H-Brug met IR2148

Op 1 augustus 2021 20:43:18 schreef Toon60:
Nog even m.b.t. andere reacties:
- De probes hebben niet elk een aarddraad, maar zonder de probes zit het probleem er nog steeds in.

Misschien, maar de kans is groot dat je gerammel op de 5V en een paar andere signalen helemaal niet bestaat, en veroorzaakt wordt door de niet-aangesloten ground draden van de probes. Als je dat nu even kunt uitsluiten door die wel netjes (samen op één punt) aan te sluiten, kunnen we op zoek naar het echte probleem.

Kun je wat duidelijker uitleggen wat er precies gebeurd? Je zegt nu "het gaat fout", maar daar kunnen wij niets mee. Draait de motor helemaal niet, te langzaam, of is het nog iets anders? Werkt het wel op 10V maar niet op 15V?

Je 555je draait nu op ongeveer 880Hz, dat is aan de lage kant.

De 1N4007 is eigenlijk wat te traag voor deze toepassing, zeker als je de frequentie nog flink gaat verhogen, en de 10uF bij de drivers is wat klein, aangezien de bootstrap condensator 4u7 is; ik houd gewoonlijk een wat grotere verhouding aan tussen die 2. Beide punten lijken me niet direct een probleem, maar je zou kunnen proberen of een grote elco en snellere diode beter gedrag geven.

[Bericht gewijzigd door SparkyGSX op maandag 2 augustus 2021 00:21:17 (23%)

Die elcos zijn uit de jaren zestig en zeventig. Je kan beter wat modernere low-ESR gebruiken. Deze doen verdomd weinig op de frequentie waarmee de boel staat te slingeren.

Dus stel dat de onderste mosfet aan moet. Driver krijgt het signaaltje en na de propagatie-tijd gaat ie 1A de gate van de mosfet insturen. Dit gaat vrij plots: dit kan alleen uit een keramische condensator komen die dicht bij de driver zit. Maar ook als dat nog werkt, dan moet die even later weer bijgetankt worden. Nu ontstaat er een spanningsval over de ground draad tussen de driver en de 15V voeding. Omdat die samen met de 5V voeding is, kan het zijn dat je die terugziet op de 5V voeding.

Een verduidelijkende meting zou zijn: doe de GND clip van de scope aan het knooppunt waar de 5V en de 15V GNDs aan mekaar zitten. Meet nu de GND bij de driver.

Hoi iedereen,

wat ik inmiddels wel geleerd heb is dat als het niet gaat zoals het moet, dan moet het maar zoals het gaat. Wat wel gaat is nu gedaan met twee drukknoppen en twee relais.
Probleem was dat ik al een paar mechanische aanpassingen had gedaan en dat maakte de handmatige bediening niet praktisch, dus wilde ik de automatische besturing snel realiseren.

Eerst heb ik nog geprobeerd de H-brug te omzeilen door het gebruik van twee relais. Dat werkte weer prima met de motorspanning op 10 VDC, maar ook hier gaat het fout wanneer de motorspanning hoger wordt. Daar begrijp ik helemaal niets van, in mijn beleving is er zo geen verbinding tussen de motorspanning en de rest van de schakeling.
Daarom moest ik het idee voorlopig laten varen en heb ik voor de drukknoppen en relais gekozen.
Hiermee mis ik wel een deel van de beoogde functionaliteit. Geen bediening met één drukknop en als de motor eenmaal loopt kan die niet gestopt worden en weer door laten draaien, eventueel in de andere richting (dat alles met die ene drukknop). Of ik zou nog extra drukknoppen of een bende relais moet gaan gebruiken.

Het is wel mijn intentie dat toch te gaan realiseren, maar dan wil ik van scretch af aan beginnen. Als eerste de H-brug met 4x IRF540 en 2x IR2184 op 48 VDC.
De aansturing van die brug wordt dan de uitdaging. Uiteraard kan dan weer met TTL of beter met CMOS gedaan worden. Maar ik lees ook dat een µ-processor een veel betere keuze is en veel flexibeler. Probleem is dat ik daar nog nooit mee heb gewerkt. Hoe moet ik aan denken om dat te realiseren voor deze toepassing?

