vrijwel idententiek aan de MAT12.

Wellicht een ander geschikt alternatief is de NXP PMP4201 / PMP4501, deze dual torren zijn nog goedkoper (resp. 38 cent en 58 cent in de SOT666 V variant) maar met een stuk lagere versterking dan de MAT12, ruisgetal is een stukje beter (3.3dB) dan van de al genoemde BCM846.

HamRadio PA2HK // Keep Calm and Carry On.

0,25nV/peentje/Hz
Mm.. Ik wordt oud, dat koste wat tijd om die door te krijgen. :P
Doe het de volgende keer wel goed.
V/peentje Hz, V/peentje (Hz) of V/peentje/λ.
Die kan ik nog wel accepteren :)

AKA fry, Stichting EMM, ElectroMagnetic Magnificence
blackdog

Golden Member

Hi Fry,

Ik heb mijn leuk bedoelde abberatie voor je ge-corrigeert ;-)

Ja electron920, je kijkt er helemaal overheen, drank? *grin*
De foto uit de AOE laat ik hier zien, omdat het mooi het verschil aangeeft tussen de transistoren.
En juis de gene die er niet specifiek voor zijn gemaakt, een zeer laag ruisgetal hebben...

De MAT02, MAT12, MAT14 zijn allemaal ruim voldoende voor deze RIAA versteker.

Wil je nog lagere ruis bij lage impedanties zoals het voorbeeld in AOE betreffende een bandmicrofoon, dan wordt het zelfs met de zeer ruisarme transistoren parallel schakelen.
Of natuulijk een trafo gebruiken, zoals er wel vaker wordt toegepast bij bandmicrofoons.

Gegroet,
Blackdog

Hi Hewlett,

Ik vergeet jouw helemaal...
Je hebt gelijk de SSM2212 is ook een goede kandidaat, en een stuk goedkoper zoals je zelf ook al aangeeft.
Ik heb daar een paar jaar terug ook naar dit type gekeken, voor een voedings project, maar toen afgedaan als niet bruikbaar.
Dit kwam om de maximale spnning die ik nodig had samen met de dissipatie die nodig was voor dat project.
Hier allemaal niet aan de orde, past goed wat specificaties betreft.

[Bericht gewijzigd door blackdog op zaterdag 16 mei 2015 20:23:36 (25%)

You have your way. I have my way. As for the right way, the correct way, and the only way, it does not exist.

Je zou het gewoon eens moeten proberen met het HF-array CA304554 en de NE5532 (bijna net zo goed als de LT1037), kost net niks en je bent meteen klaar voor stereo.

Hoeveel vermogen denk je eigenlijk nodig te hebben?, zie https://zelfbouwaudio.nl/forum/viewtopic.php?t=13476

Op 15 mei 2015 12:49:20 schreef blackdog:
Ik dacht ergens in de BC3xx serie, deze hebben ook een lage Rbb.

BC337 (30 Ohm)

Vertel welk probleem je wilt oplossen, niet met welke oplossing je een probleem hebt.
blackdog

Golden Member

Hi,

Ik leg het nog een keer uit!
Je koopt een lekker snel autotje zoals als ik het goed onthouden heb Golf GTI.
Deze is verder in goede staat na al die jaren en moest ook nog redelijk wat geld opbrengen.
Rijd geweldig, maar bij aanschaf is je al meegedeeld dat de remmen en banden vervangen moeten worden.

Zoals de meeste mensen (is normaal gedrag) gaat men kijken waar men de goedkoopste spullen kan krijgen, goedkoop dat is het uitgangspunt!
Niet dus, wat is er voor nodig als ik b.v. de maandelijkse rit door Duitsland maak waar ik op een paar stukken nog 180 kan rijden.
Shit, nu moet je plotseling een paar keer stevig remmen...
Zijn die remblokken en schijven toch een stuk minder "goedkoop" dan je dacht...
Het zelfde geld voor de banden enz.

mbt
Gekeken naar de gain en het ruisgedrag van de CA3045 interpoleer dat eens naar een paar Ohm (impedantie element) en vertel me dan wat de ruis is van de CA3045.

Heb je wel eens geluisterd naar ruis van verschillende opamp's, ik wel, was mijn werk :-)
Geloof je mij niet, er zijn er hier nog een paar op het forum die dat deden :-)

De CA3045 en daarna een NE5532, stabiel? ik weet het niet, ga jij alles nameten zoals de ruis, DC enz?
Ik ben blij met de NE5532A, goedkoop en erg goed, maar niet overal op de goede plaats.

De enige goede kandidaat in mijn ogen is aangeleverd door Hewlett, de SSM2212 als ingangstransistor.
De LT1037AC heeft bijna 20dB meer gain over bij 10Khz en heeft gegarandeerde lageruis.

RobK
Dank je, ik was het type even kwijt :-)

Gegroet,
Blackdog

You have your way. I have my way. As for the right way, the correct way, and the only way, it does not exist.

Ik bedoel eigenlijk de CA3054, maar dat zal weinig schelen.

[Bericht gewijzigd door mtb op maandag 18 mei 2015 14:55:32 (83%)

Hoeveel vermogen denk je eigenlijk nodig te hebben?, zie https://zelfbouwaudio.nl/forum/viewtopic.php?t=13476
Henry S.

Moderator

Op 15 mei 2015 12:49:20 schreef blackdog:
Ik dacht ergens in de BC3xx serie, deze hebben ook een lage Rbb.
Ook de BFW16 schijnt goed te zijn.

Volgens dit document de BC337.

Speel ook met de BD437, ja dat is een medium power tor, maar ook goed voor lage impedanties.

Meestal wordt Rbb niet gegeven, is er een eenvoudige manier om er achter te komen behalve uit een tabel?

Op 16 mei 2015 18:19:14 schreef Hewlett:
AD heeft ook nog de actuele SSM2212 (soic-8) in het programma welke een stuk goedkoper is dan de MAT12, Mouser levert de SSM2212 voor 6,37 per stuk. Op de behuizing na is de SSM2212 vrijwel idententiek aan de MAT12.

Dat is een goede tip!

Op 16 mei 2015 19:02:05 schreef fry:
0,25nV/peentje/Hz
Mm.. Ik wordt oud, dat koste wat tijd om die door te krijgen. :P
Doe het de volgende keer wel goed.
V/peentje Hz, V/peentje (Hz) of V/peentje/λ.
Die kan ik nog wel accepteren :)

De peentjes zijn ook beschikbaar: √

code:

(klik op de Ω-button)

73's de PA2HS - ik ben een radiohead, De 2019 CO labvoeding.