Een korte tijd terug heb ik wat gedoe gehad met slechte HF-transistoren van het type 2n3866. Dat topic heeft schijnbaar een hoop mensen geïnspireerd, want er zijn ineens een hele hoop topics over fake-componenten bij gekomen.
Het lijkt me handig om dat allemaal in 1 topic te doen, zodat een beetje overzichtelijk is wat er nu wel en niet namaak is. Ook hoeft niet steeds hetzelfde stuk opnieuw gepost te worden.
Wat zijn fake-transistoren?
Fake transistoren zijn transistoren die niet voldoen aan de specificaties (uit datasheet). Afgekeurde productie uit fabrieken wordt bijvoorbeeld stiekum toch verkocht. Of onderdlen worden omgestempeld tot andere onderdelen.
Kenmerken:
- belettering is eenvoudig met aceton e.d. af te wassen
- rare behuizingen/niet kloppende productiecodes etc.
- kleinere 'die' dan de gewone transistor
- duidelijk andere onderdelen binnen in het huisje gemonteerd
De bovengenoemde kenmerken zijn slechts indicaties, en hoeven nog niet per se te betekenen dat het fout spul is. Vaak worden onderdelen door verschillende producenten gemaakt, en daarom kunnen er flinke verschillen zitten in bijvoorbeeld de grootte van de silicium die, terwijl ze toch prima werken.
De enige echte goede test is om te kijken of de transistor wel voldoet aan de specificaties uit de datasheet. Vaak doen ze het nog wel een beetje, maar kunnen ze bijvoorbeeld veel minder stroom leveren, hebben ze een andere versterking, of zijn ze veel trager.
Als een schakeling niet werkt, is de kans nog altijd groter dat het aan de bouwer/het schema ligt, dan aan fake transistoren. Maar het is wel iets om rekening mee te houden als een project niet wil lukken.
pas op met het openmaken van transistoren! In sommige onderdelen zitten zeer giftige stoffen, maak de behuizingen open op eigen risico. In veel HF-transistoren zit bijvoorbeeld berrilium-oxide, hetgeen ZEER giftig is.
Mijn ervaring: 2n3866
Ik had onlangs enige 2n3866's besteld voor een 144MHz versterker-trapje. Het probleem was dat er bij 10mW input ook maar zo'n 10mW uit kwam. Bij 100mW in kwam er zelfs maar 30mW uit. Daar lijkt dus iets niet helemaal lekker te zijn.
Ik had meerdere transistoren besteld, en ik had 2n3866's van twee soorten gekregen. Het bleek dat als ik er een transistor van het andere type in deed, dat het dan meteen perfect werkte. Ik begon dus aan de transistoren gaan meten.
Eerst de hfe van de transistor. Ik had enkele transistoren doorgemeten, en het leek allemaal wel goed te zijn, op 1 transistor na, deze had helemaal geen versterking. Vreemd, maar dat kan gebeuren door statische elektriciteit ofzo. Niettemin vreemd, want er sneuvelen bij mij bijna nooit transistoren door statische elektriciteit.
Toen ben ik doorgegaan met het meten van de S-parameters bij laag vermogen (1...10uW input). Deze S-parameters zijn een goede indicatie of de transistoren wel goed willen versterken op hoge frequenties. Het bleek dat de goede transistoren wel duidelijk beter scoren dan de fakes, maar het verschil was niet heel groot.
Toen heb ik maar het versterkertrapje uit de datasheet (min of meer) nagebouwd. Dat zou toch zeker moeten werken. En dan pas vallen ze echt door de mand. De goede transistoren geven met gemake honderden milliwatts af, terwijl de slechte transitoren met moeite enige tientallen willen geven.
Ook heb ik gekeken naar het gedrag bij blokgolven als basisstroom. Ook hier was duidelijk te zien dat de fakes veel trager waren dan de goede transistoren.
Toen heb ik aan de bel getrokken, en de leverancier, kent-electronics, gemaild. Deze heeft dit netjes afgehandeld, en geprobeerd nieuwe transistoren te bestellen bij twee adressen in (ik meen) duitsland. Transistoren van beide adressen zagen er hetzelfde uit als de fakes die ik eerst al had. Doorgemeten, en ze blijken inderdaad allemaal slecht. Kent-electronis heeft toen in Amerika transistoren besteld. En deze blijken dan uiteindelijk goed te werken. Kent heeft nu dus goede 2n3866.
Hier enkele foto's:
De fake transistoren glimmen veel mooier dan de goede, en er staat ook geen fabrieksmerkje o.i.d. op. De goede hebben een veel lelijker, gecorrodeerde behuizing.
In één van de fake-transistoren blijken zelfs twee dies te zitten.
fake:
goed:
Kritiek/tips op mijn startpost? Kom maar op, ik pas het aan.