Op 14 augustus 2021 17:47:08 schreef Toon60:
Eerst heb ik nog geprobeerd de H-brug te omzeilen door het gebruik van twee relais. Dat werkte weer prima met de motorspanning op 10 VDC, maar ook hier gaat het fout wanneer de motorspanning hoger wordt.

Dan ben ik bang dat je toch iets verkeerd doet, of er zit iets niet goed in de voeding voor je relais en de motor spanning.

Daar begrijp ik helemaal niets van, in mijn beleving is er zo geen verbinding tussen de motorspanning en de rest van de schakeling.
Daarom moest ik het idee voorlopig laten varen en heb ik voor de drukknoppen en relais gekozen.

Wat je wil moet heel eenvoudig kunnen als je het via relais doet.

Hiermee mis ik wel een deel van de beoogde functionaliteit. Geen bediening met één drukknop en als de motor eenmaal loopt kan die niet gestopt worden en weer door laten draaien, eventueel in de andere richting (dat alles met die ene drukknop). Of ik zou nog extra drukknoppen of een bende relais moet gaan gebruiken.

Hier heb je een voorbeeld hoe het moet, als je relais wil gebruiken.

Met dit voorbeeld kun je ook het toerental regelen, op de plaats van T3 kun je ook een mosfet zetten. En als je het toerental niet wil regelen gaat T3 er tussen uit.

Als je links of rechtsom hoog maakt kun je van draairichting veranderen. Als je dat met één drukknop wil gaan doen, kun je daar het beste een microcontroller voor gebruiken. Of je gebruikt er bijv. een 4017 voor in plaats van een controller.

Op VDC_1 komt de spanning te staan voor je relaisspoel, is dus afhankelijk van het type relais wat je gebruikt.

Op VDC_2 komt de motorspanning te staan, in jou geval wil je naar de 48V. En het signaal voor links / rechts is 5VDC.

Bij de aansluiting waar PWM bij staat, kun je een PWM signaal op zetten met bijv. een NE555. Maar dat hoeft alleen als je het toerental wil regelen.

Hoop dat dit begrijpelijk is voor je.

Dank Lambiek voor deze oplossing.

Maar eerst moet ik een excuus maken naar SparkyGSX en rew, omdat ik pas nu hun interessante reacties van 2 augustus zie.
@SparkyGSX: De probes op één punt aarden leverde geen verbetering op, maar zoals gezegd: ook zonder de probes blijft het probleem bestaan.
Wat er fout gaat is dat het stuurcircuit reageert alsof de drukknop werd ingedrukt en de motor daarom stopt.
Wanneer ik de 555 laat werken op een paar KHz doen de pulsen van de IR2184 niets meer omdat die pulsen dan niet snel genoeg zijn.
Met de 1N4007 en de capaciteiten van de driver kan ik nog eens wat experimenteren.

@rew: De oude elco’s komen uit de rommelbak, maar ik kan eens kijken of er nog wat moderne exemplaren bij zitten.
De Gnd meting kan ik zeker nog eens doen.

@Lambiek: Mijn oplossing was ingegeven door mijn frustratie en daarom helemaal geen elektronica toe te passen. Jouw schema met relais is echter interessant. Temeer omdat ik voor de sturing mijn stuurcircuit met één-drukknop-bediening toe kan passen. Tenminste als bij de hogere spanning het uitschakelspook niet weer om de hoek komt kijken.
Het toerental regelen is zeker niet nodig, want ik merk nu in de praktijk dat met de ruim 48 VDC de motor bijna een minuut nodig heeft voor het hele traject. Misschien moet ik proberen om die motorspanning richting 100 VDC te maken.
Kan ik voor de vier snelle diodes de 1N4448 gebruiken?

Op 15 augustus 2021 13:36:19 schreef Toon60:
@Lambiek: Mijn oplossing was ingegeven door mijn frustratie en daarom helemaal geen elektronica toe te passen. Jouw schema met relais is echter interessant. Temeer omdat ik voor de sturing mijn stuurcircuit met één-drukknop-bediening toe kan passen.

Dat kan ook als je een H-brug met fets gebruikt hoor, ik doe niet anders. Maar wel in combinatie met een micro-controller.

Tenminste als bij de hogere spanning het uitschakelspook niet weer om de hoek komt kijken.

Dat kun je nog filteren als het moet.

Misschien moet ik proberen om die motorspanning richting 100 VDC te maken.

Kan je motor dat aan?

