Die letter is geloof ik een versie, maar dat moet ik even opzoeken. Is in elk geval vrij gangbaar bij kleinhuishoudelijk.
Philips heeft zelf geen fabrieken in Oost-Duitsland gehad. De enige overduidelijke handel met Oost-Duitsland waren radio's, in elk geval een van de jubileumversies van de 634 en wat tafelradio's die als Erres verkocht zijn geweest. Waarschijnlijk was dat een partij die ze ergens voor als betaling geaccepteerd hebben (de DDR importeerde soms ook goederen die ze zelf niet konden maken).
Verder werden er in de nadagen wel eens buizen ingekocht. Ik meen dat Philips de laatste batches EL34 inkocht bij WF of een van de andere buizenfabrieken daar.
Met andere landen werd ook handel gedreven. Ei maakte zo nu en dan consumentenelectronica onder licensie van Philips, klonen van radio's en zwartwittelevisies. Soms alleen het uiterlijk, soms het complete chassis. Verder heeft Philips een van zijn buizenfabrieken overgedaan aan Ei, waarna die ook nog buizen voor Philips hebben gemaakt. De fabriek is na de Joegoslavische oorlog verwaarloosd en het is niet helemaal duidelijk of er nog machines opgeslagen of verkocht zijn of dat de boel uiteindelijk bij het oudijzer is geraakt.
In de nadagen van het communisme, heeft Philips een joint venture met Tesla gehad, voor het produceren van videorecorders onder de naam Avex. Er zijn een aantal modellen geweest met het bekende Echo deck, dat tegen die tijd al niet meer in Westerse modellen voorkwam. Ik vraag me af of die decks ook bij Tesla geproduceerd zijn, of dat het om overschotten uit Weense productie ging. Ik denk dat veel van de productie bij Philips plaatsvond, maar zou eens een paar machines moeten bestuderen.
Dat stukje over productie door gevangenen is nogal eenzijdig. Ik meen dat de productie van de RB634 voor Philips in Neuruppin ook deels door gevangenen was, maar evenzoveel exportproducten werden gewoon door normale arbeiders in normale fabrieken gemaakt. Waarschijnlijk ook onder wisselende omstandigheden, maar niet met slechte bedoelingen.
Ook kun je je afvragen wat het alternatief voor die gevangenen was geweest, maar daar waag ik me verder niet aan bij gebrek aan dossierkennis. Het is altijd heel makkelijk om vanuit de huidige situatie over het verleden te oordelen, en daarbij te vergeten dat we op dit moment veel meer zaken doen met China dan destijds met Oost-Europa en dat we bovendien zelf dingen doen die we afkeurden toen het in de DDR gebeurde.
P.S. Op Oost-Duitse producten kon als herkomst inderdaad DDR staan, maar ook gewoon Germany, zonder West ervoor. Dat kwam op West-Duitse producten ook wel voor. Een soort 'one china policy' maar dan in Duitsland.