Kan ik voor de vier snelle diodes de 1N4448 gebruiken?

Het beste is dat je diodes neemt die de motorstroom aan kunnen, maar het moet wel een snel type zijn.

Misschien heb je het al eens verteld, maar wat moet de motor precies gaan doen?

Ja, die microcontroller komt misschien later nog aan de beurt.
Van de motor heb ik jammer genoeg geen specs, 24 juli heb ik al genoemd wat ik er van weet. Een vermoeden van me is dat de bedrijfsspanning 90 VDC zou kunnen zijn.
De motorstroom bij 48 VDC is ongeveer 250 mA, dat is denk ik net iets teveel voor de 1N4448. Nog maar eens kijken wat ik heb liggen in de voorraad.

De motor, die een spindel aandrijft, moet daarmee een vloerluik openen en sluiten.
Jaren geleden had ik daarvoor, met TTL poorten en FlipFlop’s, het stuurcircuit ontworpen, wat destijds middels EWB simulatie prima werkte. De mechanische oplossing (metalen frame voor het luik en bevestiging van de spindel) liet echter op zich wachten en het redelijk zware luik is steeds handmatig geopend en gesloten.
Een beetje tot mijn verbazing werkte de schakeling van destijds op een prikbordje prima, maar hoe weet ik niet helemaal meer te doorgronden. Nou, de rest van het verhaal ken je.

Op 15 augustus 2021 14:26:53 schreef Toon60:
De motorstroom bij 48 VDC is ongeveer 250 mA, dat is denk ik net iets teveel voor de 1N4448.

O, als dat zo weinig is kun je die prima gebruiken. Maar iets kleiner kan ook.

De motor, die een spindel aandrijft, moet daarmee een vloerluik openen en sluiten. Jaren geleden had ik daarvoor, met TTL poorten en FlipFlop’s, het stuurcircuit ontworpen, wat destijds middels EWB simulatie prima werkte. De mechanische oplossing (metalen frame voor het luik en bevestiging van de spindel) liet echter op zich wachten en het redelijk zware luik is steeds handmatig geopend en gesloten.

Oké, dan weten we waar het voor bedoeld is.

Heb je wel eindschakelaars opgenomen in de besturing?

Dan wordt het zoiets:

Dit is dan voor een 12V systeem, dus motor en relaisspoelspanning is dan 12VDC.

In dit geval is het op de knop open drukken "je hoeft de knop niet vast te houden" het luik loopt open en stop bij geheel geopend, relais valt af.
Bij luik dicht precies het zelfde verhaal, maar dan uiteraard op knop luik dicht drukken.

Een beetje tot mijn verbazing werkte de schakeling van destijds op een prikbordje prima, maar hoe weet ik niet helemaal meer te doorgronden.

Er zal toch wel iets fout gegaan zijn denk.

OK, dan ga ik de 1N4448 gewoon gebruiken, die heb ik voldoende liggen.

De eindschakelaars zijn opgenomen in het stuurcircuit.

Het schema wat je stuurt is bijna wat ik nu toepas, alleen heb jij één probleem: wanneer het luik onderweg is kun je de drukknop voor de andere richting indrukken. Dan zijn beide relais aangetrokken en staat de motor stil. Hier kom je niet meer uit, alleen door de voedingsspanning weg te nemen.
Dat heb ik opgelost door (in jouw schema) het centraal contact van K1-2 en K2-2 aan de voeding te leggen. S3 en S4 zitten niet aan de voeding, maar aan het NC contact van resp. K2-2 en K1-2.

Het stuurcircuit werkt nu ook prima op het prikbordje, totdat de hogere motorspanning in beeld komt. De werking wilde ik uitleggen, maar een stroomdiagram is duidelijker denk ik.

De drukknop is een enkele omschakelaar met een NC en NO contact.
De dikke lijnen is de “hoofdroute”: Luik is dicht → Drukknop → Luik is open → Drukknop → Luik is dicht.
Onderweg kan het luik met de drukknop gestopt worden. Daarna kan met de drukknop het luik verder gaan, eventueel in de andere richting.

Uiteindelijk zal ik toch wel met FET’s willen gaan schakelen i.p.v. met relais. Want zeker wanneer ik naar een nog hogere motorspanning wil, weet ik niet zeker of de contacten het bij afschakelen lang zullen houden. De relais die ik nu gebruik mogen eigenlijk maar 30 VDC schakelen (bij 15 A).

Op 16 augustus 2021 13:49:56 schreef Toon60:
Het schema wat je stuurt is bijna wat ik nu toepas, alleen heb jij één probleem: wanneer het luik onderweg is kun je de drukknop voor de andere richting indrukken. Dan zijn beide relais aangetrokken en staat de motor stil. Hier kom je niet meer uit, alleen door de voedingsspanning weg te nemen.

Dat zie ik niet als een probleem, je ziet dan gelijk dat er iets gebeurt is wat niet klopt. En met een paar extra contacten kun je dat ook oplossen.

Het stuurcircuit werkt nu ook prima op het prikbordje, totdat de hogere motorspanning in beeld komt.

Wat voor voeding gebruik je? Wat is de spoelspanning van je relais? Er gaat toch iets fout waar je blijkbaar overheen kijkt.

Uiteindelijk zal ik toch wel met FET’s willen gaan schakelen i.p.v. met relais. .....De relais die ik nu gebruik mogen eigenlijk maar 30 VDC schakelen (bij 15 A).

Dan moet je een ander type relais nemen, er is keuze genoeg in relais.

Eerst zal ik eens aan de slag gaan om het stuurcircuit op het prikbordje waar aan de gang te krijgen, want dat was al weer deels ontmanteld. Wanneer dat als vanouds werkt wil ik met het schema wat je me zondag stuurde, met de twee transistoren, gaan werken.
Een paar relais heb ik nog gevonden, waar ik zonder problemen 60 VDC bij 1 A mee heb kunnen schakelen.

Wat voor voeding gebruik je? Wat is de spoelspanning van je relais? Er gaat toch iets fout waar je blijkbaar overheen kijkt.

Als voeding gebruik ik een labvoeding, waar ik een vaste 5 VDC uit krijg voor de voeding van het stuurcircuit. Daarnaast twee regelbare spanningen tot 30 VDC, één voor de relais van 12 VDC en één voor de motorspanning. Van deze drie spanningen leg ik de negatieve kant bij de labvoeding aan elkaar.

Hopelijk blijft me op deze manier het uitschakelspook bespaard.

Nu ben ik zover dat het stuurcircuit op het prikbordje weer werkt.
I.p.v. met de twee transistoren heb ik elk relais aangestuurd via drie parallel geschakelde 7406 buffers en dat gaat prima. Nu kan ik daarmee ook een flinke DC motor schakelen. Dat klinkt als een vooruitgang.
Echter, er blijven onverklaarbare effecten optreden in het stuurcircuit. Nog steeds stopt de motor onverwachts en is dan soms niet meer aan de gang te krijgen. Ook gaat de motor soms niet draaien vanuit een rustpositie (open of dicht). Kortom, ik denk dat het niet verstandig is met dit stuurcircuit verder te gaan.
Een optie is om een soortgelijk circuit te ontwerpen in CMOS zodat ik helemaal begrijp hoe het in elkaar steekt, maar van jullie krijg ik steeds de raad om dit met een µ-processor aan te pakken.
EricN:

Niet beter softstart? Microcontrollertje voor de drivers?
Ofwel kon ik een kruiwagen logica gaan integereren ofwel 1 mini simpel uC. Wachtijden ter overschakeling en softstart zijn dan eenvoudig op te lossen.

Lambiek:

Als je dat met één drukknop wil gaan doen, kun je daar het beste een microcontroller voor gebruiken.

Dus heb ik de twee artikelen van Bastiaan Steenbergen over de PIC en AVR microcontroller doorgenomen.
Uit enkele van jullie adviezen, maar ook in andere topics begrijp ik dat gebruik van een “Microcontrollertje” een fluitje van een cent is. Maar uit de genoemde artikelen begrijp ik dat er wel het e.e.a. bij komt kijken
Het programmeren in assembler moet a.d.h.v. het eerdere stroomdiagram na wat oefening denk ik wel te doen zijn. Maar daarna moet het geassembleerd worden en met speciale hardware in de microcontroller worden geladen.
Til ik er te zwaar aan of zijn er andere manieren om eenvoudig met een µC iets te realiseren?
Moet ik een PIC of een AVR processor gebruiken of nog iets heel anders?
Het lijkt me een mooie uitdaging om dit op deze manier aan te gaan pakken. Temeer omdat bij een eerder project ook steeds de µC als oplossing werd aangedragen.

Voordat ik aan een microcontroller zou beginnen, zou ik het eerst via de relais werkend maken. Als dat niet lukt wordt het via een controller alleen maar moeilijker.

Via een paar relais moet dit een fluitje van een cent zijn, ik snap werkelijk niet wat er fout gaat.

Via relais gaat het ook niet fout. Tenminste niet vanwege de relais.
Wat er fout gaat is de aansturing van de relais en dat gebeurt in dat stuurcircuit wat ik in het verleden heb ontworpen met al die TTL en waarvan ik de werking niet meer helemaal doorgrond. Daar zou ik werk van kunnen maken b.v. met CMOS, maar met een microcontroller lijkt me ook interessant.

Controllers is ook interessant, maar ik zou eerst dit werkend maken.

En wat die transistors in mijn schema betreft, die staan er niet voor niets in. Je kunt met wat poorten niet zomaar relais aansturen. En heb je bij die poorten ook ontstoor condensatoren staan, bij ieder IC hoort er één. En over je relaispoelen moet een vrijloop diode.

Ik zou gewoon een Arduino kloon bestellen in China voor 3 euro of zo, dat is een AVR controller op een printje met een bootloader zodat je hem via USB kunt programmeren, geen andere hardware nodig. Programeren in assembly doet bijna niemand meer, dat is veel te omslachtig en foutgevoelig. C is veel eenvoudiger, en er zijn duizenden voorbeelden van stukjes code voor Arduinos beschikbaar online.

Als je er nou gelijk een relais board of motor control board bij besteld, wordt het helemaal simpel.

[Bericht gewijzigd door SparkyGSX op zaterdag 21 augustus 2021 11:01:18 (12%)

Op 21 augustus 2021 11:00:18 schreef SparkyGSX:
Als je er nou gelijk een relais board of motor control board bij besteld, wordt het helemaal simpel.

Dat dan weer wel, als je dat erbij besteld. Dan nog wel even leren programmeren, maar er zijn inderdaad genoeg voorbeelden te vinden.

Alleen snap ik er geen hout van wat er nu mis gaat, moet toch simpel genoeg zijn lijkt mij.

Op 21 augustus 2021 11:09:17 schreef Lambiek:

Alleen snap ik er geen hout van wat er nu mis gaat, moet toch simpel genoeg zijn lijkt mij.

Het is idd heel lastig volgen wat er niet goed werkt.

Een Arduino aanraden zou ik ook niet doen omdat deze in relatie met relais ook veel problemen geven als je geen ervaring hebt met die twee.

Op 21 augustus 2021 11:51:29 schreef MGP:
Het is idd heel lastig volgen wat er niet goed werkt.

Ik begrijp het echt niet, zo moeilijk is het niet.

Een Arduino aanraden zou ik ook niet doen omdat deze in relatie met relais ook veel problemen geven als je geen ervaring hebt met die twee.

Het zal een leer momentje worden voor de TS.

EDIT:
Even tussendoor, had je mijn mailtje nog gehad vorige week?

Op 21 augustus 2021 11:59:39 schreef Lambiek:
EDIT:
Even tussendoor, had je mijn mailtje nog gehad vorige week?

Niet gezien..zat in de spambox ?? en ondertussen al beantwoord

Het lijkt dat we elkaar niet goed begrijpen. Want aangestuurd door twee relais werkt de motor goed, ook op 32 VDC met een “dikke” motor die 3 Ampère trekt. IC’s voorzien van ontstoor condensatoren en de relais van vrijloop diodes. Daarmee kan ik het stroomdiagram verschillende keren doorlopen met stoppen en keren. Ongeacht of de relais door de TTL buffers of via twee transistoren worden aangestuurd. Dat was met de FET’s en drivers absoluut onmogelijk. Dit beschouw ik als een vooruitgang.

Echter ook al kan ik het stroomdiagram verschillende keren doorlopen, het gaat niet altijd goed. Zoals ik eerder schreef: er blijven onverklaarbare effecten optreden in het stuurcircuit. Nog steeds stopt de motor soms (1:10) onverwachts en is dan soms niet meer aan de gang te krijgen. Ook gaat de motor soms niet draaien vanuit een rustpositie (open of dicht).

Hopelijk heb ik de status van de aansturing duidelijk kunnen maken.

Dus wanneer de relais handmatig via de BC547’s of 7406 buffers worden aangestuurd gaat alles steeds goed (dat is mooi om e.e.a. te testen, maar dan mis ik alle gewenste functies). Mijn conclusie is dan dat het probleem in het stuurcircuit zit. Dat is het circuit wat door de drukknop wordt aangestuurd, de eindschakelaars uitleest en daarmee de sturing van de motor (linksom, stop, keren, rechtsom) regelt.
Het schema van dit stuurcircuit zou ik kunnen posten, maar ik betwijfel het nut. Zoals eerder al gezegd: dit is verouderde techniek. Als het goed werkt is dat ok, maar we moeten er denk geen energie meer in gaan steken.

Zodoende ben ik op zoek naar een goed alternatief.

Op 21 augustus 2021 21:41:24 schreef Toon60:
Zodoende ben ik op zoek naar een goed alternatief.

Waar denk je zelf aan?

Inmiddels hink ik op twee gedachten:

1) Zoals eerder aangegeven zou de µ-processor een idee kunnen zijn. Van verschillende kanten werd gesteld dat daarmee het probleem opgelost kan worden. Maar nu lees ik weer dat het niet zo’n goede keus is. Twijfel dus.
Het leek me wel een mooie uitdaging. In een ver verleden heb ik wel eens iets met assembler gedaan en ook regelmatig met Turbo Pascal gewerkt.
- Dit is de meer moeizame lange weg met nieuwe interessante uitdagingen.

2) Aan de andere kant zou het kunnen dat het probleem met mijn stuurcircuit voortkomt uit de opstelling op het prikbordje. Gisteravond kon ik tientallen keren achter elkaar probleemloos de motor alle kanten opsturen. Waarom? Dat weet ik niet, maar het kan dus wel.
Misschien is het goed een print te ontwerpen en te laten maken. Het zou zomaar kunnen dat het stuurcircuit dan een stuk stabieler blijkt.
- Dit is een bekende weg, waarbij ik gebruik maak van het werk wat ik al heb gedaan.

Op 22 augustus 2021 10:33:13 schreef Toon60:
1) Zoals eerder aangegeven zou de µ-processor een idee kunnen zijn. Van verschillende kanten werd gesteld dat daarmee het probleem opgelost kan worden. Maar nu lees ik weer dat het niet zo’n goede keus is. Twijfel dus.

Nou ja niet zo'n goede keus, je moet het helemaal zelf weten natuurlijk. Maar om nu gelijk met een motorregeling te beginnen met een controller is net een stap te ver denk. Maar je moet het zelf weten, het wordt jou keuze.

Het leek me wel een mooie uitdaging.

Het is ook leuk.

In een ver verleden heb ik wel eens iets met assembler gedaan en ook regelmatig met Turbo Pascal gewerkt.

Assembler zou ik niet meer aan beginnen, maar ook dat is jou keuze.

2) Aan de andere kant zou het kunnen dat het probleem met mijn stuurcircuit voortkomt uit de opstelling op het prikbordje.

Dat kan zomaar, zeker als het op een wat ouder bread board staat. De verbindingen zijn niet zo goed als een soldeerverbinding natuurlijk.

Gisteravond kon ik tientallen keren achter elkaar probleemloos de motor alle kanten opsturen. Waarom?

Daarom zei ik al een paar keer dat ik er geen houd van snap dat het niet goed werkt, maar het zou zomaar aan het bread board kunnen liggen.

Misschien is het goed een print te ontwerpen en te laten maken. Het zou zomaar kunnen dat het stuurcircuit dan een stuk stabieler blijkt.

Ja misschien wel. de tijd zal het leren.

Op 22 augustus 2021 10:33:13 schreef Toon60:

2) Aan de andere kant zou het kunnen dat het probleem met mijn stuurcircuit voortkomt uit de opstelling op het prikbordje.

Aan de foto te zien van uw opstelling is dat prikbordje volgens mij de grootste bottleneck, vooral als je gebruik maakt van verschillende voedingen.
Heb je een schema met een totaaloverzicht van uw schakeling? en kun je dat eens posten?

e: misschien eerst op een gaatjesprint zetten...